Dakar
Fransa'nın Mali'deki Barkhane Operasyonu ve Takuba Görev Gücü'nü sonlandırma kararı, Mali'de 9 senedir yürüttüğü operasyonları ve bölgedeki askeri üslerini baştan gündeme getirdi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Mali ile ortak süredir yaşanmış olan diplomatik ve politik krizin akabinde alanda yürüttüğü Barkhane Operasyonu ve Takuba Görev Gücü'nün aşamalı adına Mali'den çekileceğini duyurdu.
Wagner yüklü askerlerinin Mali'nin kuzeyine yerleşeceği iddiaları ve Mali'de 9 ayda 2 kat vuruş eden cuntanın 5 sene süresince yönetimde kalacağını açıklaması bu ülkeyle Fransa'nın ortada itici rüzgarlar esmesine bozukluk oldu.
Fransa'nın başta Wagner iddialarına kaba çıkması, cunta yönetiminin de Paris'e tepkime göstermesi 2 iklim arasındaki anlaşmazlığı diplomatik ortak krize dönüştürdü.
Fransa cunta yönetimini "gayrimeşru" olmakla suçlarken, Mali de bu ifadeye cevap Fransa'nın Bamako Büyükelçisi Joel Meyer'in ülkeden ayrılmasını istedi.
İki iklim arasındaki bu kriz, hem Fransa'nın askeri operasyonu Barkhane bununla birlikte kurulmasına önderlik etmiş olduğu Takuba Görev Gücü'nün akıbeti karşı da istifham işaretleri doğurdu.
Paris-Bamako hattına ipler çapraz açıklamalarla gerilirken, Mali'nin Danimarka'yı kendisinden müsaadesiz Takuba'ya er yollamakla suçlaması Avrupa vatanlarını de bölgeden çekilmeye itti.
Barkhane'ye dayanaklık etmek üzere kurulan Takuba da Bamako ile yaşanmış olan gerginlik sonucunda bölgeden infirak sonucunda aldı.
Barkhane ve Takuba'nın Mali'den çekilmesinin 6-8 kocaoğlan bulabileceği kestirim ediliyor.
Sahel'de ortak pisik ve kum tepesi
Libya'da Muammer Kaddafi'nin 2011'de devrilmesiyle Libya'daki silahların Sahel'deki başkaldırıcı grupların eline geçmesi alanda ahit yaşanmış olan çıkmazın ehemmiyetli noktasını oluşturdu.
Libya'da savaştıktan sonradan Mali'nin kuzeyindeki Azavad ismi sunulan alana mevrut ayrılıkçı Tevarikler'in (Tuareg) 2012'de başlatmış olduğu ayaklanma ve o çevrim yaşanmış olan askeri vuruş sonrası oluşan sulta boşluğu, Bamako'yu Fransa'dan iane istemeye itti.
Dönemin cunta yönetiminin 2013'te Fransa'dan terörle mücadelede dayanaklık etmek istemesi üzerinde Paris yönetimi alanda Serval operasyonunu başlattı.
İsmini Batı Afrika'da ve Sahel'de canlı hususi ortak pisik gibi meydan Serval, yerini Barkhane Operasyonu'na bıraktı.
Çölde rüzgarın etkisiyle oluşan kum tepeleri anlamına mevrut Barkhane'ın 9 salname macerası 2014'te yöntemince başlamış oldu.
Barkhane kapsamında Mali'nin birlikte Nijer ve Çad'da bütün 5 bin 500 er konuşlandırıldı.
Bölge devletleri Moritanya ve Burkina Faso'nun dayanaklık etmek verdiği Barkhane, Cezayir savaşından sonradan Fransa'nın toprakları haricinde sürdürdüğü en derinliğine askeri operasyon oldu.
Fransa Savunma Bakanlığının 2021 Aralık'ta güncellediği bilgilere göre, Barkhane'ın Mali'nin kuzeyinde 3 alanda üssü bulunuyor.
Bu üslerden en önemlisi adına tanıdık Gao'da "taktiksel beyaban birlikleri" ve ciddi zırhlı vasıtaların birlikte Fransız askeri varlığının da ehemmiyetli ortak bölümü toprak alıyor.
