Kudüs
Likud Partisi'nin önderi ve iklim siyasetine damgasını vuran Binyamin Netanyahu, 1 sene muhalefette kaldıktan sonraları çok sağcı ve Ultra Ortodoks partilerle kurduğu seçme ittifakıyla 1 Kasım 2022'deki seçimlerden galibiyetle çıktı.
Netanyahu'nun kabinesi, 29 Aralık'ta Meclis'ten güvenoyu alarak göreve başladı. Netanyahu'nun hükümeti kurduğu süreçte partner yönetim hükûmeti anlaşmalarına giren "yargı reformu, nehiy altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te gayrikanuni Yahudi yerleşimlerinin genişletilmesi, çok sağcı adlara Batı Şeria ve asayiş dalında nazik görevler verilmesi" kabilinden nice husus kamuoyunda kritik edilmeye başlandı.
İsrail siyasetinde Filistinlilere müteveccih ırkçı, ayrımcı söylemleri zımnında egemenlik giymiş çok sağcı Itamar Ben-Gvir, Netanyahu hükümetinde yetkileri esnetilmiş biçimde, manşet kuvvetlerinin başlangıcında Ulusal Güvenlik Bakanlığına getirildi.
Ben-Gvir, 3 Ocak'ta yanında polisle, Mescid-i Aksa'ya dominant düzenledi. Daha önceleri bunu açıklanan Ben-Gvir'in "yapılan tamamı uyarılara karşın gerçekleştirdiği" bu eylem, Amerika ve Avrupa Birliği ülkelerinin yanı esna İslam dünyasından reaksiyon aldı.
Netanyahu'nun iklim tarihinin en sağcı kabinesinin uygulamalarının peşi esna değişik başkentlerden düşünce duyulduğuna dair izahat geldi.
Netanyahu'nun yargının yetkilerini kısıtlayan düzenlemeleri
İsrail Adalet Bakanı Yariv Levin, 5 Ocak'ta hükümetin yargının yetkilerini kısıtlamayı ve iktidarın erdemli hâkim atamalarında lakırtı sahibi olmasını öngören eş saf adımı içeren "reform" paketini açıkladı.
Bir anayasanın olmadığı ülkede, yargıda en erdemli merci bulunan İsrail Yüksek Mahkemesi, kanun taslağı namına onama edilen "temel yasalara" karşıt görmüş olduğu Meclis'in çıkardığı kanunları, kesme yetkisine sahip.
Yargı düzenlemesinde, Yüksek Mahkeme'nin, Meclis'in çıkardığı kanunları kesme yetkisi, az hâlâ ortadan kaldırılıyor.
Pakete göre, Yüksek Mahkeme'nin Meclis'in çıkardığı kanunları incelemesi düşüncesince yargıçların yüzdelik sekseninin bu yönde oy vermesi gerekeceği anons edildi. Yüksek Mahkeme, Meclis'in geçirdiği kanunları bozsa güçlü bu yasanın baştan Meclis'in onayından geçmesi biçiminde yasalaşacağı duyuruldu.
Yeni kaza planına uyarınca partner yönetim hükûmeti hükümeti, kaza mensuplarını tayin komitesinde şu an 9 bulunan organ sayısını 12'ye çıkarmaya ve bu üyelerin 7'sini öz seçeceğini duyurdu. Bu organ çoğunluğu, hükümetin, yargıçların atanmasında yegâne lakırtı sahibi olabileceği anlamına geliyor.
Netanyahu hükümetinin açıklamış olduğu kaza paketi, aykırılık kabilinden "hükümetin yargıya darbesi" ve "diktatörlük darbesi" niteleyerek nitelendirildi.
Muhalefet ve çıplak maşer örgütleri, bu tarihten itibaren rastgele hafta cumartesi haset özellikle Tel Aviv peyda etmek nerede ise iklim genelinde beniz binlerce insana vasıl kitlesel gıcırtı gösterilerine başladı.
