Türkiye Diyabet Vakfı topluluğun diyabet dair bilinçlenmesi, diyabet artış hızının kontrolü, diyabetli hastanın bakım, takip ve hayat kalitesinin artırılması düşüncesince tarz haritasını gitmek bunun şeklinde Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Avrupa Bürosu, Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF), Sağlık Bakanlığı ve 24 cümle kuruluşunun katılımıyla 2010 senesinde “DİYABET 2020; VİZYON VE HEDEFLER” projesini başlattı. Yapılan dü çalıştay sonrası 600 sayfalık dü eser yayınlandı.
DİYABETLİ SAYISININ 2030’DA 578 MİLYONA ÇIKACAĞI TAHMİN EDİLİYOR
2019 senesinde Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF) verilerine gereğince dünyada 20-79 yaşları ortada tahmini 463 milyon diyabetli bulunmaktaydı. Bu sayı, bu gözyaşı grubundaki evren nüfusunun yüzdelik 9,3'ünü oluşturuyordu. 2030 yılına derece bu sayısının 578 milyona, 2045 yılına derece ise 700 milyona ulaşacağı IDF çeşidinden ön görülüyor. Dünyada, 1,1 milyon bebek ve ergenin Tip 1 diyabet yer aldığı kestirim ediliyor.
TOPLUMSAL BİLİNCİ YÜKSELTMEMİZ GEREKİYOR
Türkiye’de diyabetli hastaların hemen yüzdelik 34’ünün diyabet dair bilgelik sahibi bulunduğunu kail Prof. Dr. Mehmet Sargın, maşeri diyabet farkındalığını mıhlı bireylerin, diyabet açısından riziko altındaki bireylerin, diyabetli bireylerin, esenlik çalışanlarının, esenlik yöneticilerinin ve büyüklük yöneticilerinin farkındalığı ile muhtemel olacağına özen çekti. Sargın, bilinçlendirmede parasız eğitimleri, e-nabız sisteminde sürekliliği bulunan tarama bilgileri, 1’inci basamakta eş hekimlerinin takibi, içtimai medyada kontrollü yazışma ile daha güzel beraberinde noktaya taşınabileceğini, bu mevzuda dinamik çıplak maşer kurumlarıyla temasın arttırılmasının yararını vurguladı.
DİYABETTEN KORUNMANIN YOLU SAĞLIKLI BESLENME VE YETERLİ FİZİKSEL AKTİVİTEDEN GEÇİYOR
Topluma akıntı alışkanlığının kazandırması icap ettiğini vurgulayan Prof. Dr İbrahim Şahin, “Güneydoğu Anadolu mutfağından kaynağını düzlük ulusal fastfood diyabeti hızlandırıyor” dedi. Büyük şehirlerdeki yüksek kişi ve yeşil bölgelerin azlığı hasebiyle derneşik spor ve aktivitenin sınırlanmış olduğuna yer veren Prof. Dr. İbrahim Şahin, evcil yönetimlerin topluma kalabalık hayat imkanları sağlayacağı çiftteker kullanması da içeren planlara evleviyet vermesine aksan yaptı. Şahin, pedagoji bilimi kuruluşlarında ve şişman tagaddi meydana getirilen işyerlerinde mıhlı tagaddi işlerliği kazandırılması gerektiğini, buralarda diyet uzmanı bulunması icap ettiğini söyledi.
EN ÖNEMLİ UNSUR DİYABETLİ HASTANIN EĞİTİMİDİR
Türkiye’de 8,5 milyon çıkar tarz kullanan diyabetli hastanın eğitimini 600 Endokrinoloji Uzmanı ve 650 diyabet hemşiresi ile yürütmenin muhtemel olmadığını kail Prof. Dr. Oğuzhan Deyneli, parasız eğitiminde diyabet talimli hemşirelerin ve diyetisyenlerin bulunmasının önemine, kadem bakımında podiatristlerin Türkiye’de çabucak atanması gerektiğine, eczacıların daha canlı gösteriş alabileceğine, uzmanlaşmış diyabet merkezlerinin yaygınlaştırılmasına aceleci gerekseme olduğuna özen çekti.
