Küresel iklim değişikliği kuşların huruç ve konaklama zamanlarını da değiştirdi

Samsun

OMÜ Ornitoloji Araştırmalar Merkezi'nce Kızılırmak Deltası'nda 2002 yılından bu yana düzenlenen kuş halkalama emekleri kapsamında meydana getirilen araştırmada, iklim değişikliği nedeniyle birtakımı kuş türlerinin konaklama ve muhaceret dönemlerinin de değişmiş bulunduğu belirlendi.

Merkez görevlisi Doç. Dr. Kiraz Erciyas Yavuz, AA muhabirine, Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti’nde 2002 yılından bu yana meydana getirilen çalışmalarda bugüne derece 175 türden 165 bin kuşu halkaladıklarını söyledi.

Deltadaki Yaban Hayatı Geliştirme Sahası'nda mevcut Cernek Gölü kıyısında 19 senedir kuş halkalama emek vermesi yaptıklarını tamlayan Yavuz, bununla kuşların muhaceret yolları, konaklama vakitleri ve Türkiye'nin kuş envanterinin belirlenmesi noktasında serbest müşterek data tabanı sağlandığını vurguladı.

Her sene kuşların kışlama dallarından tenasül sahalarına gittikleri bahar devirde 15 Mart-30 Mayıs tarihleri ile 15 Ağustos-30 Ekim güz muhaceret dönemlerinde halkalama emek vermesi yaptıklarını aktaran Yavuz, "Bu düzentileme ile kuşlar için bilgelik sahibi oluyoruz. Halkalanan kuşlarla ilişik arka tebligat alıyoruz. İsrail, Finlandiya, Mısır, KKTC, Polonya, Ukrayna, Rusya, Suriye kabil devletlerde halkaladığımız kuşlar baştan yakalanıp kaydedilerek bizlere bildiriliyor. Böylece kuşların muhaceret yollarını belirliyoruz. Ayrıca ne kuşların nesli tükeniyor, ne kuşlar dünkü gelmiş, bunları da öğür oluyoruz." ifadelerini kullandı.

Yavuz, Türkiye'nin Karadeniz kıyısında mevcut en iri deltası bulunan Kızılırmak Deltası'ndaki halkalama çalışmalarıyla kuşların dirim döngüleri, muhaceret dinamikleri, konaklama süreleri, muhaceret stratejileri kabil bilgilere da ulaşmayı amaçladıklarını dile getirerek, şunları kaydetti:

"UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde mevcut Kızılırmak Deltası, cemaat bulunduğu ensesi kalın flora, direy ve natürel güzellikleriyle ehemmiyetli müşterek alan. Delta, sene süresince ayrımlı kuş türlerine ev sahipliği yapıyor. İrili ufaklı baş döndürücü sayıdaki gölü, bataklık alanları, su boşluk orman ve çayırları, kumullar kabil nice habitatı süresince bulunduran delta, barındırdığı çalışkan çeşitleriyle Türkiye'nin ehemmiyetli natürel sistemlerinden birtanesini oluşturuyor. Bu kapsamda kuş halkalama çalışmalarımız esnasında kuşlar yakalanıp lazım ölçümleri alınıp yeni baştan doğaya bırakılıyor. Ancak sonuç yıllardaki tetkikte iklim değişikliği zımnında birtakımı kuş türlerinin konaklama ve muhaceret dönemlerinin de değiştiğini görüyoruz. Bazı türlerin vürut ve gestalt zamanlarında farklılıklar görüyoruz. Böceklerle sönümsüz çeşitler ilkbaharda elan geç geliyor. Bazı türlerin ise sonuç baharda elan geç muhaceret ettiğini gözlemliyoruz. İklim şartlarının makul olması ve gıda bulunurluğunun olması ehemmiyetli aktif fiil oluyor. Göç takviminde ağır kaymalar oluyor."

Kızılırmak Deltası

Samsun'un Bafra ilçesinde Kızılırmak'ın Karadeniz'e döküldüğü alanın da süresince toprak almış bulunduğu 56 bin hektar genişliğindeki Kızılırmak Deltası, Türkiye'nin ehemmiyetli sulak alanlarının başlangıcında geliyor.

Sulak alanları 12 bin hektarı bulan, barındırdığı çalışkan çeşitleriyle Türkiye'nin ehemmiyetli natürel ekolojik sistemlerinden birtanesini meydana getiren deltada bugüne derece tahminî 140 kuş türünün ürediği belirlendi.

Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti, UNESCO'nun arızi listesine 2016 senesinde benimseme edilmişti.