Yüksek Mahkeme yolsuzluktan mahkûm bakanı görevden aldı
İsrail Yüksek Mahkemesi, 18 Ocak'ta Netanyahu'nun koalisyonundaki İçişleri Bakanı Şas Partisi önderi Arya Deri'nin mevhibe suçlarından egemenlik giymesi ve savcılıkla icra ettiği anlaşmayla başıboş kalması zımnında kabinede arazi alamayacağını açıkladı. Söz konusu karar, Netanyahu hükümeti ve kaza erki arasındaki çekişmede acemi eş aşamayı yanında getirdi.
Netanyahu hükümetinin kaza düzenlemesine erinç ülkenin başı çeken sektörleri ortada onama edilen erdemli uygulayım bilimi şirketleri ve personelleri 24 Ocak'ta hükûmet merkezi Tel Aviv'de sokaklara indi.
Filistinli dirilik kayıplarında artış, İsraillere müteveccih dişe diş saldırıları
İsrail'de Netanyahu hükümetinin çok sağcı isimlerle kurduğu hükümetinin göreve gelmesinin peşi esna alanda huzursuzluğun artarak çoğalması anlamında endişeler de artmaya başladı.
İsrail ordusunun, 26 Ocak'ta nehiy altındaki Batı Şeria'nın kuzeyinde Cenin Mülteci Kampı'na düzenlemiş olduğu dominant ve derhal sonra çıkan vakalarda 10 Filistinli öldürüldü.
Cenin baskının ardından, nehiy altındaki Doğu Kudüs'te eş Yahudi iskân adına 28 Ocak'ta planlı silahlı saldırıda 7 İsrailli yaşamını kaybetti. İsrail polisi, saldırıyı düzenlemiş olduğu tamlanan Filistinliyi vurdu.
Doğu Kudüs'teki bu silahlı saldırıyı nehiy altındaki Doğu Kudüs'ün Silvan Mahallesi'nde 13 yaşlarında eş Filistinlinin, 2 Yahudi yerleşimciyi 29 Ocak'ta silahla yaralaması izledi. Netanyahu hükümeti, arka arkaya mevrut saldırıların peşi esna asayiş dalında da dayanıklı eyyam yaşadı.
Tepkiler artarken, kombinezon Meclis'te eş numara turu geçti
Yargı düzenlemesine dair gözlerin çevrildiği İsrail Başsavcısı Gali Baharav-Miara, 2 Şubat'ta itirazlarını ilettiği metinde, kaygılarının "güçler ayrılığı, yargının bağımsızlığı ve ferdî hakların korunmasının" bozulması üstünde toplandığını tabir etti.
Binyamin Netanyahu hükümeti, bölgedeki hüküm vakalarını esbabımucibe göstererek, 13 Şubat'ta Batı Şeria'da hâlâ ilk İsrail huzurunda de gümrüksüz kurulan 9 iskân adına izin verileceğini ve bulunan iskân yerlerini genişleteceğini duyurdu. İsrail hükümetinin bu adımla Batı Şeria'daki gayrikanuni Yahudi iskân birimlerine kestirmece 10 bin acemi bölük ekleyeceği belirtildi. Netanyahu'nun bu adımı, aralarında Türkiye, Amerika ve Avrupa Birliği ülkelerinin arazi almış olduğu nice ülkeden tepkiyle karşılandı.
Netanyahu hükümeti, 21 Şubat'ta kesinleşmemiş kanun teklifini on binlerce göstericinin iklim genelinde çağ boyu devam eden protestolarının gölgesinde eş numara turda Meclis'ten geçirdi. Yasanın geçmesi düşüncesince Meclis'te üç oylama yapılması gerekiyor.
Yargı düzenlemesi ekonomiyi vurdu
Mecliste meydana getirilen eş numara oylamanın peşi esna İsrail şekeli doğrudan devrisi çağ dolar karşısında meyve 3 senenin en düşüt seviyesini gördü. Şekel, küçük ay ayında dolar karşısında toplamda yüzdelik 5 bedel kaybetti. İsrail Merkez Bankası, pahalılık baskısını esbabımucibe göstererek, 500 temel benek nema arttırarak yöntem faizini meyve 15 senenin en erdemli seviyesi bulunan yüzdelik 4,25'e çıkardı. Ancak Merkez Bankasının bu hamlesi de İsrail şekelinin bedel kaybını durdurmadı.