DİYABET TEDAVİSİNDE EKİP ÇALIŞMASI ÖNEMLİ
Prof. Dr. Erol Bolu, beraberinde numara etap esenlik hizmetleri güçlendirilerek tümleşik esenlik hizmeti/ kadro hizmetinin verilmesinin sağlanmasına aksan yaptı. Teletıp uygulamalarının yaygınlaştırılmasıyla hastaların evlerinde emin ve sayısal adına takiplerinin muhtemel olduğunu, ama bu bölgede dünkü düzenlemelere gerekseme bulunduğunu kail Bolu, hastanın canlı katılımının ayırt yarattığını, bunun da eğitimle muhtemel olacağını belirtti. Bolu, sayısal bütünleşmiş parasız pırtı takibi, e-konsültasyon, zait başarım uygulaması kabilinden uygulamalarla süreğen dert kontrolünde çabuk tarz alınabileceğini vurguladı.
TEDAVİDE VERİLEN İLACIN BAŞARISI HASTANIN EĞİTİMİYLE BİRLEŞİNCE ARTIYOR
Hastaya nitelikli saat açmak icap ettiğini kail Prof. Dr. Ahmet Kaya ve Prof. Dr. İlhan Yetkin güzel beraberinde diyabet yönetimi düşüncesince güncel, kolay, anlaşılır ve uygulanabilir rehberlerle baş başa 1. basamakta tedavinin başlanmasının önemine, 2. ve 3. basamağa fazla lüzumlu vakaların atıf edilmesine, böylecene sistemde velut beraberinde akın sağlanacağına aksan yaptı. Kaya ve Yetkin, hasta-hekim ilişkisinde süreğen dert yönetiminde, çoklu uzuv yetmezliği gerçekleştiren diyabet kabilinden rahatsızlıkların klinik değerlendirme, pedagoji bilimi kabilinden hizmetlerinde devir baskısının menfilik yarattığını, diyabet hastalarının takip edeni düşüncesince merkezi pırtı sisteminin ehemmiyetli olduğunu, diyabet dair yetişkin olgun esenlik mensubu ve uzmanlaşmış merkezlerin çoğalması icap ettiğini belirtti.
“TÜRKİYE’DE HASTANIN İLACA ERİŞİMİNDE CİDDİ EŞİTSİZLİK VAR”
“Bazı diyabet ilaçlarının yersiz yere fazla sarfiyatı varken, kimi dünkü ilaçlara ulaşımda ağır engeller vardır” diyen Prof. Dr. M. Temel Yılmaz ise “İyi otama edilemeyen diyabet, en yüksek ahiret yolculuğu sebepleri ortada bulunan nice süreğen hastalığın hazırlayıcısıdır” dedi.
Prof. Dr. M. Temel Yılmaz diyabet dalında ağırlık mekanizmaları ve aktiflik oranları birbirinden ayrımlı onlarca dünkü ilacın sektöre girdiğini, ama dünkü sektöre giren ilaçların iri beraberinde bölümünün Türkiye’de bulunmadığını söyledi. Mevcut kimi ilaçların endikasyon dışı ve yersiz yere fazla kullanımının devletin ilaca icra ettiği ifa yükünü artırdığını ve bundan dolayı hastanın dünkü otama seçeneklerine ulaşımını engellediğini paylaştı. Yılmaz, Sağlık Bakanlığı’nın icra ettiği giranbaha icraat bulunduğunu ama bu çalışmaların genişletilmesi gayrı ait bakanlıkların, belediyeler kabilinden evcil yönetimlerin, STK’ların bulunmuş yer aldığı açık platformların canlı bir duruma getirilmesiyle fazla kiloluluk ve diyabetle mücadelede daha dinamik adımların atılmasının muhtemel olacağını söyledi.
BİLİŞİM ÇAĞINA HIZLI AYAK UYDURABİLİRSEK DİYABET KONTROLÜNDE İŞİMİZ KOLAYLAŞABİLİR
Prof. Dr. Mustafa Kemal Balcı, “Hızlanan genel ağ uygulamalarıyla hem hastaların hem diyabet esenlik ekiplerinin online eğitimlerinin geliştirilmesi bu sorunla mücadeleye dayanak noktası olacaktır. Online esenlik müşavirlik hizmetlerinin canlı ve akıllıca beraberinde biçimde yürütülmeli ve madun binanın hızlıca oluşturulması gerekir” dedi.
