İstanbul
.w3-content { max-width: 100%; margin: auto;} .w3-tooltip, .w3-display-container {position: relative;} .w3-black, .w3-hover-black:hover { color: #fff!important; background-color: #000!important;} .w3-display-left { position: absolute; top: 50%; left: 0%; transform: translate(0%,-50%);-ms-transform: translate(-0%,-50%);} .w3-display-right { position: absolute; top: 50%; right: 0%; transform: translate(0%,-50%);-ms-transform: translate(0%,-50%);} .w3-btn, .w3-button {-webkit-touch-callout: none;-webkit-user-select: none; -khtml-user-select: none;-moz-user-select: none; -ms-user-select: none;user-select: none;} .w3-btn, .w3-button {border: none;display: inline-block;outline: 0;padding: 8px 16px;vertical-align: middle;overflow: hidden;text-decoration: none;color: inherit;background-color: inherit;text-align: center;cursor: pointer;white-space: nowrap;}
Yarım asırdır ayrımsız dükkanda takılara giranbaha taş mıhlıyor 
Yarım asırdır ayrımsız dükkanda takılara giranbaha taş mıhlıyor istanbul'da cevahircilik dendiğinde akla Kapalıçarşı gelirken, burada mıhlayıcı ustası arandığında da nice erkek ayrımsız adı bulunak gösteriyor: Partam Derderyan.
Kuyumculukta esrar alaşımlarından mamul yüzük, küpe, kolye derece takıların gövdeleri üstüne taşların ayrı ayrı yöntemler kullanılarak takılmasına “mıhlama” deniyor.
Kapalıçarşı'da cevahircilik sanatının gelişmesinde ehemmiyetli noktayı bulunan zamanı Varakçı Han'ın en yaşlısı adına bildik usta Partam Derderyan, ömrünü mesleğine adayan ustalar ortada arazi alıyor.
İstanbul'da 16 Şubat 1955'te doğan Derderyan, ilkokulu bitirdikten sonradan babasını kaybedince 12 yaşlarında Varakçı Han'da ustası Harutyun Mathatyan'ın beraberinde şakirt adına çalışmaya başladı. Çıraklık ve kalfalık dönemlerinden sonradan yurtsal vazifesini namına getirip esasen ayrımsız dükkanda beceriklilik hazırlamaya başlayan, 55 senedir da ayrımsız dükkanda mıhlayıcılık eden Derderyan bu müddet zarfında, nice kalfa ve usta yetiştirdi.
"Hakikaten hem ustamdı tıpkı zamanda babamdı"
Tutkuyla ilişkin bulunduğu mesleğini, ömrü yettiği sürece bitmeme ettirmeyi düşünen Partam Derderyan, AA muhabirine, sahn öyküsünü ve mesleğinin inceliklerini anlattı.
Mesleğine babası derece görmüş bulunduğu ustasının beraberinde şakirt adına başladığını dile getiren Derderyan, şöyleki konuştu:
"Başarılı birlikte öğrenciydim ancak ilkokulu bitirdikten sonradan imkansızlıktan okuyamadık. Annemin, ustamı yolda görmüş bulunduğu zaman, 'Oğlumu yanınıza alır mısınız? ' demesinin arkası sıra bu dükkanda şakirt adına işe başladım. 1972'de babam merhum oldu. Allah benim babamı aldı, namına ayrıksı birlikte ağababa verdi. Ustamı verdi. Hakikaten hem ustamdı tıpkı zamanda babamdı. Ustam Harutyun Mathatyan 2 ay ilkin merhum oldu. 12 yaşlarında buraya girdik ve 2 yıl yamaklık yaptım. Ondan sonradan elbette ki adım adım tezgaha oturmaya başladık. Bizim çağımızda motorlar filan aşırı azdı ve tığ el matkabı çalışıyorduk. Ustalarımız bizlere motoru vermemişlerdi. Kalemle ilkin yuvalarımızı açmaya başladık. Çıraklık, kalfalık dönemimiz derken askere gidene derece bu dükkandaydım. Askerliğimizi yaptık, kalktık, geldik. Ondan sonradan ustam diyar dışına gitti ve bu dükkan bana kaldı."
Gençlerden teknolojiyi öğrendi
Dükkanda 50 yıllık aletleri bulunduğunu ve hala onları kullanmaya bitmeme ettiğini özetleyen Derderyan, laflarına şöyleki bitmeme etti:
"Tabii devir ilerledikçe tığ de yaşımızı almaya başladık. Yeni teknolojiler çıkmaya başladı. Bizim çıraklığımızda, ustamızdan gördüğümüz şeylerle dünkü teknolojiler aşırı farklı. Dedim ki 'Ben bunları öğrenemezsem, bu mesleğimi bitmeme ettiremeyeceğim.' Onun düşüncesince gittim küçük evlatların yanına, dedim ki 'Çocuklar ne mümkün bana bunları öğretin. Şimdi siz ustasınız ego çırağım.' Oturdum yanlarına dünkü teknolojiyi öğrendim ve bugünkü bir vaziyete geldik aşırı şükür. Eğer ego bunları yapamasaydım filhakika şu anda dükkanda bile olamazdım. Yani kapatmam lazımdı şayet ona fut uydurmamış olsaydım. Şimdi değme şeyi gözümüz mestur yapabiliyoruz. Senelerin vermiş bulunduğu elbette ki birlikte deneme var. Kapalıçarşı'da naçizane söyleyeceğim, yüzü sıcak birlikte ustayız. Hiç hiç kimseye birlikte şer yahut hata yapmadık. Onun düşüncesince de 55 senedir ayakta durabiliyoruz."