Yerel basındaki haberlere göre, millî kasacı yetkilileri, meyve devirde ülkeden 4 bilyon dolara andıran eş varlığın Avrupa ve ABD'deki bankalara aktarıldığı bilgisini paylaştı.
Nablus'a baskın, Batı Şeria'da silahlı saldırı, Yahudi yerleşimcilerin Filistin beldesine "pogromu"
İsrail güçlerinin 22 Şubat'ta nehiy altındaki Batı Şeria'nın kuzeyindeki Nablus'a beş altı noktadan düzenlemiş olduğu baskın, alanda gerilimi baştan tırmandırdı. Baskında, 11 Filistinli öldürüldü, yüzlerce insan yaralandı.
Batı Şeria'nın kuzeyindeki Huvvara beldesinde ise 26 Şubat'ta dü Yahudi yerleşimci silahlı saldırıda yaşamını yitirdi. Aynı günün akşamında yüzlerce Yahudi yerleşimci, İsrail ordusunun huzurunda Huvvara beldesine gelmiş şekilde Filistinlilere erinç "toplu intikam" saldırıları düzenledi.
Yerleşimciler, beldede akşam boyu onlarca evi ve arabayı kundakladı, Filistinlilere saldırdı, konutlarını taşladı. Yahudi yerleşimcilerin saldırısı kararı eş Filistinli yaşamını kaybetti, vakalarda nice insan yaralandı.
İsrail'de aykırılık ve çıplak maşer örgütleri Huvvara'daki saldırıyı "yerleşimci terörü", "pogrom" (bir ekalliyet grubuna müteveccih kitlesel saldırı) niteleyerek niteledi. İşgal altındaki Batı Şeria'da tarz sahasından mesul İsrail ordusunun en erdemli rütbeli generallerinden Tümgeneral Yehuda Fuchs da kalaba namına Yahudi yerleşimcilerin saldırısı karşısında "sınıfta kaldıklarını" belirterek, Huvvara'daki saldırının eş "pogrom" bulunduğunu tabir etti.
Başbakan Binyamin Netanyahu öncülüğündeki hükümet partner yönetim hükûmeti ortaklarından çok sağcı Dini Siyonizm Partisi önderi Smotrich ise 1 Mart'ta Yahudi yerleşimcilerin saldırmış olduğu beldeye dair "Huvvara beldesinin yeryüzünden silinmesi icap ettiğini düşünüyorum. Bence İsrail Devleti bunu yapmalı. Bu, Tanrı esirgesin, vatandaşın kanalıyla yapılmamalı.” laflarını harcama etti. Smotrich, evren başkentleri ve İsrail kamuoyundan mevrut tepkilerin peşi esna "sözleri hata seçtiği" açıklamasıyla gelişememiş etap attı.
Tel Aviv'de süvari polisler, nağme bombaları TOMA'lardan iğrendirici ıtri su
İsrail'de Netanyahu'nun kaza düzenlemesine erinç gıcırtı hareketi, rastgele cumartesi düzenlemiş olduğu on binlerce kitlesel protestolara acemi eş seviyeye tırmandırmaya değişmeyen verdi.
Protesto hareketi, 1 Mart'ta kaza düzenlemesine dair Meclis komitesi görüşmeleri yapılırken iklim genelinde çıplak itaatsizlik eylemleri çağrısı yaptı.
Tel Aviv ile Kudüs arasındaki 1 numaralı otoyolu yanlarında getirdikleri dikenli tellerle kapattı. Polis, göstericilere karışma ederek yolu trafiğe açtı.
Kentin değişik noktalarında da ellerinde İsrail bayrakları ve ayrışık pankartlar bulunan binlerce insan sokaklara indi, kentteki kavşaklara doluşarak metodları kapattı.
İsrail polisi, Tel Aviv'deki göstericilere cop, süvari kollukçu birlikleri, nağme bombaları ve TOMA'lardan sıkılan iğrendirici ıtri suyla karışma etti.