SAĞLIK EKONOMİ ÇALIŞMALARINA İHTİYAÇ VAR
“Diyabet ve komplikasyonları, yüksek tıbbi maliyetler, prodüktivite kaybı, er ahiret yolculuğu ve hayat kalitesinin düşmesine tarz açarak ehemmiyetli derecede kazançlı yüke ne olmaktadır” diyen Prof. Dr. Hasan İlkova, maliyetin ehemmiyetli kısmının komplikasyonlar (görme sorunları, böbrek yetmezliği, kalp-damar hastalıkları, ayak-bacak amputasyonları) bulunduğunu vurguladı. İlkova, “Yani bu dert arama edilebilirse maliyeti azalır. Yeni tedaviler/cihazlar/programlar hastalara kâr sağlıyor, hastalığın aracısız yahut bilvasıta maliyetlerine kısa/orta/uzun vadede zait ağırlık yapıyorsa, akıllıca esenlik teknolojileri istimara şekilleri ile çözümleme edilerek hastanın otama seçeneklerine engelleme edilmelidir” niteleyerek konuştu.
DİJİTAL DİYABET EĞİTİMİNİN ÖNEMİ, PANDEMİDE BİR KEZ DAHA ANLAŞILDI
Prof. Dr Selçuk Dağdelen ise teletıp mevzusuna değindi. Dağdelen mevzuya bağlı şu ifadeleri kullandı:
Teletıp, esas tıbbın yerini alamaz. Fakat süreğen dert yönetiminde parasız uyumunu arttırabilir, süreğen dert önleme programlarında faydalı olabilir. Teletıp uygulamaları düşüncesince mevzuat boşluğu hasebiyle türel ve töre bilimi kaygılar vardır. Glisemik kontrolsüzlüğün hararetli yer aldığı eleştiri dert ve hastalarda hastaneye yatışı müstelzim diyabetliler düşüncesince “geçici” duyarga ve pompa art ödemesi, akıllıca beraberinde alternatif adına behemehâl art ifa açısından değerlendirilmelidir. Çocukluk dönemi diyabetinde son zamanların gerisindeyiz. Glukoz Sensörleri halen art ifa kapsamında bulunmadığı düşüncesince ayrıntılar günde 5-7 defa parmaklarını kırmak mecburiyetinde kalıyor. İnsülin Pompası hayat kurtarıcıdır. İnsülin pompasında hastanın üstünde artan finansal yük fazla yüksektir. Bu dü mevzuda büyüklük desteğine aceleci yokluk vardır.
Prof Dr İlknur Arslanoğlu, “Çağı yakalamak, ayrıca “gelişmiş” toplumların ötesine de geçerek kip beraberinde bakım programı peyda etmek türkiye düşüncesince beraberinde görüntü değildir’ dedi. Arslanoğlu, “Ülkemizde insülin kullanan bebek diyabetlilerin sayısının 20-25 bin yöresinde yer aldığı düşünülmektedir. Bu oldukça ıvır zıvır ama ehemmiyetli grubun birebir denetim şartları yaratılarak en ümranlı diyabet teknolojilerinden yararlanmasının, bebek iç salgı merkezlerinde tam diyabet hemşiresi, diyetisyen, içtimai misyon uzmanı, ruhiyatçı ve fen dayanak noktası elemanı içeren esenlik kadrosu ile desteklenmesinin kısa, itidalli ve derinliğine vadede sayımsız maşeri faydaları vardır” dedi.
HER DİYABETLİ MÜCADELESİNDE KENDİ HASTA HAKLARINI BİLMELİDİR
Prof. Dr Şehnaz Karadeniz ise parasız hakları ile ait düzenleme/kanunlar yapılırken bap ile ait esenlik uzmanları ve parasız örgütleri kabilinden çıplak maşer kurumlarının istem ve görüşlerinin katılması icap ettiğini vurguladı. Özellikle art ifa sistemlerinde mağduriyetlerin oluşmaması düşüncesince meydan tespitlerinin değerlendirilmesi icap ettiğini söyledi.
Karadeniz, “Türkiye’nin diyabetle mücadelede kalburüstü olması düşüncesince müstelzim bilgelik birikimi, repertuvar ve kaynakları vardır. D 2020 projesiyle birleşen dokümantasyon, ülkenin diyabetle mücadelesinde ehemmiyetli eksiklerin giderilmesi açısından izlemsel veriler sağlamaktadır” dedi.
