Brüksel
Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, kendisinden ilkin mütekellim AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in Polonya Anayasa Mahkemesinin sonucuna cevap AB'nin alternatifleri ortada AB fonlarını kullandırmayarak mali tecziye ile örgen ülkenin haklarının askıya alınmasını öngören AB anlaşmasındaki 7. maddeyi saymasına tepkime gösterdi.
"Tehdit dilini reddediyorum. AB siyasetçilerinin Polonya'ya şantaj yapmasına müsaade vermeyeceğim. Şantaj, ortak örgen ülkeye müteveccih politikalarda formül olmamalıdır." diyen Morawiecki, ülkesinin Avrupa'nın özgürlüğü düşüncesince savaştığını, 1920'de Paris ve Berlin'i Sovyet saldırılarına dirlik koruduklarını, 1939'da Nazi Almanyası'na dirlik savaştıklarını, 1981'de bütüncül kızılca düzene dirlik Polonya'daki hareketin düş bulunduğunu söyledi.
Polonya'nın AB'ye katılırken "eli gereksiz gelmediğini" dile getiren Morawiecki, AB'nin şark sınırlarını Litvanya ve Letonya ile baş başa Polonya'nın koruduğunu, ülkesinin AB'ye kazançlı kazanımlar getirdiğini, Polonya halkının çoğunluğunun AB üyeliğine dayanak verdiğini belirtti.
Polonya'ya müteveccih hukukun üstünlüğü eleştirilerine cevap veren Morawiecki, AB'nin tarihteki en güzel arsıulusal beraberlik bulunduğunu fakat "bir devlet" olmadığını, AB içerisindeki ülkelerin buyuru haklarının bulunduğunu vurguladı.
Morawiecki, AB yasalarının "bazı alanlarda" millî yasalardan üstün bulunduğunu belirterek, "Polonya Anayasa Mahkemesinin sonuç kararının ortak kusur anlaşılma nesnesi durumuna geldiğini görüyorum." dedi.
Morawiecki, "Polonya'nın en üst yasası anayasadır. Anayasamız, gelişigüzel ayrışık kanunun üzerinde dirimsel ve prensip Polonya hükümeti çeşidinden korunmaktadır. Polonya Anayasa Mahkemesi tek devir AB anlaşmalarının şartlarının Polonya yasalarıyla uzlaşmaz olduğuna müteveccih ortak değişmeyen vermemiştir. Tam aksine Polonya AB anlaşmalarına uymaktadır." dedi.
Benzer kararların Almanya, Fransa, Danimarka, İtalya, İspanya kabilinden apayrı AB devletlerinde de verildiğini korumak için çaba sarfeden Morawiecki, "Polonya'nın AB'den ayrılması, Polexit kabilinden yalanların yayılmaması gerekir." niteleyerek konuştu. Morawiecki, şunları söyledi:
"Üye ülkelerden emir almaya yahut ortak şeylerin yazdırım edilmesini katiyen onama etmeyiz. Aramızda benzerlikler ve farklılıklar var. İş donanması yapacaksak bu çeşit farklılıkların bulunduğunu onama etmemiz gerekir. Sırf kanuncu sistemlerimiz değişik niteleyerek AB çökecek değildir. Onlarca senedir bu biçimde bitmeme ediyoruz. Belki gelecekte hususiyet sistemlerimizi ahenkli bir duruma getiririz lakin bunun olması düşüncesince hâkim ülkelerin hâkim kararları gereklidir."
AB'nin Polonya'ya dirlik seçenekleri
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ise Morawiecki'den ilkin icra ettiği konuşmada, Polonya'da hukukun üstünlüğü dair ortak süredir telaşlı olduklarını, Anayasa Mahkemesinin sonuç kararının bunu dana da kötüleştirdiğini söyledi.
AB Komisyonunun Polonya Anayasa Mahkemesinin kararını şu anda kıymetlendirmekte bulunduğunu kaydeden von der Leyen, "Bu değişmeyen AB'nin temellerinin sorgulanmasına sebep olmuştur. Bu karar, AB'nin kanuncu düzeninin donanmasına aracısız ortak sınamadır." dedi.
Von der Leyen, önceki kere ortak örgen yurt mahkemesinin AB anlaşmalarının millî anayasayla ahenkli olmadığına müteveccih değişmeyen verdiğini belirterek, AB Komisyonunun değerlendirmesi kararında beş altı alternatifleri bulunduğunu söyledi.
Von der Leyen, bu seçenekleri, AB'nin Polonya dirlik hususiyet süreci başlatma, fonları kullandırtmama ve örgen ülkenin haklarının askıya alınmasını öngören AB anlaşmalarının 7. maddesiyle ait süreci başlatmak bulunduğunu söyledi.
"Ortak değerlerimizin tehlikeye atılmasına müsaade vermeyeceğiz." diyen Ursula von der Leyen, şunları dile getirdi:
"Kendimizi hakeza vaziyette bulmaktan koyu sıkıntı duyuyorum. Her devir diyaloğu savundum ve savunacağım. Bu çözülmesi müstelzim ve çözülebilecek ortak durumdur. Biz bütünlük içerisindeki Avrupa'da çelimli ortak Polonya istiyoruz."
Varşova-Brüksel gerilimi
Varşova ile Brüksel ortada ortak süredir bitmeme fail hukukun üstünlüğü tartışmalarının peşi sıra Polonya Anayasa Mahkemesinin 7 Ekim'deki kararıyla toy ortak yüklülük ortaya çıkmıştı. Mahkeme, ülkenin millî yasalarının bazısı AB yasalarından ilkin geldiğine müteveccih değişmeyen açıkladı.
Mahkemenin kararında, "Avrupa Adalet Divanı'nın Polonya hak sistemine dahil çabaları hukukun üstünlüğü ilkesini, Polonya anayasasının üstünlüğü ilkesini ve başkaca Avrupa entegrasyonu sürecinde egemenliğin korunması ilkesini ihlal etmektedir." ifadesi toprak aldı.
Polonya'nın hukukun üstünlüğü, matbuat özgürlüğü, sakatlık bağımsızlığı kabilinden konulardaki uygulamaları sonuç senelerde AB zarfında eleştiriliyor.
AB Komisyonunun "Hukukun Üstünlüğü 2021" raporunda, Polonya'da sakatlık bağımsızlığının zılgıt altında bulunduğu ve bunun düşünce donör bulunduğu anlatım edilmişti.
Avrupa Adalet Divanı da Polonya Yüksek Mahkemesinde yargıçlara dirlik kurulan düzen bağı kurulunu ve atanma şeklini eleştiriyor.
