İstanbul
TBMM Başkanı Mustafa Şentop, İstanbul Kongre Merkezi'nde, "Paylaşım, Vicdan ve İslam: Filistin, Göç ve Afganistan" temasıyla planlı İslam İşbirliği Teşkilatı Üyesi Ülkeleri Parlamento Birliği (İSİPAB) 16'ncı Konferansı Birinci Oturumu'na katıldı.
Oturumda mütekellim Şentop, İslam dünyasının parlamenterlerini bir araya getiren İSİPAB'ın devre başkanlığını devralmaktan sevinme duyduğunu söyledi.
Şentop, Türkiye'nin devre başkanlığı zarfında İslam coğrafyasının ve dört başı mamur insanlığın huzuruna, güvenliğine, refahına hayır olacak ehemmiyetli icraat etme gayreti içerisinde olacaklarını belirtti.
İslam aleminin devir zamane bölünmüşlüklerle, savaşlarla, kıtlıkla, yoksullukla boğuşmak yerinde kaldığına aksan karşıcı Şentop, "Eminim ki hiçbirimiz bunların yaşanmasını istek etmiyoruz. Din kardeşlerimizin Filistin'de, Afganistan'da, Suriye'de, Irak'ta, Yemen'de, Libya'da, Rohingya'da ve daha nice yerde dökülen kanlarından çevre biz gaile duyuyoruz." dedi.
Şentop, İslam aleminin 1,5 milyardan bir tomar insanoğlunun enerjisini arkasına alarak beşeriyetin kalbinde asırlarca sürecek bir hareketin tohumlarını yeşertebileceğini aktararak, farklılıkları bir tarafa bırakarak milyonlarca mazlumun elinden tutulabileceğine dikkati çekti.
Müslümanları bir araya getiren değerler ve hususların, ihtilafa faktör olabilecek konulardan büküm defa bir tomar bulunduğunu dile getiren Şentop, bütünlük ve beraberliğin nedenleri karşısında ağız tatsızlığı nedenlerinin az daha bulunmayan mesafesinde bulunduğunu kaydetti.
Şentop, toplantının başlığını meydana getiren "paylaşım, vicdan ve İslam" mevzularına değinerek, Filistin problemininin şümullü ve adaletli sulh içre çözümünün, işgalin sona erdirilmesinden, 1967 sınırlarına dayalı, başkenti Doğu Kudüs olan, sulh ve asayiş içre canlı hür ve hükümran Filistin devletinden geçtiğini anlatım etti.
Orta Doğu'da barış, hayat ve emniyet ortamının kalımlı olması düşüncesince bu durumun ön eşya bulunduğunu dile getiren Şentop, "İsrail'in obstrüksiyon altındaki topraklarda gayrikanuni iskân ve mecburi boşaltma kabil uygulamalarının, Kudüs'ün statüsünü aşındırmayı hedefleyen girişimlerinin sona erdirilmesine müteveccih çabalarda bütünlük ve el birliği içerisinde cereyan edeceğiz." değerlendirmesini yaptı.
Şentop, evren genelinde 2 milyara DOĞRU Müslümanın bütünlük içerisinde olamamasının İsrail'in politikalarını daha kabadayı uygulamasına faktör bulunduğunu anlatarak, üç gökçül dinin mukaddes mekanlarının bir arada toprak aldığı, geçmiş kıbleyi barındıran "peygamberler şehri" Kudüs'ün zamanı ve türel statüsünün muhafazasının hoppadak Müslümanlar düşüncesince değil, dört başı mamur evren düşüncesince fariza bulunduğunu vurguladı.
İSİPAB toplumunun İsrail'in hususiyet dışı uygulamasına sonuç vermesi ve Filistin meselesinin arsıulusal camianın gündeminde tutulmasına müteveccih çabaları artırarak sürdürmesi icap ettiğini tamlayan Şentop, Filistin devletinin daha bir tomar iklim kabilinden tanınması düşüncesince daha bir tomar hız gösterilmesi icap ettiğini kaydetti.
