İstanbul
Geçen sene Paris Anlaşması'na yan bulunan ve 2053 düşüncesince açık kullanılmamış sürüm maksadı açıklanan Türkiye'de hava değişikliğiyle mücadeleye müteveccih adımlar derece derece hızlanıyor.
Bu adımlardan ilki, emekleri sabık hafta amme kurumları, ehlî yönetimler, üniversiteler, iş dünyası, arsıulusal kuruluşlar, hususi kol ve STK'lerden 500'den aşkın konuşmacının yardım sağlamış olduğu devir içi toplantılarla başlamış bulunan İklim Şurası.
İklim Şurası, sürüm azaltımı, hava değişikliğine uyum, adaletli dönüşüm, karbon emisyonu ticareti kabil mevzularda bilirkişi ve paydaşları ortak araya getiriyor. Şuranın, Türkiye'nin millî yardım beyanının delege ve etraflıca olması düşüncesince ehemmiyetli ortak anahtar olması bekleniyor.
Hazırlıkları bitmeme fail ve Türkiye'nin güncellenecek millî yardım beyanına da döşeme oluşturacak söve ortak doküman olabileceği öngörülen İklim Kanunu'nun ise bu sene tamamlanması bekleniyor.
Türkiye'nin bu sene Mısır'da düzenlenecek Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği 27. Taraflar Konferansı'nda güncellenmiş millî yardım beyanını sunmuş olabileceği kestirim ediliyor.
Ülkelerin yeşil finansmana muvasala mevzusunun tartışılacağı ve bağan karbonlu planların destekleneceği bu toplantıda, Türkiye'nin yeşil finansmandan yararlanabilmesi düşüncesince yardım beyanlarını güncellemesi eleştiri ehemmiyet taşıyor.
"İlk etap toy kömürlü santralci lisanslarının bozma edildiğinin açıklanması olmalı"
Türkiye'nin hava değişikliğiyle savaşı açısından derin ortak ruzname muntazır uzmanlar, minval haritalarının belirlenmesindeki evvel ve en can alıcı adımın kömürden depar belgesi stratejisi belirtmek bulunduğunu dile getirdi.
Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi (İPM) İklim Değişikliği Çalışmaları Koordinatörü umut Şahin, AA muhabirine, Türkiye'nin 2022'ye "iklim politikalarını tümden değiştirme" iddiasıyla girdiğini söyledi.
Ancak etraflı adımların ayrımsız anda atılması yahut herhangi ortak probleminin ayrımsız anda çözülmesi gerekmediğinin altını çizen Şahin, "O sebeple Türkiye'nin kademeli ortak yaklaşım belirlemesi akilane olur. İlk etap yerine toy kömürlü ısıl santralci lisanslarının tamamının bozma edildiğinin açıklanması gerekir. Bu etap millî yardım beyanı hazırlıkları tamamlanmadan yapılabilir ve Türkiye'nin 2053'te açık kullanılmamış sürüm maksadı yolundaki samimiyetini tanıt etmiş olur. Ayrıca hakeza ortak değişmeyen bundan hakeza erke politikalarının hava gerekleriyle uyumlaştırılacağını haykırmak anlamına gelecektir." diyerek konuştu.
Şahin, en makul ikinci adımın gözyaşı ve kirleticilik kriterlerine mucibince 2030'a denli bulunan kömürlü ısıl santrallerin hangilerinin ve ne dönenceli kapatılabileceğinin belirlenmesi ve açıklanması bulunduğunu tabir etti.
