Samsun
Samsun'un Alaçam, Bafra ile 19 Mayıs ilçeleri sınırlarında bulunan, Kızılırmak'ın Karadeniz'e döküldüğü alanı de havi Türkiye'nin en şişman deltaları ortada arazi alan Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti, 56 bin hektar genişliğe sahip.
Sulak alanları 12 bin hektar olan, barındırdığı enerjik çeşitleriyle Türkiye'nin ehemmiyetli tabii sistemlerinden birisini meydana getiren deltada bugüne denli 140 kuş türünün ürediği belirlendi.
UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi'ne 2016 senesinde giren ve 364 kuş şekline ev sahipliği karşılayıcı Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti, başta hicret esnasında Karadeniz'i aracısız aşan kuş türleri düşüncesince dirimsel ciddiyete sahip.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Ornitoloji Araştırma Merkezince de deltada, hicret fail kuş çeşitleriyle ait halkalama ve tadat emek harcamaları yürütülüyor.
Deltada 20 dönümlük ormanlık bölgede 50 yöresinde leylek yuvası da bulunuyor. İlkbahar aylarında deltadaki yuvalara yerleşen leylekler, güzün ise gene yunak devletlere hicret ediyor.
Koloniler şeklinde neşeli yüzlerce yılkı atı, sağlam baş döndürücü endemik bitki, balık ve kuş şekline ev sahipliği karşılayıcı delta; ırmak, göl, sazlık, bataklık, çayır, mera, orman, eksibe ve ekincilik alanları denli ayrımlı dirim alanlarını da içerisinde barındırıyor.
Deltada nesli korku altındaki çeşitler de bulunuyor
OMÜ Ornitoloji Araştırma Merkezi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kiraz Erciyas Yavuz, AA muhabirine, sulak bölgelerin korunması ve karşılaşılan sorunlara dikkati döşemek üzere bu sene 2 Şubat Dünya Sulak Alanlar Günü kapsamında "Sulak Alanlar İçin Harekete Geçelim" temasının işlendiğini söyledi.
Türkiye'de 14 sulak alanın arsıulusal ciddiyete taşıyan sulak alan tanımlamasına uyduğunu ve Ramsar Sözleşmesi'ne (2 Şubat 1971'de İran'ın Ramsar kentinde imzalanan sulak bölgelerin korunması ve sürdürülebilir kullanımını sağlamayı amaçlayan arsıulusal birlikte sözleşme) müdahale edildiğini özetleyen Yavuz, Kızılırmak Deltası'nın da 1997'de Ramsar endüstrisi adına anons edildiğini belirtti.
Bir mevkinin Ramsar endüstrisi anons edilmesi düşüncesince belirlenen 9 kriterden birine erbap olması icap ettiğini vurgulayan Yavuz, "Kızılırmak Deltası, Ramsar endüstrisi düşüncesince belirlenen 9 kriterden 8'ini içerisinde barındıran bulunmaz alanlardan biri. Su kuşları, nebat çeşitliliği ve enerjik faunası itibarıyla da bulunmaz alanlardandır." dedi.
Deltada nesli korku altında bulunan çeşitler de bulunduğuna dikkati çekici Yavuz, "Bu türlerin makul kısmı derneşik adına Kızılırmak Deltası'nda yaşıyor. Burada kışlıyor, burada ürüyor. Düzenli adına 150 bin yöresinde su kuşu burada barınıyor. O manada Kızılırmak Deltası, Ramsar alanları zarfında ön plana çıkan birlikte alan. Bu sebeple bu alanın korunması bu çeşitler düşüncesince baş döndürücü önemli." ifadesini kullandı.
Yavuz, Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti'ndeki su kuşlarının sayısının rastgele güzeşte gün arttığını vurgulayarak şunları kaydetti:
"Bu türlerin devamının sağlanması ve neslinin korunması düşüncesince Dünya Sulak Alanlar Günü baş döndürücü önemli. Çünkü sulak alanlar, su kuşlarını barındırıyor. Deltada elmabaş patka, pasbaş patka, sakarmeke, karabatak, önemsiz ak balıkçıl, sim martı denli su kuşları barınıyor. Bunlar ortada elmabaş patka, toptan ölçekte nesli korku altında bulunan birlikte türdür. Eğer derinliğine vadede bu bölgelerin devamlılığı sağlanmazsa, onları koruyamazsak cins çeşitliliğini ve yarayışlı bulunan lezzetli su kaynaklarını kaybederiz."
