TBMM
TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Türkiye Yazarlar Birliğinin düzenlediği, "2021 Anayasa Çalıştayı-Yeni Anayasanın Usulü ve Üslubu" programının açılışına videoteyp konferansla katıldı.
Anayasa tartışmalarının, herhangi indinde devir kendisini heyecanlandırdığını tamlayan Şentop, Türkiye'de bu tartışmalarının çabucak kanun tartışmaları olmadığını; hususiyet sistemiyle, talih yönetimiyle, algısıyla, paradigmasıyla, siyasetle ilgilendiren tartışmalar bulunduğunu söyledi.
Mustafa Şentop, politik tartışmaların en kalitelisinin, kanun çerçevesinde planlı tartışmalar olduğuna ayraç etti.
TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonunda planlı emek harcamaları hatırlatan Şentop, bu çalışmalardan konkre indinde kanun metni çıkmadığını fakat kanun mevzusundaki tartışmalara ehemmiyetli katkılar sunduğunu dile getirdi.
Geçmişteki kanun tartışmalarına ve değişikliklerine ayraç fail Şentop, "Türkiye'de kanun tartışmaları levent boylu zamandır başlamış bulunan tartışmalar. Anayasa üstünde meydana getirilen bu tartışmaların, Türkiye'yi umumi adına devlet-millet birlikteliği bağlamında, hususiyet sistemi ve fevk siyasa itibarıyla şimdi dobra noktalara taşıdığına inanıyorum." değerlendirmesinde bulundu.
"Anayasacılık fikriyle ilgilendiren dü bel kemiği yaklaşım var"
TBMM Başkanı Şentop, kanun tartışılırken, kanun fikrinin yerel hesabına oturtulması icap ettiğini vurgulayarak, dört başı mamur dünyada umumi adına anayasacılık fikriyle ilgilendiren dü bel kemiği yaklaşım bulunduğunu anımsattı.
Bunu İngiltere örneği üstünden özetleyen Şentop, İngiltere'nin kayıtlı anayasasının bulunmadığını, fakat anayasal indinde düzeninin bulunduğunu belirtti.
Türkiye'de kayıtlı indinde kanun bulunmasına rağmen, etraflıca yazılan mevzular üstünde fena konjonktüre mucibince ayrımlı yorumlar yapıldığını, ağır tartışmalar yaşandığını kail Şentop, bunun, her insanın hafızasındaki örneğinin "367 meselesi" bulunduğunu kaydetti. Şentop, Anayasa Mahkemesinin, 367 ile ilgilendiren kararının, aşırı ağır indinde tabloyu ortaya koyduğunu tabir etti.
"Aslında bel kemiği sıkıntı bu"
Şentop, "Anayasacılıkta indinde numara yaklaşım; amme hukukunun, siyasetin umumi esasları, teamülleri, gelenekleri, politik örfler, amme hukuku örfleri şayet indinde kanun zemini oluşturuyorsa, buna bağlılığın, sadakatin gücüne mucibince kayıtlı indinde kanun ortaya atmak bazısı bazı muktezi fena olmayabiliyor." yorumunda bulundu.
Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Orhan Aldıkaçtı'nın, İngiltere'ye gemiyle giderken indinde hukukçuyla bulunan sohbetini aktaran Şentop, şöyleki bitmeme etti:
"Aldıkaçtı Hoca, 'Sizde Kraliçe'nin, parlamentoyu dağıtma yetkisi var, bu indinde yerde yazmıyor. Fesihten sonradan seçime gitmesi gerekiyor. Bu da indinde yerde yazmıyor. Dolayısıyla Kraliçe, parlamentoyu feshetse ve seçime gitmese, indinde müddet hakeza yönetim edilse İngiltere kesinlikle olur?' niteleyerek soruyor. O da diyor ki; 'Bu soru, İngiltere'de hiçbir kimsenin aklına gelmemiştir. Kraliçe'nin parlamentoyu dağıtma yetkisi indinde yerde yazmıyor zorla hepsi hakeza indinde hakkı bulunduğunu ikrar eder'. İngiltere'de hiçbir kimsenin aklına gelmeyen sorular, Türkiye'de her insanın aklında bulunan sorular. Aslında bel kemiği sıkıntı bu."
