Yemen
Yemen'de Suudi Arabistan öncülüğündeki ortak yönetim hükûmeti güçlerinin desteklediği hükümet ile İran destekli Husiler ortada çetrefilli ortak insancasına özellik bulunan "esir takası dosyası" muhit ortada sağlanacak şümullü ortak hal bekliyor.
Yemen'de düzenlenen evcil açıklık buluculuk çabaları kararı kestirmece 2 hafta ilk Taiz vilayetinde meydana getirilen ortak takas anlaşmasıyla Husilerden 70 insana yanıt hükümet güçlerinden 136 can başıboş bırakıldı.
Özellikle Birleşmiş Milletler (BM) yahut Uluslararası Kızılhaç Komitesinin çabalarından uzak, ağız ağıza evcil açıklık buluculuk temelinde meydana gelen en şişman anlaşmalardan birinde güzel son katılması Yemenlilerin umutlarını yeşertti.
Hükümet güçleri ve Husiler ortada ülkenin ayrımlı cephelerinde sabık zamanlarda meydana getirilen ortak aşırı esir takası anlaşmalarında gelişigüzel dü yandan beş on can başıboş bırakılmıştı.
Yemen'de bugüne genişliğinde bir çok aşırı "Kaçırılanların Anneleri Birliği" çeşidinden örgütlü edilen ve hepsi mahkum ve tutukluların başıboş bırakılması matlup onlarca gıcırtı düzenlendi.
Esirler dosyası, Yemen'de çatışan tarafların BM nezdinde kestirmece 6 yıldan buyana yürüttüğü müzakerelerde kesim konusu bulunan en ehemmiyetli konulardan birisi sayılıyor.
Kesin skor bilinmiyor
Yemen'de senelerdir bitmeme fail iç savaşta, aralarında politik nedenlerle alıkonulanların da bulunmuş olduğu binlerce can tutuklandı yahut esir düştü.
Hâlihazırda esirlerle ilgilendiren kesme ortak resmi sayım bilimi namevcut fakat hükümet ve Husiler, 2018 nihayetinde İsveç'te gerçekleştirdikleri görüşmelerde gelişigüzel dü yandan kestirmece 16 bin esirin listesini sunmuştu.
Bu tarihten sonradan gelişigüzel dü yandan da aşırı sayıda can alıkonulmuş olabilir. Aynı sürede seneler içre esir takasları ve başıboş bırakılanlar da ha fakat esir sayılarıyla ilgilendiren resmi şimdiki ortak dizelge açıklanmadı.
En şişman esir takası anlaşması
Hükümet güçleri ile Husiler arasındaki en şişman esir takası anlaşması, BM ve Uluslararası Kızılhaç Komitesinin açıklık buluculuğunda Ekim 2020'de uygulandı.
Yemen hükümeti ile Husiler ortada 2018 nihayetinde imzalanan Stockholm Anlaşması'na dayalı barışma kararında 15'i Suudi Arabistanlı ve 4'ü Sudanlı edinmek kıl payı gelişigüzel dü yandan mecmu 1056 esir başıboş bırakıldı.
Bu anlaşmaya gereğince hepsi mahkumların gruplar şeklinde başıboş bırakılması planlanmıştı fakat aykırı suçlamalar zımnında elden bu kol başıboş bırakıldı.
"Husilerin elindeki "seçkin esirler"
Husilerin elinde harp şartlarında esir sakıt ve ya rağmen duruşlarından ötürü gözaltında tutulan ehemmiyetli esame bulunuyor.
Bu eşhas arasında, emektar Savunma Bakanı Mahmud el-Subeyhi, Islah Partisinin reis ekibinden Muhammed Kahtan, askeri as Faysal Receb ve Yemen Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi'nin kardeşi Nasır Mansur Hadi dikkati çekiyor.
Söz konusu eşhas 2015 yılı başlarında Husilerce alıkonulmuş ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi çeşidinden çıkarılan 2216 izlemsel kararla başıboş bırakılmaları istenmişti.
Husilerin bu bireyleri nerede tuttukları bilinmezken, nice insanoğlu hakları tutanağına gereğince şu anne genişliğinde ailelerinin ziyaretine de müsaade verilmedi.
Yemenli gazeteciler Abdulhalik Umran, Tevfik el-Mansuri, Haris Humeyd, Ekrem el-Velidi de kestirmece 6 senedir Husilerin elinde.
Taraflardan "hayali esir listeleri" sunulmuş olduğu suçlamaları
Yemen hükümeti ile Husiler arasındaki sayımsız anlaşmazlığa rağmen, gelişigüzel dü yan da üsera mevzusunun gelişigüzel muhtelif askeri ve politik çekişmeden uzak, mutlak insancasına ortak boyut namına değerlendirilmesi gerektiği dair hemfikir.
Ancak probleminin şümullü çözümünü engelleyecek halde tarafların icra ettikleri aykırı suçlamalar zımnında hala ailelerine kavuşmayı gözleyen binlerce can bulunuyor.
Yemen hükümeti elan ilk nice kere meydana getirdiği açıklamada, "tümüne hakkında tümünün teslimi" prensibi temelinde dört başı mamur esirlerin aykırı takas edilmesi dair iştahlı bulunduğunu bildirmiş, Husiler de çıkışlı adların ağzından benzer açıklamalarda bulunmuştu.
Konunun önündeki en esas engel, tarafların maruz esir listelerindeki adların "kendilerinde bulunmadığını" encam sürmesi.
Yemen hükümeti, Husileri "hayali listeler" sunmakla suçlarken, Husiler de ayrımsız suçlamaları hükümet kısmına yöneltiyor ve nihayetinde bu etap ehemmiyetli ortak insancasına özellik çözümsüz kalmayı sürdürüyor.
Yemen'deki iç harp ve insancasına kriz
Uzun süredir politik istikrarsızlığın hüküm sürdüğü Yemen'de İran destekli Husiler ile hükümete ilişkin güçler ortada çatışmalar yaşanıyor.
Husiler, Eylül 2014'ten bu yana hükûmet merkezi Sana ve kimi yerlerin denetimini elinde bulundururken, Suudi Arabistan öncülüğündeki ortak yönetim hükûmeti güçleri ise Mart 2015'ten bu yana Husilere hakkında Yemen hükümetine dayanak noktası veriyor
Ülkede 7 senedir idame eden çatışmalarda 233 bin can hayatını yitirdi. BM'ye gereğince kestirmece 30 milyon sözü geçen Yemen'de 22 milyondan ortak tomar can desteğe ve korunmaya gerekseme duyuyor.
