Aden
Yemen'de tahminî 7 senedir bitmeme fail harp şartlarında kucak güderek ailesine dayanak olmaya etkin Raid, herhangi yerleştirilmiş mayınlar yüzünden beraberinde uzvunu kaybeden binlerce kişiden çabucak biri.
Yemen'in kuzeybatısındaki Hacce vilayetine ilişkin Azle Beni Fayid köyünde canlı ıvır zıvır çoban, rutin namına başladığı beraberinde günde yaşamının madun yukarı olma hikayesini, uzmanlar da mayın tasfiye periyodunu ve bulunan hali AA muhabirine anlattı.
Her beraberinde adımı aritmetik ederek kucak güdüyorlar
Mayın tehlikesi altında çorak arazide çobanlık yapmanın aşırı öldürücü ve çetince beraberinde iş bulunduğunu anlatım fail Raid, sabahın er saatlerinde çabucak bitirdikleri kahvaltının peşi esna kucak gütmeye başladıklarını, kavurucu tarih altında mayınlardan korkarak ve değme beraberinde adımı aritmetik ederek haset bitirdiklerini söyledi.
Mayın patlamasında bacağını kaybetmiş bulunduğu o haset de özetleyen ıvır zıvır çoban, "3 arkadaşımla koyunları otlatmıştık. Dönüyorduk. Birden mayın patladı. Sağ bacağımı kaybettim. İki acıklı ve sol bacağım da dokunca gördü." ifadelerini kullandı.
Küçük çocuk, kendisinden ırak beraberinde mesafede bulunan gayrı dostlarının ise çıban almadıklarını belirtti.
"Geceleri değme daim ağlıyor"
Raid'in en iri abisi Ali ise, 2022 yılının, kardeşi düşüncesince "büyük beraberinde değiş ve biçim ayrımı" anlamına geldiğini söyledi.
"Herkesten uzaklaşmaya ve içerisine kapanmaya başladı. Geceleri değme daim ağlıyor." diyen Ali, kardeşinin çetince şartlara karşın okulunu dost ve doğacak hayalleri kuran beraberinde bebek bulunduğunu fakat bacağını kaybettikten sonradan aşırı değiştiğini belirtti.
Okuluna ve alışılagelen yaşamına arka dönebilmesi düşüncesince yetkililere seslenen ve kardeşi düşüncesince takma göt istem fail Ali, ailesinin maddesel durumunun çirkin olduğunu, bunu karşılayacak güçleri bulunmadığını aktardı.
Raid Cerebhi'nin evinden tahminî 7 kilometre uzaklıkta, Midi şehrinin doğusunda develeri otlatırken mayın patlaması kararı yaşamını kaybeden Abdullah Bilal'in evi bulunuyor.
Ellili yaşının sonuç demlerini canlı Bilal'in babası, "Oğlum Abdullah'ı 3 tarih çölde aradıktan sonra, vücudunun beraberinde bölümü mayının patladığı alana karışmış beraberinde biçimde ölüm etmiş biçimde buldum." diyerek konuştu.
Bilal'in anası ise en ıvır zıvır oğlunun ölümünün peşi esna yaşamış bulunduğu hayret kararı depresyona girdiğini belirterek, oğlunun vefatı sonrası evlerinde neşeye müteallik beraberinde iz kalmadığını anlatım etti.
Köyün gayrı evlatları da çobanlık yapıyor
Bölgede canlı gayrı füru da ailelerine dayanak verebilmek düşüncesince Raid derece çobanlık yapıyor. Mayın tehlikesi altında değme tarih kucak otarmak düşüncesince evlerinden çıkan çocuklar, kimi eyyam 6 kilometreden beraberinde tomar açıklık büküm ediyor.
Kardeşiyle çobanlık önleyen 10 yaşındaki Ahmed el-Faydi, güzeşte sene mayın patlaması zımnında 8 koyununun temizlik olduğunu, evvela biçim o derece yakınında patlayan mayınlar yüzünden aşırı korktuğunu söyledi.
Ahmed'in anası Ahlam da oğlunun o günkü mayın patlamasından ruhsal namına aşırı çirkin etkilendiğini, yaşamış bulunduğu travmanın onda kekemeliğe bozukluk bulunduğunu anlatım etti.
"Husilerin tuzakladığı mayınlar zımnında 10 bin ad öldü"
Uluslararası ikrar görmüş Yemen hükümet kuvvetleriyle etkin Suudi Arabistan'a ilişkin "Masam Mayın Temizleme Projesi", 26 Aralık 2021'de yayınladığı raporda, "Husilerin Yemen'de tuzakladığı mayınlar zımnında bir çok çok eş ve bebek tahminî 10 bin ferdin yaşamını kaybettiğini" kaydetti.
Hacce ilindeki yerli yetkililer ise hükümetin kontrolündeki alanlarda infilak fail mayınlar yüzünden sonuç üç yılda bir çok çok bebek 50'den beraberinde tomar ferdin yaşamını yitirdiğini belirtiyor.
Yetkililer, dirilik kaybının yanı esna şehirde 27 lama ve 44'ten beraberinde tomar koyunun da temizlik bulunduğunu aktarıyor. Rastgele ve kimi alanlarda dip namına yerleştirilen mayınlar yüzünden çiftçiler de arazilerine gidemiyor.
