Kuala Lumpur
Marcos'un İbrahim'i baştan atamasıyla baş başa dünkü zamanın Mayıs 2025'e derece bitmeme etmesi ve seçimlerin Haziran 2025'te yapılması bekleniyor.
Hacı Murat İbrahim, Cotabato şehrinden AA muhabirine telefonda meydana getirdiği açıklamada, "Başkan Bongbong'a (Ferdinand Marcos), Bangsamoro Geçiş Yönetimi ile ait kanuni yükümlülüklere ve anlaşmaya ilişkin kalmış olduğu düşüncesince müteşekkiriz." ifadesini kullandı.
Filipinler Devlet Başkanı Marcos, ahali ortada "Bongbong" adıyla biliniyor.
Önceki cuma namazı haset hükûmet merkezi Manila'da Bangsamoro bölgesi başbakanı ve domestik meclisteki 80 milletvekilinin ant töreni düzenlenirken 80 vekilden 39'unun dünkü adlar olduğu, diğerlerinin ise sonuç parlamentodaki bulunan vekillerden oluştuğu görüldü.
İbrahim, anlaşmaya gereğince hükûmetin Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MİKC) kabilinden yönetileceğini ve parlamentodaki milletvekillerinin çoğunun örgütten olacağını söyledi.
Yerel parlamentodaki 80 milletvekilinin 41'i MİKC'i temessül ederken artan 39 saylav Filipinler talih başkanı tarafından, Bangsamoro domestik yönetimleri, Filipinler Kongre ve Senato üyeleri ve bölgedeki başka firmaların adayları arasından seçildi.
Marcos'un namına bölgedeki seçimlerin 2025'te yapılacağını ve hâlâ aşkın sürdürme olamayacağını dediğini tamlayan İbrahim, barışma kapsamında sunulan görevleri tümlemek düşüncesince ellerinden geleni yapacaklarını tabir etti.
İbrahim, parlamentonun Bangsamoro Organik Yasası (BOL) kapsamında belirlenen 6 rüçhan meselenin dördünü tamamladığını ve artan dü meselenin de bu sene zarfında tamamlanacağını kaydetti.
Bangsamoro parlamentosu; idare, amme hizmetleri, terbiye ve domestik yönetimle ait yasaları tamamladı, dirimlik ve seçme ile ait kanuni düzenlemelerle ait proses ise hâlâ bitmeme ediyor.
Devlet Başkanı Marcos'un ait hükümler ve BOL kapsamında Bangsamoro anlaşmasına sadakatli kalacağından sakıncasız olduklarını dile getiren İbrahim, sonuç parlamentonun sonuç üç sene içerisinde 100'den aşkın değişmeyen ve kanun tasarısını tamamladığını da laflarına ekledi.
Marcos'un yaklaşımı kıvançla karşılandı
Moro Barış Süreci İzleme Heyetinden (TPMT) salı haset meydana getirilen açıklamada, Filipinler Devlet Başkanı'nın Bangsamoro sulh sürecine verdiği desteğin kıvançla karşılandığı duyuruldu.
Açıklamada, Marcos'un "Mayıs 2025'e derece intikal periyodunun ikinci bölümünde Bangsamoro Özerk Bölgesi (BARMM) düşüncesince makul ortak kanuni söve sağladığı" değerlendirmesi yapıldı.
TPMT açıklamasında İbrahim'e ikinci zamanında muvaffakiyet temennisinde bulunulurken bahis konusu gelişmeler, "Mindanao'daki sulh sürecinin uygulanmasında müspet adımlar" şekilde nitelendirildi.
İngiltere'nin Filipinler Büyükelçisi Laure Beaufils ise salı haset meydana getirdiği açıklamada, baştan tayin edilen BARMM yönetimine desteğini dile getirdi.
Beaufils, Londra'nın Bangsamoro'daki Uluslararası Temas Grubu'ndaki rolüne atıfta bulunarak "İngiltere, Bangsamoro sulh sürecinin derinlemesine senelerdir azimli ortak destekçisi olmuştur." ifadesini kullandı.
BARMM süreci
Bangsamoro Geçiş Hükûmeti 2019'da kurulmadan önce, İbrahim liderliğindeki MİKC, Manila millî hükûmetiyle sulh müzakereleri meydana getirdiği tam altı salname ortak intikal devri istem etmiş fakat müzakereler, 2022'ye derece İbrahim yönetiminde üç salname ortak intikal hükûmetiyle sonuçlanmıştı.
İki taraf, intikal hükûmetinin diyalekt yönetimin kontrolünü ele geçirmesini ve seçimlerin yapılmasının kararlaştırıldığı 2022 yılına derece işleri yürütmesini benimseme etti fakat sürenin 2025'e derece uzatılması dair talepler bitmeme etti. Bangsamoro Geçiş Hükûmeti'nin az hâlâ tamamı milletvekilleri oy birliğiyle önergeyi desteklerken semt sakinleri de sonuç aylarda talebi destekleyen mitingler düzenledi.
Eski Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte'nin onayıyla BARMM yasama kurulu ve diyalekt seçimlerinin zamanı Mayıs 2025'e alınırken intikal hükûmetinin fariza süresi de 3 sene uzatılmıştı.
Bangsamoro, çoğunluğu Müslüman ve Moro budunsal grubundan oluşan kestirmece iptidai milyon insanoğlunun yaşamış olduğu ortak bölge.
MİKC, 20. asrın ortalarından beri bölgenin muhtariyet mücadelesine önderlik ediyor.
21 Ocak ve 6 Şubat 2019'da meydana getirilen referandumlarda halk, alana şümullü muhtariyet getiren Bangsamoro Organik Yasası'nı benimseme etmişti. Yapılan sulh görüşmelerinin arkası sıra Bangsamoro Geçiş Otoritesi kurulmuştu.