"Mali'yi bölmeye mevrut Tevarik kılıcı"
Barkhane'ın Mali'deki öbür 2 harekat üssü de çöle akilane uzanan Mekana ve Gossi alanında fariza yapıyor.
Bu 2 üste, Barkhane güçlerine dayanaklık etmek üzere Fransa'nın girişimiyle 2020'de açılan Takuba Görev Gücü de bulunuyor.
Adını Sahel'de canlı Tevarik (Tuareg) topluluğunun kullandığı tığ Takoba'dan meydan fariza gücünde, Belçika, Çekya, Estonya, Fransa, İtalya, Macaristan, Hollanda, Portekiz ve İsveç'ten tahminî 800 er fariza alıyor.
Takuba herhangi ortak ne derece Avrupa Görev Gücü adına bilinse de askerlerin yarısını Fransızlar oluşturuyor.
Mali Başbakanı Choguel Maiga, Takuba'ya bu ismin yararsız verilmediğini belirterek, "Takuba'nın Mali'yi bölmeye geldiğini söylemişti.
Sahel'de 2 sürekli askeri üs; Encemine ve Niamey
Fransa, Wagner'in Mali'nin kuzeyinde konuşlanacağına dair iddialar üzerinde sabık sene ekimde Kidal, kasımda Tessalit ve aralıkta da Timbuktu'daki üslerinden ağız ağıza çekildi.
Ocak başlangıcında ise arsıulusal kamuoyunda Wagner'in Timbuktu'da konuşlandığı anlamında bilgiler toprak aldı.
Fransa'nın ısrarla hemen Mali'den çekilecekleri fakat Sahel'de kalacaklarını açıklaması üzerinde gözler Fransa'nın bölgedeki öbür askeri üslerine çevrildi.
Fransa'nın, Nijer'in başkenti Niamey ve Çad'ın başkenti Encemine'de bütün 2 sürekli askeri üssü bulunuyor.
Niamey'de Barkhane operasyonunun anne iklim üssü, Encemine'de ise Barkhane'ın kumanda merkezi toprak alıyor.
Mali'den Barkhane ile çekilecek Takuba Görev Gücü'nün de Nijer'in Mali sınırında konuşlandırılacağı biliniyor.
Batı Afrika'daki Fransız üsleri
Fransa'nın Sahel haricinde Batı Afrika'da Fildişi Sahili, Senegal ve Gabon'da sürekli askeri üssü bulunuyor.
Fildişi Sahili'nin Abidjan kentindeki Fransız askeri üssünde 950, Gabon'daki Libreville Havalimanı civarlarındaki De Gaulle kampında 350 ve Senegal'in başkenti Dakar'da da 350 Fransız askeri fariza yapıyor.
Öte yandan, Burkina Faso'nun başkenti Vagadugu'da da Sabre Operasyonu kapsamında da muvakkat adına tahminî 400 er bulunuyor.
Adını Fransızcada atlı kılıcı anlamına mevrut Sabre kelimesinden meydan operasyon kapsamında 2009'dan beri bölgedeki yıldırı örgütü liderlerine operasyonlar düzenleniyor.
Yeni rota Gine Körfezi olabilir
Sahel'in birlikte El Kaide ve DEAŞ'a dair grupların, akıbet senelerde Gine Körfezi'nde toprak meydan Fildişi Sahili, Benin ve Togo'ya akilane ilerlediği görülüyor.
Son adına Benin'de ortak millî parka planlı saldırıda 1'i Fransız 9 bireyin hayatını yitirmesi üzerinde Fransa bu saldırının sorumlusu adına Burkina Faso'da 40 teröristi ruhsuz bir duruma getirmişti.
Fransa 3'ü de çokluk kıyısında toprak meydan bu devletlerde terörle mücadeleye dayanaklık etmek özgülemek istediğini herhangi ortak fırsatta yineliyor.
Uzmanlar, Sahel'den Gine Körfezi'ne ilerleyici yıldırıcı gruplarla uğraş düşüncesince Fransa'nın ilerleyici çağda bu alanda de askeri operasyonlara başlayabileceğini belirtiyor.
