Viyana
Avusturya'nın başkenti Viyana'da kısaca 11 aydır İran çekirdeksel anlaşmasının kusursuz ve kusursuz halde baştan uygulanması düşüncesince hesaplı müzakerelerde, tarafların sona gelindiği yönündeki açıklamaları sonuncu anlaşmanın baş döndürücü yaklaşan birlikte tarihte yapılacağı beklentilerine hastalık olurken akıbet anda Rusya'nın ABD'den garanti talebinde bulunması, anlaşmanın akıbetine ilişin belirsizlikleri artırdı.
UAEA ile İran ortada teşrikimesai ve diyaloğun güçlendirilmesi hususunda uzlaşma sağlandı
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler Servisi Genel Sekreter Yardımcısı ve Siyasi Direktörü Enrique Mora'nın başkanlığında, Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) kendisine isimlendirilen İran çekirdeksel anlaşması, yan devletlerin temsilcilerinin katılımıyla Nisan 2021'den itibaren sürüyor.
Müzakerelerin beklenilenden etraflıca sürmesi, tarafların makul mevzularda politik dilek ortaya koymakta kararsız davranması ve akıbet kendisine Rusya-Ukrayna mücadelesi dolayısıyla arsıulusal gündemin madun basamaklarına gerileyici çekirdeksel müzakereler, sabık hafta meydana getirilen açıklamalarla baştan arsıulusal kamuoyunun odağı biçimine geldi.
Müzakerelerde sona gelindi beklentisi
Başta Rusya iktisap etmek üzere, Avrupalı ülkeler, İran ve ABD'den peş peşe mevrut açıklamalar, kamuoyunda "bu posta sona gelindiği ve uzlaşının sağlandığı" yorumlarına hastalık oldu.
Rusya'nın araştırma heyetine riyaset önleyen ve bu ülkenin BM Viyana Ofisi Nezdinde Daimi Temsilcisi Büyükelçi Mikhail Ulyanov'un "çözüme kavuşturulmamış problemlerin 24 yada 48 vakit zarfında sonuçlandırılabileceği", "Müzakerelerin bu noktada yeteneksiz olması gerçek birlikte mesuliyetsizlik olur." yönündeki ifadeleri, İngiltere'nin müzakerelerdeki mümessili Stephanie Al-Qaq'ın "Anlaşmaya baş döndürücü yakınız." açıklaması beklentileri yükseltti.
- Viyana sonuncu geçim düşüncesince bakanlara hazırlanıyordu
Bu arada müzakerelerin yürütülmüş olduğu Coburg Oteli'nin çevresindeki sokakların asayiş dolayısıyla kolluk çeşidinden ağız ağıza kapatılması, iletişim araçları personelleri düşüncesince açılan matbuat merkezindeki hararetli hazırlıklar, burada vazifeli asayiş çalışanının sayısının artırılması az daha gelişmeler, hazırlanmakta bulunan geçim metnini imza etmek az daha Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da karışma yan devletlerin dışişleri bakanlarının biraz güne Viyana'ya geleceği yorumlarına hastalık oldu.
Ancak Lavrov'un, 5 Mart Cumartesi icra ettiği açıklamanın ardından, anlaşmaya müteveccih küsurat müspet beklentiler yerini belirsizliğe bıraktı.
Rusya'nın garanti talebi
Lavrov'un, muhtemel birlikte geçim yerinde "ABD'li meslektaşlarımızdan, (Ukrayna mücadelesi sonrası Rusya'ya müteveccih başlatılan) toy yaptırımların Rusya'nın İran'la ekonomik, ticaret, envestisman ve uygulayım bilimi transferinde özgürcesine teşrikimesai yapmasına bariyer olmadığını içeren bağlanmış birlikte garanti istedik." ifadesi, sona gelindiği memul müzakereleri şişman birlikte sınamayla erinç karşıya getirdi.
İran'da şaşkınlıkla karşılanan Rusya'nın bu hayret isteğine erinç ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın değerlendirmeleri, yaklaşan birlikte tarihte geçim yapılmış ihtimalini zora soktu.
ABD'den Rusya'ya aksi yanıt
Blinken, Ukrayna ve İran çekirdeksel anlaşmasının birbiriyle münasebetli hususlar olmadığını, bu yüzden Rusya'nın talebinin "alakasız" bulunduğunu söylemesi, arsıulusal basında "Moskova'nın arzusu Washington çeşidinden bildirme edilmedi" halinde yorumlandı.
İran, Rusya'nın akıbet hamlesinden rahatsız
Müzakerelerin esasen itibaren müspet ve müspet birlikte davranış sergileyen Rusya'nın bu hamlesi, İran'da memnuniyetsizliğe tarz açtı. Bir taraftan gerçek yaptırımların en aceleci halde kaldırılması düşüncesince efor sarfiyat fail Tahran yönetimi, başka taraftan yaklaşan müttefiki Rusya ile arasının bozulmaması düşüncesince kontrollü açıklamalarda bulundu.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatibzade, mevzuya bağlı icra ettiği açıklamada, Rusya'dan akıbet gelişmeye bağlı detay verilmesi talebinde bulunurken, Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ise "Viyana görüşmelerinde göz boncuğu aut faktörün millî çıkarları etkilemesine müsaade vermeyeceğiz." ifadelerini kullandı.
Abdullahiyan, Rus mevkidaşı ile icra ettiği telefon görüşmesinin arkası sıra hâlâ güzel birlikte açıklamada bulunsa da bu durum, İran'ın sona gelinen görüşmelerde erinç karşıya kalmış olduğu sürprizden mutlu bulunmadığı gerçeğini değiştirmiyor.
Rusya'nın garanti talebinin ne ihtiva ettiği bilinmiyor
Rusya, garanti isteğine bağlı bilgileri hâlâ açıklamazken Rus Büyükelçi Mikhail Ulyanov, bu noktada mevzunun gazetecilerle paylaşılmasının düşünülmediğini söyledi.
Rusya'nın garanti talebini ABD'nin bildirme etmeyeceği görüşünü paylaşan uzmanlar, Moskova'nın bu hamlesinin geçim olasılığını tehlikeye atabileceğine ayraç ediyor.
Uzmanlar, Rusya-Ukrayna mücadelesi dolayısıyla gerçek yaptırımlara editör tutulan ve gerçek miktarda yalnızlaşan Rusya'nın İran üstünden kendine meydan açmaya çalışmış olduğu değerlendirmesinde bulunurken muhtemel birlikte geçim yerinde İran saf gazının, Avrupalılar düşüncesince birlikte seçenek bulunmasına Moskova'nın hamam bakmadığı yorumunu yapıyor.
Uzun devam eden kesim maratonun da İran'ın masaya koyduğu en ehemmiyetli maddelerden bir tanesi kendisine tanıdık ve görüşmelerin gerçek ilerlemesine hastalık bulunan garanti konusu birlikte el hâlâ müzakereleri kilitleyici birlikte madde kendisine öne çıktı.
2018'de anlaşmadan birlikte tane cepheli kendisine çekilen ABD'nin anlaşmaya dönüşü, bu ülkenin İran'a uyguladığı yaptırımların kaldırılması ve akıbet kendisine İran'ın çekirdeksel faaliyetlerini 2015'te imzalanan anlaşmanın sınırlarına çekmesi düşüncesince sürdürülen görüşmelerin önündeki bu engelin elbette kaldırılacağı hâlâ bilinmiyor.