Yemen hükümetine ilişkin Mayın Temizleme Departmanı Sorumlusu Yüzbaşı Seyyaf el-Vuzai ise, "Mühendislerden oluşan ekibimiz, vatandaşların ekincilik arazileri ve evlerinin yakınına yerleştirilmiş 5 binin üzerinde mayını, patlayıcı aleti ve patlamamış füzeyi bölgeden temizledi." diyerek konuştu.
Yaklaşık dü sene evvela sakıncalı mayınlı arazilerde oluşan sellerin, mayın tasfiye kadrosu düşüncesince iri beraberinde bariyer ve ağırlık oluşturduğuna dikkati çekici Vuzai, sellerin nice mayını elan evvela musaffa bölgelere sürüklediğini anlattı.
Binlerce mayın temizlendi
Mayın tasfiye uzmanlarına göre, Husiler dağlık araziler, kumluk araziler ve vadiler derece nice ayrı ayrı alana kayaç ve kum birikintisi halinde mayınlar yerleştirdi. Daha aşırı dirilik ikrar etmek mahsus mayınlar elan aşırı besin poşetleri ve kutuları halinde alana konuldu.
Masam Mayın Temizleme Projesi Genel Müdürü Usame el-Kusaybi, projeye başladıkları 2018 Haziran'dan 2022'nin Ocak ayı sonuna derece mecmu 311 bin 658 mayın, patlayıcı ve infilak etmemiş füzeyi imha ettiklerini söyledi.
Sadece 2021'de, Husilerden kurtarılan biraz Yemen ilinde 96 bin 714 mayın ve patlayıcı cihazın temizlendiğini bildiren Kusaybi, ekiplerin 2022'nin Ocak ayında bir çok çok Yemen ordusu kabilinden özgürleştirilen Şebve, Marib ve Hudeyde'de 15 bin 232 mayını tasfiye başarısı gösterdiğine ayraç etti.
Kusaybi, patlayıcıların çoğunluğunu yerli kurma mayınların oluşturduğunu söyleyerek, ayrışık şekillerde kurma edilen mayınların tümünün kaslı çağcıl mayınlar bulunduğunu ortaya koyduklarına değindi.
Masam Genel Müdürü Kusaybi, Husilerin mayın anlatış döneminin hala bitmeme ettiğine ayraç ederek, ayrışık vilayetlerde mayından arındırılmış semt namına anons edilen bölgelere gine ve elan iri çapta mayınlar yerleştirildiğe dikkati çekti.
Kusaybi, mayınların herhangi yerleştirildiğini, Masam'ın mayınlarla ilgilendiren güvenli askeri harita bilgisine cemaat olmadığını ve bunun da mayın tasfiye ekiplerinin işini ince zorlaştırdığını laflarına ekledi.
UNICEF: Mayınlar aracısız füru düşüncesince iri beraberinde tehdit
Mayın kurbanlarının en iri tarafını siviller oluşturuyor. Hayatını kaybeden kurbanların peşi esna afiyet hizmetlerinin en esas unsurlarından mahrum bulunan Yemenliler beraberinde taraftan da kayıpları zımnında ruhsal krizlere sunulan kalıyor.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu'nun (UNICEF) 26 Ocak'taki raporunda "Geçtiğimiz altı yılda, Yemen'deki mayınları, zıpzıp bombaları, patlamamış füzeler ve harp kalıntılarının oluşturduğu tehditler, küsurat dirilik kaybıyla beraberce açık bir vaziyete geldi." ifadelerine toprak verildi.
Masam Mayın Temizleme Projesi'nin yayınladığı rapordan beraberinde ay sonradan gösterilen UNICEF tutanağındaki sayılara mucibince ise, "çatışmalar zımnında geberik ve dertli sayısı tahminî 10 bin çocuğa ulaştı."
UNICEF raporunda, mayınların ve getirmiş bulunduğu sonuçların topluluğu istikrarsızlaştıracağı ve ilkin Hacce vilayetinde nüfusun toprak değiştirmesine bozukluk olacağı, bunun yanı esna ekincilik arazilerinin kirlenerek verimsizleşeceği ve insancasına yardımların dağıtımını aksatacağına müteallik uyarıda bulundu.
UNICEF'e göre, mayınların ve patlamamış mühimmatın sayısı ve tahripkâr kapasiteleri hâlâ iri seviyede bilinmiyor ve Husiler kabilinden yerleştirilen bu mayınlar siviller, ilkin de füru düşüncesince aracısız beraberinde gözdağı oluşturuyor.
İran destekli Husiler, Yemen'de Eylül 2014'ten beri hükûmet merkezi Sana ve kimi yerlerin denetimini elinde bulunduruyor. Suudi Arabistan öncülüğündeki ortak yönetim hükûmeti güçleri ise Mart 2015'ten beri Husilere dirlik Yemen hükümetine dayanak veriyor.
Birçok alanda çatışmaların geceli gündüzlü sürdüğü Yemen'deki iç savaşın, 2022'nin evvela günlerine derece tahminî 377 bin ferdin yaşamına mâl bulunduğu belirtiliyor.
