Sakarya
SAÜ Afet Yönetim Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdür Yardımcısı da bulunan Utkucu, 6 Şubat'taki depremlerin arkası sıra Rektör Prof. Dr. Hamza Al'ın yardımıyla yapım mühendisliği bölümünden heyetle alana gitti.
Utkucu, İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sedat Sert ile fay hatlarını inceledi.
Fotoğraf: Uğur Subaşı/AA
"4,5 - 5 metreye vasıl arsa değiştirmeler gördük"
Prof. Dr. Utkucu, AA muhabirine, Hatay Kırıkhan'dan başlayarak Adıyaman Çelikhan'a denli fay hattı üstünde ölçümler aldıklarını ve gözlemler yaptıklarını söyledi.
Ulaştıkları neticeye yer veren Utkucu, "Bir sefer bu deprem kırığının kestirmece adına 350 kilometre bulunduğunu gördük. Bu ehemmiyetli ortak gözlem, depremin büyüklüğünün 7,8 - 7,9 bulunduğunu toprak gözlemleriyle doğrulamış oluyoruz. Fay hattı süresince 4,5 - 5 metreye vasıl sol yanal ötelemeler, arsa değiştirmeler gördük. Bunları adisyona kattığımızda depremin 7,8 ila 7,9 yöreleri büyüklüğe eş bulunduğunu kestirim ediyoruz." sanarak konuştu.
Utkucu, Kahramanmaraş sismik boşluğunun 1513 yılından buyana deprem üretmediğini, bu depremde çabucak Kahramanmaraş sismik boşluğunun kırılmadığını aktararak, 1822 Antakya depremiyle hassas fay ile Erkenek fayının da kırıldığını gördüklerini kaydetti.
Geçmişte üç depremi değişik üreten bu fay segmentlerinin akıbet depremle ayrımsız anda kırıldığını, bundan dolayı hakeza şişman ortak felaketle dirlik karşıya kalındığını vurgulayan Utkucu, "Bu depremin Anadolu coğrafyasının en şişman depremlerinden bir tanesi bulunduğunu toprak gözlemleriyle de ortaya koymuş olduk. Tarihte bu aralıklarla depremler olmuş, kılıç buna deprem çifti diyoruz." dedi.
"Artçı depremler değişik faylar üstünde baş döndürücü uzakta da meydana gelebilir"
Utkucu, dü depremin arka arkaya meydana gelmesinden baş döndürücü ikinci depremde hassas fayın şaşırtı olduğuna dikkati çekerek, ortak numara şoku atlatmadan ikinci şokun da gelmesinin güç adına ayrımlılık oluşturduğunu anlattı.
Deprem alanında baş döndürücü sayıda artçının bulunduğunu ve bitmeme edeceğini dile getiren Utkucu, şu şekilde konuştu:
"20 Şubat'ta Hatay'da meydana mevrut 6,4'lük deprem de sismolojik adına alışılmış ortak dümdar deprem. Üstelik kılıç gerilmesini modelledik ve dışa vurum adına da yayımladık. Artçı depremin meydana geldiği faya ortak numara deprem kabilinden tevettür yüklenmiş. Dolayısıyla dümdar deprem olmanın tamamı niteliklerini taşıyor. Artçı ortak depremdir ancak değişik ortak fay üstünde meydana gelmiştir. Artçı depremler değişik faylar üstünde baş döndürücü uzakta da meydana gelebilir. Ana şokla gerilmeleri ispatlanabilir, kılıç de ispatladık."
Utkucu, Pazarcık merkezli evvel depremin, 1999'da Gölcük ve Düzce'de meydana mevrut dü depremin enerjisinin toplamından üç kıvrım ortak tomar bulunduğunu söyledi.
Hatay'daki 6,4'lük depremin, evvel depremin yüzdelik 1'i üstelik olmadığını kaydeden Utkucu, "Bu da onun dümdar deprem adına nitelendirilmesi düşüncesince ortak kanıt. İkinci bulunan Elbistan depremi 7,7 büyüklüğünde. Diğeriyle ½ si denli ortak sismik momente sahip. Dolayısıyla ayrı ortak anne beklenmeyen adına değerlendirebilir. Bu da ortak deprem çiftidir." ifadelerini kullandı.
Murat Utkucu, şişman depremin arkası sıra çevredeki fayların da etkilendiğin, İç Anadolu Bölgesi'nde Niğde ve Kayseri'de meydana mevrut depremlerin de "tetiklenmiş depremler" adına nitelendirilebileceğini aktardı.
"Doğu Anadolu ile Kuzey Anadolu fay zonları birbirleriyle etkileşimli"
Depremin etkilerinin onlarca sene bitmeme edeceğine ayraç fail Utkucu, "Doğu Anadolu Fay Zonu ile Kuzey Anadolu Fay Zonunun etkileşimi tabii vardır. Çalışmalarımız da bunu gösteriyor. Bu etkileşimin kuşkusuz bulunduğu konusunu da çalışıyoruz. Doğu Anadolu Fay Zonu güzeşte yüzyılda kelimesiz ortak devre geçirdi, bu yüzyılda ise kalabalık ortak devre sergiliyor. Geçen yüzyılda Kuzey Anadolu Fay Zonu baş döndürücü aktifti. 7'den şişman 8 deprem üretti. Birbirleriyle ortak alım satım var. Birisi çalışırken ötekisi bekliyor. " değerlendirmesinde bulundu.
Utkucu, deprem alanında fay hattının ortasından geçmiş bulunduğu nice yerleşme gördüğünden bahsederek, şunları söyledi:
"Fay, Adıyaman Gölbaşı'nın site merkezini çaprazlamasına kesiyor. Fayın geçmiş bulunduğu yerde güya silgiyle oradaki binaları silmişsin kabilinden ortak çözüm var. Bu da faylar dair yerleşme yapmamanın önemini gösteriyor. Fay zonundan uzaklaştıkça yadımlama azalıyor. Fayın üstünden 100 m. encam gidiyorsun gözle görünür ortak ayırt var, yadımlama çeşidi üstelik değişiyor. Fayın üstünde dört dörtlük ortak yadımlama varken uzaklaştıkça yıkımın sertliği ve miktarı azalıyor. Nurdağı, Islahiye ve Kırıkhan'da da öyle. Faylar üstünde yerleşimden kaçınalım. Maraş'ın doğusunda Tevekkeli, Öksüzlü, Koyuncular köyleri de yerle ortak olmuş. Fay üstünde yerleşme yapmamak lazım, en ehemmiyetli gözlemlerimizden bir tanesi de bu."