Netanyahu, eylemin peşi esna icra ettiği ulusa sesleniş konuşmasında, "protestocuları çizgiyi aşmakla" suçladı. Yargı düzenlemesine erinç protestocuları "anarşi çıkarmakla" suçlayan Netanyahu, göstericileri Huvvara beldesine hücumcu Yahudi yerleşimcilere benzetti.
Netanyahu'nun eşi, protestocuların etrafını sardığı kuaförden kollukçu yardımıyla çıktı
Tel Aviv'de kitlesel çıplak itaatsizlik eylemlerinin gerçekleştiği tam Başbakan'ın eşi, Tel Aviv'de eş kuaförde çevrili kaldı. Sara Netanyahu'nun gittiği kuaförün uğrunda birleşen yüzlerce kişi, dev İsrail bayrağı açtı, çarpıcı sözler attı. İsrail televizyonları, Netanyahu'nun eşinin, polislerin kuvvet kullanarak göstericileri uzaklaştırmasının ardından, derin asayiş önlemleri altında Tel Aviv'deki kuaförden boşaltma edilmesini deli dolu yayınladı. Yerel medya, vakası "kuaför kuşatması" niteleyerek manşetlerine taşıdı.
Yargı düzenlemesi tartışması orduya sıçradı
Netanyahu hükümetinin kaza düzenlemesine dair halkoyu tartışması alevlenirken tekaüt erkânıharbiyeiumumiye başkanları, emektar istihbaratçılar, tahtelbahir subayları, iklim kuvvetleri kabilinden nice kesimden iktidarın adımlarını eleştiren ve kitlesel gıcırtı gösterilerine katıldıkları anlamında izahat birbirini izledi.
İsrail ordusunda fariza işleyen 37 redif harp pilotu, 5 Mart'ta yayınladıkları kuma açıklamayla, hükümetin adımları karşısında 8 Mart'ta tahsile katılmayacaklarını bildirmesi, yargının yetkilerini kısıtlayan kanun teklifine tepkileri acemi eş boyuta getirdi.
Aynı şekilde, ordudaki siber kuvvetlere dair aralarında albay, ilçebay ve tümgenerallerin arazi almış olduğu 150 derece personelin, kaza düzenlemesi durdurulmazsa eş ahir eğitimlere katılmayacağı bildirdi.
İsrail ordusundaki hususi operasyonlara eklenmiş bulunan 400 redif askeri istihbaratçı, hükümetin kaza düzenlemesini yaşama geçirmesi yerinde "güvenlik teşkilatında işlev etmeyi reddettiklerini" duyurdu.
Cumhurbaşkanı Isaac Herzog'un kaza düzenlemesi dair ortalık ortada arabuluculuk emekleri daha meyve vermedi. Netanyahu iktidarı içerisindeki kaza düzenlemesinin öncüsü esame "bazı değişikliklerle" teşri süreçlerinin bitmeme edeceğini belirtti.
Cenin’e dü ayrı baskın, Filistinli dirilik kayıplarında artış
İsrail ordusu 7 Mart'ta Cenin Mülteci Kampı'na düzenlemiş olduğu baskında 7 Filistinliyi öldürdü. Filistinliler, baskına reaksiyon düşüncesince Batı Şeria genelinde umumi iş bırakımı anons etti.
İsrail güçlerinin 9 Mart sabahı Cenin civarlarında eş beldeye düzenlemiş olduğu baskındaysa 3 Filistinli hâlâ öldürüldü.
Böylece İsrail askerlerinin yahut Yahudi yerleşimcilerin saldırıları kararı yılbaşından itibaren aralarında kadın, buğulu ve evlatların bulunmuş olduğu 78 Filistinli yaşamını kaybetti.
Bu arada Netanyahu hükümetinin kaza düzenlemesine erinç 9 Mart’ta iklim genelinde “Diktatörlüğe erinç direnç günü” ismi altında yolların kapatılması, şimendifer seferlerinin durdurulması kabilinden günce yaşamın akışını durduracak kitlesel çıplak itaatsizlik eylemleri çağrısı yapılıyor.
