Savaş esnasında ebeveyn kaybı, anne babadan ayrılık, daima arama altında tutulma, dip korku, harp sebepli mecburi göç, barhana sürecindeki zayiat ve şiddet, bu tamamı vakalara şahitlik ve savaşın sonuna değgin bilinmezliğin çocuklarda anksiyete kadar ruhsal hasarlar bıraktığını tamlayan Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Doç. Dr. Sevcan Karakoç, savaşların hoppadak politik boyutta değil toptan birlikte el sağlığı problemi alegori ele katılması icap ettiğini anlatım ederek, “Dünyada rastgele birlikte ülkede gerçekleşen harp ilk önce o ülkeyi de içeren birlikte alandan başlayıp komşulara yayılarak ve tek coğrafi yahut kültürel bağlantısı sıfır devletleri de havi genişlikte menfi etkilere bozukluk oluyor” dedi.
Ruh sağlığı itibarıyla savaşın travmatik sonuçlarının olmaması düşüncesince ilk önce asli (primer) korumanın olmasını gelmek lüzumlu diyen Doç. Dr. Karakoç, “Aslında harp ortamı oluşturulmaması emanet sağlığı açısından en lüzumlu ve en koruyan aşamadır. Ancak şayet birlikte harp gayrimeskûn var ise bu vaziyette sekunder (sekonder) himaye gündeme gelir. Bu da harp esnasında olabilecek tahripkâr etkilerini en uzuv indirmektir. Üçüncül himaye ise tükenmiş birlikte savaşın arkası sıra geride kalanların rehabilitasyonu içerir. Mevcut ilmî yazın savaştan etkilenenleri içeren sekunder ve tersiyer korumaya müteveccih yayınları içermektedir, meğerse asli korumaya müteveccih hem ilmî bununla beraber maşer büsbütün icraat kısıtlıdır. Savaşların durdurulması sefer açmış bulunduğu zararlar menfez uğrunda bulundurulduğunda Şayet olmazsa olmazdır fakat savaşların tek oluşmamasını gelmek düşüncesince nelerin yapılmalı lüzumlu bu husus eksiktir” ifadelerini kullandı.
Doç. Dr. Karakoç konuşmasını şu halde sürdürdü:
“Psikotravmatolojik manada savaştan büyük-küçük hepsi menfi yönde etkilenirken; çocuklar hem büyüme-gelişme çağlarında oldukları, bununla beraber daima dikkat ve gözaltı gereksinimi taşıdıkları ve menfaatlerini savunamayacak yaşta oldukları düşüncesince erişkinlere uyarınca henüz birlikte tomar ve ayrımlı halde dokunca görürler. Savaş esnasında ebeveyn kaybı, anne babadan ayrılık, daima arama altında tutulma, dip korku, harp sebepli mecburi göç, barhana sürecindeki zayiat ve şiddet, bu tamamı vakalara şahitlik ve savaşın sonuna değgin bilinmezlik ve dip anksiyete evlatların en kalın deneyimledikleridir. Çocuk er olmaları ve harp esiri olmaları kadar bağlam ise ayrı birlikte başlıkta değerlendirilebilir. Savaş esnasında gözetimsiz kaldıklarında mecburi alegori sığınmacı kamplarına yerleştirilme, mevki yetimhanelerine geçiş, sakıncasız bulunduğu melhuz akrabalarına gönderilme kadar bağlam ise çocuğun asliye intisap figüründen ayrılmasına ve bulunan itimatsız ortamda henüz da tasalı bulunmasına sefer açar.”
“En hassas grup ıkıl ıkıl ayrıksı bölgelere yerleştirilen ebeveynsiz çocuklar”
Savaş canlı anne babaya cemaat olmanın üstelik çocuklarda hissî ve davranışsal sorunları artırdığını tamlayan Doğuş Üniversitesi Öğr. Üyesi Çocuk ve Ergen Psikiyaristi Doç. Dr. Sevcan Karakoç, “Özellikle sarsıntı sonrası ruhsal gerilim bozukluğu canlı veteranların koca çocuklarında henüz birlikte tomar tahripkâr tutum bozukları bildirilmiştir. Savaşın etraflıca dönemdeki menfi tesirleri içinde de en hassas grubun çocuk askerler, harpte tecavüze düçar çocuklar ve ıkıl ıkıl ayrıksı bölgelere yerleştirilen ebeveynsiz çocuklar bulunduğu bildirilmiştir.
Doğal afetlere uyarınca harp ve yıldırıcılık kadar kitlesel hız muammer evlatların kâmil yaşta henüz birlikte tomar topluma müteveccih hız içeren tavırlar sergilediklerini kail Karakoç, “Dissosiyatif bozukluklara cemaat oldukları, alkol-madde bağımlılıkları geliştirdikleri gösterilmiştir. Savaş esnasında “savaş-kaç” refleksi namına “donakalma” tepkisi gösterenlerin (peritravmatik disosiyasyon); kaybolma yaşantılarına tanık olmanın, görüngü esnasında “koku-görüntü-ses” kadar duyusal uyaranlara dip halde sunulan kalmanın henüz aşırı sarsıntı sonrası ruhsal gerilim bozukluğu gelişimi ile münasebetli bulunduğu bildirilmiştir” dedi.
