Iğdır
Iğdır'da peyk vericisi (GPS) takılan bozkır delicesi (circus macrourus), akıbet 2 yılda 2 kıtadaki 13 dünya ortada 29 bin kilometreyi epey kez katetti.
KuzeyDoğa Derneğince Tuzluca ilçesine ilişkin Yukarı Çıyrıklı köyünde, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünün izni ve Iğdır, Koç ile UTAH üniversitelerinin katkılarıyla ölçülü halkalama emekleri kapsamında kurulan kuş soruşturma ağlarına, 2020 yılının april ayında "bozkır tuygunu" adına da aşina müşterek bozkır delicesi takıldı.
Araştırma ekibince halkalanan, atmacagiller familyasından ve mahir müşterek çeşit bulunan bozkır delicesi, GPS takıldıktan sonradan natürel ortamına salındı.
AA muhabirinin peyk verilerinden derlediği bilgilere göre, natürel ortamına salınan kuş bire müşterek sene sırayla Ermenistan, Gürcistan ve Rusya'dan geçip Kazakistan'a yerleşerek kır burada geçirdi.
Bir günce uçuşla Türkiye'yi geçerek Suriye'ye ulaştı
Yaz sonrası dönüşe güzeşte kuş, 15 Eylül 2020'de Artvin'in Borçka kazasından yurda girip 1 günde Türkiye'yi geçerek Şanlıurfa'nın Ceylanpınar kazasından Suriye'ye girdi.
Burada kışı nâkil kuş, 25 Mart 2021'de Şırnak'ın Uludere kazasından esasen yurda girip 1 devir zarfında Iğdır'ın Aralık ilçesi üstünden Ermenistan, Gürcistan ve Rusya güzergahını kullanarak gene Kazakistan'a göçtü.
2021 yılının yazını da Kazakistan'daki dalında nâkil kuş, sonbaharın gelmesiyle dönüşe geçip 30 Eylül 2021'de gene Borçka'dan Türkiye'ye gelip 1 devir zarfında Şanlıurfa'nın Akçakale kazasından Suriye'ye geçti.
Bir müddet Suriye'de zaman nâkil bozkır delicesi, henüz sonradan sırayla Ürdün, İsrail, Mısır, Sudan, Çad ve Kamerun'u geçip Nijerya'ya yerleşti.
2022 yılının kışını Nijerya'daki Dusuman bölgesinde nâkil delice, 4 Şubat 2022'de burayı da bırakma yazar kuzeye çökmek az daha esasen yola çıktı.
Mısır'da mevcut kuşun Kazakistan'a dönmesi bekleniyor
Yaklaşık 2,5 aydır kuzeye akilane göçünü sürdüren kuş, şu an Mısır'ın Al Wahat çölündeki Dakhla Vahası civarlarında bulunuyor.
Yazı buyurmak düşüncesince Türkiye üstünden Kazakistan'a gitmesi muhtemel bozkır delicesinin akıbet 2 senedir Asya ile Afrika arasındaki göçü sırasında 29 bin kilometreyi epey kez katettiği, en faziletkâr 3 bin 11 m. rakıma çıkmış olduğu ve averaj hızının saatte 68 kilometreye denli eriştiği belirlendi.
Nesli tükenme riski bulunan kuş peyk vericisiyle izleniyor
Aras Kuş Araştırma Merkezi Sorumlusu Kayahan Ağırkaya, AA muhabirine, millî açıdan izleme ettikleri ehemmiyetli türlerden birinin bozkır delicesi bulunduğunu söyledi.
Bozkır delicelerinin Dünya Doğal Hayatı Koruma Birliğinin soyu tükenme riskiyle huzur karşıya bulunan enva sıralaması bulunan al listede toprak aldığını tamlayan Ağırkaya, "Bozkır delicesi soyları andıran yıldırma içerisinde bulunan müşterek tür. Kışlama endüstrisi adına Afrika'nın mutedil ve devir doğusu kesimini kullanırken tenasül endüstrisi adına da Orta Asya'da aşırı serbest müşterek yayılıma sahip." dedi.
Aras Nehri Kuş Cenneti'nin, bozkır delicesinin bu derinlemesine göç rotasında ehemmiyetli müşterek konaklama ve tagaddi endüstrisi bulunduğunu tamlayan Ağırkaya, şunları söyledi:
"2 senedir bozkır delicelerini peyk vericileriyle izleme ediyoruz. Bireylerden müşterek tanesi 29 bin kilometrenin üstünde kez katetti. 2006 yılından buyana alanda halkalama emekleri yürütüyoruz. Aras Vadisi'ni kullanan öteki tamamı kuş türleri denli bozkır delicesi de esasta bu bölgenin ne denli ehemmiyetli müşterek düzlük bulunduğunu esasen bizlere gösteriyor."