"Milletin, devleti düzenlemiş olduğu anayasalar"
TBMM Başkanı Mustafa Şentop, şu görüşleri paylaştı:
"Bir ülkede anayasal düzen, amme hukukunun ve siyasetin umumi teamülleriyle, esaslarıyla, örfleriyle uygun ise orada indinde kanun sorunundan bahsedemeyiz. Yazılı da olsa indinde kanun problemi olmaz, anayasayı kayıtlı indinde metne dökmeseniz fena dava olmaz. 'Milletin, devleti düzenlemiş olduğu anayasalar' diyebiliriz buna. Milletin, zamanı süreklilik bünyesinde kişi kültürü, evren görüşü, hayata, devlete, siyasete bakışıyla ilgilendiren paradigmalar bünyesinde oluşan anayasalar yönünde milletin, devleti düzenlemiş olduğu anayasalar. İkinci grupta ise 'Devletin meydana getirdiği anayasalar'. Bunu bir aşırı zaman, talih bünyesinde bazısı güçler yapıyor. Bunun en andıran örneği Fransa'dır."
Fransa'nın tarihin bünyesinde oluşan politik ve amme hukukunun, bel kemiği teamülleri ve örfleri dair değil, onları ortadan dağıtmak kabil indinde kanun yaptığını dile getiren Şentop, "Devrimler kanalıyla anayasacılık gelişme göstermesi mevcut Fransa'da. Türkiye'nin de indinde seviyede 19. asrın ikinci yarısının modası üstünden Fransa'ya andıran hususiyet sisteminde adımlar attığını söyleyebiliriz. Bu yeğleme devir bünyesinde az buçuk şimdi belirginleşmiş, başta amme hukuku ve yönetim hukuku alanında. Devletin, talih içindeki bazısı unsurların meydana getirdiği anayasalar." niteleyerek konuştu.
TBMM Başkanı Şentop, milletin meydana getirdiği anayasaların, siyasa ve amme hukukunun bel kemiği örfleri ve teamülleri ile uygun anayasalar olduğuna dikkati çekti. Şentop, devletin meydana getirdiği anayasaların ise millete indinde biçim vermek, bazı ideolojik, politik amaçları tesirli olmak kabil yapılmış, araçsallaştırılmış anayasalar bulunduğunu aktardı.
"Türkiye'de kanun indinde manada araçsallaştırıldı"
Türkiye'nin, maatteessüf bu ikinci grupta arazi aldığını dile getiren Şentop, önce kanun bulunan Kanun-i Esasi'nin de bu grupta bulunduğunu belirtti.
Türkiye'de anayasanın indinde manada araçsallaştırıldığının söylenebileceğini kaydeden Şentop, talih ve talih içre bazısı unsurların meydana getirdiği anayasaların, levent boylu ömürlü olmadıklarına dikkati çekti.
"Bu anayasalarla maksadın zahirî olmadığını, indinde bakımdan kanun fetişizmine gidildiğini görüyoruz" diyen Şentop, bugün de anca bulunduğunu vurguladı.
Mustafa Şentop, "Bütün problemlerin hal noktası, anayasadır" anlayışının, yüzdelik beniz nahak bulunduğunu söyleyemeyeceğini zorla bunun abartılmaması icap ettiğini anlattı. Şentop, "Buradaki esasi mesele; Bir ülkedeki politik ve amme hukuku geleneklerinin, örflerinin, teamüllerinin kanun ile uygun olmasıdır." dedi.
Şerif Mardin'in, Osmanlı hususiyet düzenini tanımlarken kullandığı "nomokrasi" terimine yer veren Şentop, "Benim en aşırı sevdiğim, toparlayıcı indinde ifade. En dobra açıklayıcı, açıklama edici kavram. Nomokrasi olabilmesi düşüncesince bazı metinleri kağıtlar dair boşlamak ehliyetli değil, bunun bire indinde sürede indinde hususiyet anlayışıyla bu arada hukuka, teamüllere, örfe hürmet bünyesinde kurulma etmesi lazım." ifadesini kullandı.