"Afganistan'da sulh ve istikrarın tesisi önceliğimiz olmalı"
İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi devletler yerine Afgan halkının barış, muvazene ve bolluk içerisinde yaşamasını teminen değme bölgede Afganistan'la el birliği içerisinde olunması icap ettiğinin altını çizen Şentop, "Afganistan'da sulh ve istikrarın tesisi önceliğimiz olmalı ve bu mevzuda teşrikimesai içerisinde çalışmalıyız. Uluslararası camianın Afganistan'da sağlık, görgü bilimi bilimi kabil eleştiri sektörler dahil, asliye mevki yapılarının ayakta tutulması yönündeki çabalarını destekliyoruz. Ancak arsıulusal maşer kabilinden sağlanan ilerlemeler daha baş döndürücü kırılgan durumda. Afganistan'da sulh ve muvazene sürdürülebilir temellere kavuşturulana derece semt ülkelerinin ve arsıulusal camianın desteğinin bitmeme etmesinin mecburi olduğuna inanıyoruz. Ülkede mutedil ve levent boylu vadede istikrar, etraflı bir dümen kurulabilmesi ve dümen kapasitesine değgin olacaktır. Bununla baş başa kalımlı sulh ve muvazene fakat Afganlar ortada sağlanacak ve semt ülkeleriyle arsıulusal camianın destekleyeceği bir uzlaşıyla gerçekleştirme edilebilir." niteleyerek konuştu.
Afganistan'da insancasına durumun hakkıyla baş döndürücü endişe donör bulunduğunu tamlayan Şentop, ülkenin yüzdelik 80'inin alevlenmiş ve ağır kuraklıkla savaş ettiğini, nüfusun hoppadak yüzdelik 5'inin yeteri kadar manca bulduğunu, aceleci açlıkla hakkında karşıya kalanların sayısının 23 milyon ile üstün dereceli seviyeye ulaştığının kestirim edildiğini aktardı.
Şentop, 1 milyon çocuğun açlıktan ve soğuktan ahiret yolculuğu riskiyle hakkında karşıya olduğuna dikkati çekerek, "Dolayısıyla İslam devletleri yerine bizlerin Afganistan'a dayanaklık geçirmek olma dair en ön sıralarda toprak almamız icap ettiğini anlatım geçirmek isterim. Asya'nın kalbinde toprak meydan bu ciddi ülkede istikrarsızlığın yayılması kimsenin çıkarına iş etmeyecektir. Terörizm, aşırılıkçı akımlar ve kesintili göçle savaş düşüncesince istikrarın sağlanması rüçhan olmalıdır. Unutulmamalıdır ki Afganistan'da asayiş ve istikrar, diyalekt ve toptan sulh ve bolluk düşüncesince elzem bir unsurdur. Bu doğrultudaki çalışmalarımızı sürdürmeye bitmeme edeceğiz." değerlendirmesinde bulundu.
Kuzey Afrika devletleri ile halklar arasındaki kuma tarihe müstenit çelimli bağların kuvvetlendirilmesi ve bölgenin muvazeneli bir duruma gelmesinin değme sonsuz öncelikleri ortada bulunduğunu özetleyen Şentop, şunları kaydetti:
"Libya da Afganistan kabil bölgenin istikrarı ve arsıulusal sulh düşüncesince dirimlik ciddiyete erbap bir iklim olup, Kuzey Afrika ve Sahra Altı Afrika'nın Akdeniz'e oluşturulan kapısıdır. Bu noktada İSİPAB devletleri yerine Libya'da gerçekleştirilecek seçimlerin Libya'nın sulh ve istikrarına, bütünlük ve bütünlüğüne yardım sağlaması düşüncesince elimizden geleni yapmalıyız. Bu çerçevede, seçimlere değgin türel yerin ve kararların beklenir bulunan en etraflı biçimde ele alınmasının ehemmiyetli bir özellik bulunduğunu da uyarmak isteriz."
"Son 9 senedir yerinden edilen can sayısı 82 milyonu geçmiştir"
Mustafa Şentop, toplantının bir başka konusunu teşekkül fail hicret olgusunun, arsıulusal camianın el birliğiyle ele alması müstelzim rüçhan meselelerin başlangıcında geldiğini anlatım etti.
