Paris
Fransa'nın başkenti Paris'te 17 Ekim 1961'de Cezayir'in istiklal mücadelesini sübvanse geçirmek ve meri sokağa çıkacak yasağını gıcırtı geçirmek düşüncesince binlerce bireyin katılımıyla planlı barışçıl gösteride, 300'den müşterek tomar Cezayirli katledildi.
Kurbanların yakınlarının hepsi çabalarına karşın 37 sene görmezden geldiği değerlendirilen Fransa, 1998'de katliamla ilgilendiren 40 bireyin ölümünü kabullenmişti. Tarihçilere mucibince Fransız devleti, bu katliamın üzerini örtmeye çalıştı.
Ardından 17 Ekim 2001'de Paris'in toplumcu Belediye Başkanı Bertrand Delanoe kabilinden yaşamını kaybedenleri adlandırmak düşüncesince Saint Michel Köprüsü’ne müşterek tabela dikildi. Fransa, katliamı hala "devlet suçu" namına tanımadı.
Fransa'da 5 Ekim 1961'de, Paris'te ve etrafında canlı Cezayirliler düşüncesince sokağa çıkacak yasağı konuldu.
30 bine DOĞRU Cezayirli, Paris'teki sokağa çıkacak yasağına aksülamel açıklamak ve ülkelerindeki istiklal mücadelesini sübvanse geçirmek düşüncesince 17 Ekim 1961'de barışçıl tanıtım gösterisi düzenledi. Ancak eylemciler, zamanın Paris Polis Müdürü Maurice Papon'un buyruğu üstüne polisin kaba müdahalesiyle karşılaştı.
Binlerce bireyin yaralandığı, kısaca 14 bin bireyin gözaltına alındığı vakada bütün birçok bireyin yaşamını kaybetmiş olduğu yöntemince belirleme edilemese de katliamın tanıkları ve hür kaynaklar 300'den müşterek tomar Cezayirlinin, Fransa polisi tarafından, çoğunun vurularak öldürüldüğünü belirtiliyor.
Tanıklar göstericilerin müşterek kısmının da Paris kolluk karargahının bahçesinde yahut mahal altı treni istasyonlarında öldürüldüğünü aktarıyor.
Tarihçi Jean-Luc Einaudi, 1999'da gösteriye karışma emrini sağlayan Papon’a erinç açmış olduğu davayı kazandı. Böylece katliamın isteyerek yapıldığı resmileşti fakat bu görüngü Fransa'da tekinsiz namına görülüyor.
Katliamın yaşandığı yerlerden birisi bulunan Seine Nehri'ndeki Saint Michel Köprüsü'ne, 17 Ekim 2001'de katliamın anısına müşterek tabela yerleştirilmişti.
Fransa'da 2012'den beri müsaade alınarak vakayla ilgilendiren yâd törenleri düzenlenebiliyor.
Uzmanlar, bu olayın İkinci Dünya Savaşı'ndan sonraları Avrupa'da yaşanmış bulunan en şişman katliamın bulunduğunu ve bunun siyasal ve rasist nedenlerle yapıldığını belirtiyor.
Cezayir, 8 sene devam eden istiklal mücadelesiyle bu uğurda en ciddi değer ödeyen ülkelerden birisi bildirme edilirken harpte 1,5 milyon Cezayirli yaşamını kaybetti, milyonlarca insanoğlu yerinden oldu.
Macron yâd törenine katılacak
Son günlerde Cezayir ile yaşanmış bulunan gerginliği ıskat geçirmek talip Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, çağ katliamda yaşamını kaybedenleri adlandırmak düşüncesince planlı müşterek törene katılacak. Ülkede geçmiş defa müşterek cumhur reisi bu vakaya bağlı müşterek yâd töreninde arazi almış olacak.
Macron'un törende görüşme yapmaması, etkinliğinin peşi sıra bağlanmış izah yapması bekleniyor.
Katliamın 60. sene dönümünde Macron'a bu vakalarda Fransa'nın sorumluluğunu bildirme etmesine müteveccih aşırı sayıda davet cihazı yapılıyor.
"Seine Nehri Cezayirlilerin kanıyla kırmızıya büründü"
17 Ekim 1961 katliamlarına bağlı icraat önleyen "Les Oranges" Derneğinin Başkanı ve "17 Ekim 1961, hatırlıyorum..." ünlü kitabın yazarı Muhammed Kaki, AA muhabirine icra ettiği açıklamada, cemiyet içerisinde 17 Ekim 1961'de öldürülmüş Cezayirliler düşüncesince uğraş ettiklerini söyledi.
Cezayirlilerin 5 Ekim 1961'de Paris'te konulmuş bulunan sokağa çıkacak yasağını barışçıl halde gıcırtı ettiklerini tabir fail Kaki, Cezayirlilerin bu gösteride "katledildiğini" belirtti.
Kaki, erte yaşanmış bulunan vakalarda yaşamını kaybedenlerin adlandırmak düşüncesince Paris'te tanıtım gösterisi düzenleyeceklerini kaydetti.
"Üç bilinçlilik istiyoruz. (Katliamın) Devlet suçu namına bildirme edilmesi, arşivlerin açılması ve meslek defterlerinde bu tarihin anlatılması. Bu elden Cezayirlilerin zamanı değil, bu görüngü Fransa'da Paris'te gerçekleşti. Bu Fransa'nın tarihi. 30 senedir bunun düşüncesince uğraş ediyoruz." ifadesini kullanan Kaki, ülkedeki bazısı caddelere 17 Ekim 1961 adı verildiğini aktardı.
Kaki; ırkçılığa, ayrımcılığa, İslam karşıtlığına erinç uğraş etmeyi sürdüreceklerini tabir ederek şunları söyledi:
"(Yaşananlar) Devlet suçu. Polis Müdürü Maurice Papon (dönemin) İçişleri Bakanı Roger Frey kabilinden korundu, Frey de (dönemin) Başbakanı Michel Debre kabilinden korundu. Onlar, dobra giyimli çocukların, hanımefendilerin ve adamların sokağa çıkacak yasağına, sömürgeciliğe erinç ve Cezayir'in bağımsızlığı düşüncesince gösteriye gitme sonucuna götürüm etmedi. Dönemin polisi, siyasetçileri, kolluk müdürü düşüncesince götürüm edilemezdi. Bu sebeple yabanıl müşterek dominant yaptılar ve 300'den müşterek tomar kişiyi katlettiler. Seine Nehri Cezayirlilerin kanıyla kırmızıya büründü."
Bunun düşüncesince verdikleri mücadelede Fransızların desteğini aldıklarını aktaran Kaki, ülkedeki bazısı kesimlerin bakanların ve siyasetçiler üstünde kurduğu bası dolayısıyla Fransa'nın olaylardaki sorumluluğunu bildirme etmediğini belirtti.
Saint Michel Köprüsü'nde katliamın anısına yerleştirilen levhanın uğrunda vakada yaşamını kaybedenleri anan Mağrip asıllı Fransızlar, bu katliamın ülkede tekinsiz namına görüldüğünü, bunun değişmesi icap ettiğini ve Fransa'nın sorumluluğunu bildirme etmesi icap ettiğini söyledi.