Ulusal yardım beyanıyla kömürden ağız ağıza depar belgesi tarihinin de açıklanması icap ettiğini özetleyen Şahin, şöyleki bitmeme etti:
"Bizim çalışmalarımız bu tarihin en geç 2035 olması icap ettiğini ortaya koyuyor fakat bu gün gelmeden elhak bulunan santrallerin ehemmiyetli ortak kısmının kapatılması gerekiyor. Türkiye'nin derinliğine vadeli ortak kömürden depar belgesi zamanı belirleyip bu tarihe denli etraflı kömürlü santralleri dört dörtlük sığa çalıştırmayı düşünmesi yapacağı en iri günah olur. Türkiye'nin bu sene atması müstelzim üçüncü etap arazi yağı bağımlılığını azaltacak iddialı ortak elektrikli münakale planı hazırlamak. Ulaşımda hassaten karayolu ağırlık taşımacılığı iktisap kılmak kıl payı faziletkâr karbon emisyonundan mesul münakale araçlarının payının azaltılmasına ve beş altı sene süresince bundan sonra çabucak elektrikli vasıtalar imal edilmesine müteveccih ortak otomotiv stratejisi en endamsız sürede geliştirilmelidir. Aksi takdirde Türkiye'nin en ehemmiyetli endüstri sektörlerinden birisi bulunan otomotiv önümüzdeki beş altı sene dostça yanmalı motorla etkin anahtar siparişleriyle bulunan kirletici yolda kilitlenir. Oysa Türkiye'nin en aceleci dönüştürebileceği kol Avrupa Birliği ülkelerine ihraç kalemleri ortada münakale araçları ehemmiyetli arazi tuttuğu düşüncesince otomotivdir."
Şahin, Türkiye'nin bataklık gazı salımlarını bloke kılmak düşüncesince de harekete geçmesi ve bu mevzuda hisse senedi planı hazırlaması icap ettiğini belirterek, "Bu sene atılması müstelzim evvel dört adımın arkası esna millî yardım beyanının COP27'ye denli hazırlanması, 2023 düşüncesince de hava kanunu ve yeşil uzlaşma kanunu hazırlıkları yapılması gerekiyor. Türkiye toy yardım beyanında 2030 düşüncesince kesin azaltım maksadı almalıdır. Bu gaye de ilmî çalışmalarla ve sektörlerin ve uzmanların katılmış olduğu ortak diyalog içerisinde belirlenmelidir." dedi.
Kömürden depar belgesi 2035'te emisyonları yüzdelik 82,8 azaltabilir
Kömürün Ötesinde Avrupa Kampanyacısı Duygu Kutluay ise bu sene konkre adımlar atılmasının Türkiye’nin hava değişikliğiyle mücadelenin sunmuş olduğu fırsatlardan ortak an evvela yararlanmaya başlaması düşüncesince ehemmiyetli olduğuna dikkati çekerek, "Türkiye'nin 2053 açık kullanılmamış hedefine kavuşması düşüncesince yapması müstelzim en can alıcı ve bedava etap hava değişikliğine hastalık bulunan toptan limonluk gazı emisyonlarının yüzdelik 46'sı, canlılık piyasası limonluk gazı emisyonlarının da yüzdelik 72'sinin sorumlusu bulunan kömürden ricat maksadı koymak." dedi.
Kömürden çıkışın nice faydası bulunduğunu kaydeden Kutluay, bitirdikleri modellemeye göre, kömürden çıkışların karbon emisyonlarını 2035'te yüzdelik 82,8 azaltacağını ve canlılık üretiminde topu topu ehlî ve yenilenebilir kaynakların payının dü katına çıkacağını anlattı.
Kutluay, Türkiye'nin ensesi kalın yenilenebilir kaynakları sebebiyle yapacağı erke dönüşümünün erke bağımsızlığını sağlamasının beraberinde Türkiye'nin bu bölgede önder pozisyona geçmiş olmasına de ön fut olacağını vurguladı.
Emisyon Ticaret Sistemi parlak kaynaklara yatırımı hızlandıracak
Ember Elektrik ve İklim Veri Analisti Ufuk Alparslan da Türkiye'de 2021'de evvel kat yel ve güneşten imal edilen elektriğin elan kazançlı bir duruma geldiğine ayraç ederek, şunları kaydetti:
"Bu sene Türkiye'nin hassaten Emisyon Ticaret Sistemi'ne (ETS) bağlı çalışmalarını hızlandırmasını bekliyoruz. 2023'te başlayıp 2026'da evvel kat mali zor doğuracak Sınırda Karbon Vergisi uygulaması zımnında kazançlı manada elan da ehemmiyet elde eden ETS, parlak teknolojilere yönelimi hızlandıracak ve ülkemize yenilenebilir erke yatırımları düşüncesince toy eşme yaratacaktır. ETS dair Türkiye'de derinliğine senelerdir enfrastrüktür çalışmalarının bulunduğunu biliyoruz. Yılın evvel çeyreğinde düzenlenmesi melhuz İklim Şurası'nda bu özellik elan etraflıca yerine kamuoyunda da münakaşaya açılabilir."