Dünyanın, 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana yaşanmış bulunan en iri insanoğlu hareketliliğiyle hakkında karşıya olduğuna dikkati çekici Şentop, şu biçimde konuştu:
"Son 9 senedir yerinden edilen can sayısı 82 milyonu geçmiştir. Mevcut durum, toptan kurda bir akse bulunduğunu ve bunu görmezden gelemeyeceğimizi ortaya koyuyor. Gerekli tedbirler zamanlıca alınmadığı takdirde kesintili hicret konusu ve sığınmacı krizi dünyanın gündeminde toprak almaya bitmeme edecektir. Küresel düzeydeki krizlerde, başta Suriye ve Afgan halkı bekâr verilmiş ve arsıulusal maşer kabilinden sığınmacı yükünü üstüne piyasa ülkelerle lazım adaletli ağırlık ve vebal paylaşımı yapılmamıştır. Hala Suriye ve Afganistan'da ölüm kalım savaşı veren milyonlarca insanoğlu mevcuttur. Bu halkların hakkında karşıya kalmış olduğu dip yaraların ve sınamaların yegâne başına beş altı ülkenin çabalarıyla çözülmesi beklenir değildir. Küresel düzeydeki insancasına krize, toptan kurda analizör üretilmesi gerekir. Son 7 senedir dünyada en bir tomar sığınmacıya ev sahipliği karşıcı iklim yerine bugün 5 milyondan bir tomar yabancıyı mihman ediyoruz. Son 10 yılda vatanımızda doğan Suriyeli sayısı 700 bini geçmiştir. Suriye krizinin oluşturduğu yükü Türkiye, Ürdün, Lübnan, Irak kabil beş altı iklim yegâne başına üstlenmektedir. Ülkelerimizin çabalarıyla esasen insanlığın onuru kurtarılmıştır. Göç dair vebal almayan devletlerin adamlık ve vicdan krizi, minimum hicret nedeniyle yaşanmış bulunan insancasına akse derece büyüktür. Esasen arsıulusal toplum, şahısların hicret etmelerini engelleyecek, zat vatanlarında yaşayabilmeleri düşüncesince lazım minimal koşulları sağlayacak siyasa ve uygulamaları yaşama geçirmelidir."
Türkiye ve TBMM olarak, devre başkanlıkları zarfında dört başı mamur bu hastalıkların ve soruların yanıtını bulmak, hastalıkların çözümüne dayanaklık geçirmek olmak, kurumları canlandırmak, organ devletlerin de destekleriyle velut bir danışma ortamı kurmak düşüncesince hız edeceklerini özetleyen Şentop, birleştirici olmaya çalışacaklarını, aralarındaki muhabbeti çoğaltmak düşüncesince dört başı mamur güçlerini ortaya koyacaklarını söyledi.
Şentop, İslam ülkelerinin asayiş ve istikrarına, halkların sulh ve refahına yardım iletmek için, lazım insancasına gereksinimlerin karşılanması gerekse aralarında ağız tatsızlığı bulunanların barıştırılması hususlarında İSİPAB yerine öne çıkmaları, müspet ve defa fotoğraf davranış benimsemeleri icap ettiğini laflarına ekledi.
Konuşmaların arkası sıra oturuma reislik fail Şentop, Afrika ve Arap gruplarında mevcut delegasyon başkanları arasından birer reis yardımcısı, başkaca parlamenterler arasından bir raportör seçileceğini aktardı.
Geçilen oylamada, Konferans Başkan Yardımcılığına Afrika grubundan Nijer, Arap grubundan Kuveyt seçilirken, Konferans Raportörlüğüne de İSİPAB Türk Grubu Başkanı Orhan Atalay getirildi.
İcra Komitesi'nin tavsiyesi üzerinde Genel Komite kabilinden hazırlanmakta bulunan ruzname ve düzentileme programı ile İSİPAB Genel Sekreteri'nin çalışkanlık tutanağı da oylama ile ikrar edildi. Heyet, Parlamenterlerarası Kudüs Platformu'nun İSİPAB'a rasatçı statüsü başvurusunu da onayladı.
Bu arada, meydana getirilen oylama sonucunda İSİPAB Genel Sekreteri ve Genel Sekreter Yardımcısı'nın fariza süresi 2022 Ağustos ayından itibaren 4 sene daha uzatıldı.
Daha sonra, yasama kurulu başkanları, başkanvekilleri ve delegasyon başkanlarının konuşmalarını yapacakları umumi müzakereye geçildi.
