Pekin
Çin ile buyuru ihtilafı içerisindeki Tayvan'daki hükümet, Pekin'in evvel yayımladığı politika belgesindeki "tek ülke, iki sistem" esasına ilgili "barışçı baştan birleşme" önerisini reddettiğini bildirdi.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Joanne Ou, meydana getirdiği açıklamada, bir taraftan ada etrafında askeri tatbikatlar yaparken barışçı birleşme mesajları vermenin doyurucu olmadığını vurguladı.
Pekin'in yayımladığı politika belgesinin, iki tarafın köy muhtarı varlığını görmezden gelmiş olarak Tayvan'ı Çin'in parçası saymasını gıcırtı ettiklerini tamlayan Sözcü Ou, "Ana karadaki komünistler tek devir Tayvan'a hükmetmemişlerdir. Tayvan'ın egemenliği, 23,5 milyonluk Tayvan halkına aittir. Tayvan halkı Pekin'in tek ülke iki sistem önerisine ilgili birleşmeyi onama etmeyecektir." yorumunda bulundu.
Ou, Pekin'in Amerika Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Ada'yı ziyaretini mazeret ederek provokatif eylemlere giriştiğini, tatbikatlarla askeri kuvvet gösterisi yaptığını, siber saldırılar ve dezenformasyon kampanyalarıyla Tayvan'ı yıldırmaya çalıştığını, sadece Tayvan'ı değil diyalekt barışı da gözdağı ettiğini belirterek, "Asıl arsıulusal aldatmaca bozan, diyalekt istikrarsızlığı mucit Çin'dir." ifadesini kullandı.
Tayvan'ın Ana Kara İlişkileri Konseyi de "siyaset belgesinin, hüsnükuruntu meşbu bulunduğunu ve olguları görmezden geldiğini" savundu.
Açıklamada, "siyaset belgesinin, Komünist Parti'nin millî kongresi öncesinde anne yağız halkına Pekin otoritelerinin Tayvan dair bir şeyler meydana getirdiği izlenimi kaldırmak düşüncesince hazırlandığı" görüşü dile getirildi.
Konsey, "tek ülke iki sistem" önerisinin onama edilemeyeceği, bunun alternatif olamayacağı görüşünün Tayvan'da derinlemesine süredir bilgili bulunduğunu vurguladı.
Çin Devlet Konseyine ilişkin Tayvan İlişkileri Dairesinin Sözcüsü Ma Şiaoguang ise iktidardaki Demokratik İleri Parti'nin politika belgesine müteveccih eleştirilerini "karalama çabası" niteleyerek niteledi.
"Tek ülke, iki sistem" modelinin barışçı ve içten bir birleşme çağrısı bulunduğunu tamlayan Sözcü Ma, böylecene tamamı Tayvan halkı kabilinden benimseneceğine inandığını dile getirdi.
Çin yönetimi evvel yayımladığı Tayvan politika belgesinde, Ada ile anne yağız arasındaki ideolojik ve içtimai farklılıkların tanınması temelinde "barışçı baştan birleşme" hedefini vurgulamıştı. Belgede 'tek ülke, iki sistem' anlayışının, en ayrıntılı hal olabileceği görüşüne toprak verilmişti.
Pelosi ve beraberindeki 5 şahsiyet Kongre heyetinin sabık hafta meydana getirdiği ziyaret, Ada'yı topraklarının parçası gören Pekin'in tepkisini çekmişti. Çin, 2 ve 3 Ağustos'taki ziyaretin peşi esna Ada etrafında askeri tatbikatlara başlamıştı. İlk özellikle 4-7 Ağustos'ta düzenleneceği açıklayan tatbikatlar, öngörülen takvimin ötesinde sürdürülmüştü.
Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin'de İkinci Dünya Savaşı'nın peşi esna çıkan iç muharebede Mao Zıdong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949'da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu anons etmesi ilişkin Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintang) üyeleri, Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının Ada'da bitmeme ettiğini ati sürerek istiklal anons etmişti.
Bu girişim, Çin kabilinden onama edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971'e denli Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda Çin'i özümleme etmişti. 1950'ler ve 1960'larda baş döndürücü sayıda ülkenin diplomatik alım satım tercihini Çin Cumhuriyeti'nden Çin Halk Cumhuriyeti'ne çevirmesinin peşi esna 1971'de BM Genel Kurulunda meydana getirilen oylamada, Pekin hükümetinin Çin'in tek yasal mümessili onama edilmesiyle Tayvan'ın arsıulusal örgütlerdeki pozisyonu belgisiz bir duruma gelmişti.
Pekin yönetimi, "Tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan'ın özlük topraklarının parçası bulunduğunu savunuyor. Çin, geçit ve çevresindeki askeri varlığının birlikte Tayvan'ın evren ülkeleriyle bağımsız diplomatik ilgiler kurmasına, BM'de ve öteki arsıulusal kuruluşlarda özümleme edilmesine gönül rahatlığı çıkıyor, kendisini tanıdığı olan devletlerin Tayvan ile diplomatik ilişkilerini kesmesini araç koşuyor.