Anayasayı tartışırken eskiye mucibince şimdi dobra indinde noktada bulunulduğunu vurgulayan Şentop, vaktiyle millete indinde biçim hasretmek kabil indinde anahtar adına memul kanun tartışmaları yerine, bugün halkın, milletin içerisinden mevrut indinde taleple anayasanın tartışıldığına dikkati çekti.
"Er yahut geç..."
"Türkiye'nin dünkü indinde kanun gereksinimi elbette var" diyen Şentop, "Türkiye'de dünkü indinde kanun kesinlikle yapılacak. Bunu Meclis mi yapar, şimdi ahir Meclis mi yapar, ayrı mesele. Ama Türkiye'nin devlet-millet bütünleşmesinin, değerler bazında bütünleşmenin sağlandığı indinde noktada, bunu tabir edebilecek, bunu sağlayacak değil bunu dile getirecek indinde kanun ihtiyacı, elbette hacet biçimine mevrut durumda. Er yahut geç zorla kesinlikle bu halde indinde anayasanın bu anlayışta, bu paradigmayla yapılacağına inanıyorum." değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye'nin iri hamleler meydana getirdiği dönemlerin, baştan sona milletin devletle bütünleştiği dönemler bulunduğunun altını çizen Şentop, "Milletin devletini oluşturduğumuz devir iri hamleler yapabilmişiz. 15 Temmuz'da da böyledir. Milletimiz, anayasal düzeni, devleti, kişi oylarıyla seçtiği politik iktidarı korunum kılmak düşüncesince canı pahasına sokaklara dökülmüştür. 15 Temmuz'daki anlayış, paradigma, ruh, millet-devlet bir araya gelmesinin aşırı konkre indinde tezahürüdür." niteleyerek konuştu.
TBMM Başkanı Şentop, "Siyasi ve amme hukukunun bel kemiği esaslarıyla, teamüller ve örflerle entegre indinde kanun anlamında, milletin meydana getirdiği kanun yönünde indinde dünkü anayasayı Türkiye'nin yapabileceğine inanıyorum. Yeter ki bu mevzuda ciddi, içtenlikli indinde arzu ortaya konulsun. Bu yapılabilir." görüşünü dile getirdi.
Bunun düşüncesince yegâne prensibin ehliyetli bulunduğunu vurgulayan Şentop, "Kendimiz düşüncesince istediğimiz indinde şeyi yabancılar düşüncesince de istemeliyiz. Kendimiz düşüncesince istemediğimiz indinde şeyi yabancılar düşüncesince de istememeliyiz. Bu prensipten akım edersek, dört başı mamur ayrımlı görüşlere ehil insanoğlu olarak, topluluğun ayrımlı kesimleri adına o devir indinde kanun yapabiliriz. Bu tatlı yola çıkarsak, her insanın ikrar göreceği indinde kanun yapabiliriz." dedi.
Mustafa Şentop, çalıştayı düzenleyen Türkiye Yazarlar Birliğine ve toplantıya eklenen hilekârlık insanlarına katkıları düşüncesince teşekkürname etti.
Türkiye Yazarlar Birliği Genel Başkanı Prof. Dr. Musa Kazım Arıcan ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, darbelerin anayasası hesabına milletin anayasasını etme teklifinin, çabucak politik partilere değil, bu bölgede misyon sağlayan hepsi kurumlara müteveccih bulunduğunu belirtti. Arıcan, bunun dünkü indinde kanun tesirli olmak düşüncesince zamanı indinde okazyon bulunduğunu söyledi.
Türkiye Yazarlar Birliği Genel Sekreteri Doç. Dr. Muhammet Enes Kala da "2021 Anayasa Çalıştayı"nın bilgileri karşı hilekârlık vererek, "Fıtrat, hak ve felsefe ipleriyle örülmüş, baş başa geçinme ahlakı ve hukukunu gözetebilecek çelimli ve çırçıplak indinde anayasanın hazırlanmasına çalıştayımızın alçak gönüllü çerçevede de olsa vesile olmasını diliyorum." niteleyerek konuştu.
