Yemen
İran destekli Husiler ile Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyonca desteklenen hükümet güçleri ortada alevli çatışmaların yaşandığı Yemen'in Marib kenti, ürün 10 aydır şişman birlikte insanca acıklı oyunluk oluyor.
Şubat ayından buyana sertliği değme güzeşte çağ az buçuk elan artarak devem fail çatışmalar, dü tarafın da ciddi insanca ve maddesel zayiat vermesine bozukluk olurken, en şişman dramı ise gene siviller yaşıyor.
Husiler, Şubat 2021'de Yemen hükümetinin en ehemmiyetli kalelerinden ve Savunma Bakanlığının karargahlarından birisi bulunan sektör yağı ve natürel kavara zengini Marib'e saldırılarını yoğunlaştırmaya başladı.
Başkent Sana'nın 173 kilometre kuzeydoğusunda arazi düzlük Marib, iç harp önceleri Yemen'in nice kentine çarpıcılık sağlayıcı ehemmiyetli birlikte santralci rolü görüyordu.
İç savaşın başladığı günden buyana tanıdık en alevli çatışmalara oyunluk bulunan Marib'in haritası ürün aylarda Husiler lehine değişmeye başladı.
Husiler, Marib'e küçük ay ayında başlattıkları saldırılarını ilkgüz ayında sınır safhaya taşıdı. Bu saldırılar sonucunda Husiler, Marib'in güneyinde arazi düzlük Harib, Cebel Murad, El-Cube ve Abdiyye denli nice alanı ele geçirdi.
Husiler, Marib'in özek ilçesi ile sektör yağı ve natürel kavara yataklarının bulunmuş yer aldığı El-Vadi ilçesi aut öbür topu topu ilçelerinde kontrolü sağladıklarına müteallik açıklamalarda bulundu.
Yemen hükümetine ilişkin askeri kaynaklar ise kargaşa güçlerinin Sarvah, El-Cube ve Rağvan ilçelerindeki varlığını koruduğunu belirterek Husilerin bahis konusu açıklamalarını yalanladı.
Yoğun saldırılarına karşın Husilerin, Marib kırsalında elde ettikleri birtakımı kazanımlar dışında, izlemsel ve dirimsel ciddiyete eş noktalarda birlikte gelişim katedemediği söyleniyor.
Büyük insanca kayıp
Marib'de bitmeme fail alevli çatışmalar, hem hükümet güçlerinin tıpkı sürede Husilerin ciddi insanca ve maddesel zayiat vermesine bozukluk oldu.
Yemen Enformasyon ve Kültür Bakanı Muammer el-İryani, haziran ayından buyana Husilerin kaybının 15 bin kişiyi geçtiğini bildirdi.
İryani, Marib'in yaylaları, vadileri, çölleri ve dağlarının milisler düşüncesince birer "mezarlığa döndüğünü" ve Husilerin birtakımı aşiretler ve bebek savaşçılarla "İran'ın yolunda" intihar saldırılarını gerçekleştirmeye bitmeme ettiğini söyledi.
Resmi bilgelik paylaşılmamasına rağmen, Husilerin Marib saldırılarını yoğunlaştırmasının arkası esna Yemen ordusu saflarında da şişman zayiat verildiği, aşırı sayıda askerin öldüğü ve ya yaralandığı düşünülüyor.
Söz konusu çatışmalarda, tümgeneral, hususi kuvvetler komutanı, askeri ilçe dairesi başkanı denli yukarı dozaj askeri yetkililerin birlikte rütbeli onlarca subayın yaşamını kaybetmiş yer aldığı anlatım ediliyor.
Son yerine 3 Aralık'ta El-Mecid Tugayı Komutanı Tuğgeneral Hilal el-Halidi'nin Marib'de Husilerle girilen çatışmalarda yaşamını kaybetmiş yer aldığı bildirilmişti.
Aynı biçimde Marib'deki çatışmalarda Husilerden de yukarı dozaj katı aşırı ismin öldürülmüş yer aldığı kaydediliyor.
Çatışmaların insanca boyutu
Hükümet güçleri ile Husiler arasındaki alevli çatışmaların bitmeme etmiş yer aldığı Marib'de muhaceret dalgası da sürüyor.
Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA), ilkgüz ayından buyana Marib'de 45 binden birlikte tomar bireyin yerinden edildiğini bildirdi.
Yemen hükümetine ilişkin Mülteci Kampları İdaresi Yürütme Birimi ise ayrımsız çağda yerinden edilenlerin sayısını kısaca 100 bin yerine açıkladı.
Çatışmalar dolayısıyla yerinden edilen binlerce sivil, halihazırda ürün basamak mütekait insanca şartlar altında dirim savaşı veriyor. BM, bahis konusu sivillerin acele desteğe kadın bulunduğunu belirtiyor.
Marib Vali Yardımcısı Abdurabbuh Miftah, güzeşte ay meydana getirdiği birlikte açıklamada, "Marib'in lodosluk bölgelerinde yaşarken Husi milisler kabilinden andıran sürede yerinden edilen binlerce karı var. Bu aileler hala açıkça bölgede yaşıyor ve insanoğlu hayatının en esas ihtiyaçlarından yoksun." ifadelerini kullandı.
Başta Kral Selman Yardım ve İnsani Çalışmalar Merkezi edinmek kıl payı insanca iane dalında çalışkanlık yayınlayan topu topu kuruluşlara Marib'de yerinden edilen aileler düşüncesince iane çağrısında mevcut Miftah, barınma, gıda, su ve keyif sahalarında elan birlikte tomar dayanaklık etmek sağlanmasını ve acele müdahalede bulunulmasını istem etti.
Sonuçsuz artan mütareke çabaları
BM, ürün çağda Marib'deki çatışmaları bloke etmek düşüncesince çağrılarını ve diplomatik temaslarını yoğunlaştırsa da şu anne genişliğinde birlikte ürün alamadı.
Aralarında ABD, İngiltere, Avrupa Birliğinin de yer aldığı nice ülke, insanoğlu hakları örgütleri ve çalışan arsıulusal erkek oyuncular "Marib'deki tırmanışın durdurulması" çağrılarında bulundu.
ABD'nin Yemen hususi Temsilcisi Tim Lenderking ile BM Dünya Gıda Programı (WFP) Genel Müdürü David Beasley 3 Aralık'ta birlikte araya geldi.
Lenderking ve Beasley, "Yemenlilerin sulh istediğini ve huzursuzluğun sadece elan birlikte tomar sıkıntıya defa açacağını" vurguladı.
ABD Dışişleri Bakanlığının Twitter sayfasında meydana getirilen açıklamada da "Marib ili etrafı ve Yemen'in apayrı bölgelerinde çatışmaların artmasından yoğun düşünce duyulduğu" anlatım edildi.
Yemen hükümeti, Marib'deki askeri huzursuzluğun bitmeme etmesinden Husileri mesul tutuyor ve arsıulusal topluluğu saldırılarını durdurması düşüncesince Husilere edisyon hazırlamaya çağırıyor.
Husiler ise Yemen hükümeti ve onun destekçisi Arap koalisyonunu araştırma eliyle birlikte siyasal çözüme ulaşılmasını engellemekle suçluyor.
Yemen'deki iç savaş
Uzun süredir siyasal istikrarsızlığın hükümranlık sürdüğü Yemen'de, İran destekli Husiler, Eylül 2014'ten buyana Sana ve birtakımı alanların kontrolünü elinde bulunduruyor.
Suudi Arabistan öncülüğündeki ortak yönetim güçleri ise Mart 2015'ten buyana Husilere dirlik Yemen hükümetine dayanaklık etmek veriyor.
BM, Yemen'de yedi senedir geçindiren savaşın 2021 yılı sonuna genişliğinde direkt yahut vasıtalı etkilerinden ötürü yaşamını kaybedenlerin sayısının 377 bine ulaşmasından düşünce ediyor.
BM'ye göre, dünyanın en çirkin insanca ve kazançlı krizlerinden bir tanesini canlı Yemen'deki iç savaş, dünya ekonomisinde şimdiye genişliğinde 126 bilyon dolarlık zarara defa açtı.