Usta Partam Derderyan, mıhlama sanatının tarihini de şu laflarla anlattı:
"Mıhlama sanatı yüzük, küpe, bilezik, broş derece mevrut halis muhlis işlerin üstüne takılan taşların sanatıdır. Topkapı Sarayı'nda padişahın tahtına ahcar mıhladıklarını görüyoruz. O senelerde üstelik taş müstear sanatı vardı. Size birlikte yüzük oyunu oyunu gösteriyorum. Bu yüzüğün kenarları hapis ve bunların hepsine taş konacak. Şimdi şu yüzüğü bu halde gördüğünüzde tek nesne anlamıyorsunuz. Ama iş bittikten, ahcar konulduktan sonradan iş meydana çıkıyor ve o sayaç 'ne güzel' diyorsunuz."
"Atölyemde sabahleyin oturuyorum, tün ezanı kalkıyorum"
Mesleğini doğacak nesillere duyurmak düşüncesince yetişek verdiğini de tamlayan Derderyan, öğrencilerine titiz olmaları düşüncesince önceki ilkin bakırda çalıştırarak alıştırma yaptırdığını kaydetti.
Öğrencileri ortada aşırı yeteneklilerin bulunduğunun altını çizen Derderyan, "Bunların hepsinin yaşı büyük. Biz çocuktuk atölyeye girdiğimiz vakit. Bize ustalarımız birlikte nesne dediği sayaç anlayamıyorduk. Ne bulunduğunu bilmiyorduk zira çocuktuk. Bir şeyler söylüyorlardı, 'Oğlum şurası şöyleki yap, bunu hakeza yap.' Fakat aklınız ermiyordu. Ama aktüel gençlere, talebelerime birlikte nesne anlattığım vakit, bütünü yaşlı insanlar, bütünü okumuş, bütünü darülfünun aydın insanlar, dediklerimi birlikte seferde olmasa da ikinci yol gerçekli anlıyorlar. Kendilerine iş yaşamlarında lazım bulunan şeylerin hepsini öğreniyorlar." ifadelerini kullandı.
İyi birlikte usta olmanın niteliklerini özetleyen Derderyan, "Bizim zamanımızdaki mıhlama ile aktüel ortada da ayırt var. Çünkü uygulayım bilimi ilerledi. Şimdi mikroskopla bu işi eden gençlerimiz var. Artık bizim yaşımız ilerlediği düşüncesince mikroskopla çalışamıyoruz ve özlük gözlüklerimizle mesleğimizi bitmeme ettiriyoruz. Hakikaten gözlerimiz aşırı yoruluyor. Atölyemde sabahleyin oturuyorum, tün ezanı kalkıyorum. Kendi gözlüklerimizle yapabildiğimiz derece işlerimizi bitmeme ediyoruz." diyerek konuştu.
"İyi birlikte usta peyda etmek düşüncesince dürüstlük, faaliyet ve güven önemlidir"
Partam Derderyan, güzel birlikte usta peyda etmek düşüncesince dürüstlüğün eşya bulunduğunu vurgulayarak, laflarını şöyleki tamamladı:
"İlk ilkin işinizi seveceksiniz. Bizim işimiz dayanak işi. Bir şimdi dünyaya gelsem gene bu mesleği yaparım. Müşterinin size güvenmesi şart. Tabii ki mesleğinizi güzel yürütme etmeniz de lazım. Bugün bizlere alıcılarımız geliyor, birlikte dünyalık bırakıyor. Güven sağlamışım ki o insanoğlu bu mülkü gelip buraya bırakıyor. Yani bugün şayet Kapalıçarşı'da isminiz kötüye çıkmışsa ağzınızda kuş tutsanız nafile. İyi birlikte usta peyda etmek düşüncesince dürüstlük, faaliyet ve güven önemlidir. Eğer birlikte kişilerde bu 3 nesne var ise arkası teferruattır. İyi ki bu dükkandayım ve güzel ki ustamın hatıralarıyla yaşıyorum. Bundan sonradan da ömrümüz nereye derece harcama bilmiyorum. İşimizi hazırlamaya bu halde bitmeme edeceğiz. Ben burada Kapalıçarşı'da Varakçı Han da Partam Usta'yım."
