İstanbul
Mısır'da 1958'de yürürlüğe giren OHAL, savaş, cumhurbaşkanına (Enver Sedat) suikast, Rabiatul Adeviyye ve Nahda meydanlarındaki gösterilere karışma ve akıbet adına bombalı saldırılar denli ayrışık olayların peşi sıra 4 kat anons edildi.
Mısır'ın İskenderiye ve Tanta kentlerinde yıldırı örgütü DEAŞ'ın üstlendiği bombalı saldırılarda 45 ferdin hayatını yitirmesi, 125 ferdin yaralanması üstünde Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Nisan 2017'de 3 ay süreyle OHAL anons edildiğini duyurdu.
Ülkede OHAL, 12 Temmuz'da 17. kat 3 aylığına uzatılmıştı. 24 Temmuz'dan buyana yürürlükte bulunan OHAL'in 25 Ekim Pazartesi baştan uzatılması bekleniyordu. Ancak Sisi, Facebook hesabından sabık pazartesi akşamı yayımladığı açıklamada, OHAL'i kaldırdığını duyurdu.
Sisi açıklamasında "Yıllar sonradan önceki defa, ülkenin tamamında OHAL'in kaldırılmasına değişmeyen verdim. Uzun zamandır savaşım ettiğimiz bu hatırat baş başa yaşamaktan büyüklük duyuyorum. Mısır, vefakâr halkı sebebiyle bundan sonradan alanda düzenlilik ve balans vahası durumuna geldi." ifadesini kullandı.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Bessam Radi de sonucu zamanı adına nitelendirerek, bu sonucu ilerleyici günlerde bakanlıkları havi ilgilendiren öbür kararların izlem edeceğini belirtti.
OHAL'in kaldırılması sonucu birtakımı kazanımları yanı sıra getirse de bunun gerektireceği beklenir siyasal ve türel neticeler ise endişelere biçim açıyor.
Çeşitli davalarda yargılanan sanıkların yılgı mahkemelere sevkinin kaldırılması, temyiz hakkının elde edilmesi, dolaşım, eğleşme ve nakil engellemelerinin kaldırılması ve insanoğlu haklarının ve çırçıplak çalışmanın güçlendirilmesi, OHAL'in kaldırılmasıyla elde edilecek kazanımlar ortada sayılıyor.
Dile getirilen endişeler ortada ise "olağanüstü çözüm yasaları benzeşim yasaların uygulanmasına, yılgı usa vurma ve soruşturmalara bitmeme edilmesi ve siyasal tutukluların başıboş bırakılmaması" toprak alıyor.
Mısırlı hukukçular, OHAL'in kaldırılmasıyla elde edilmiş kazanımları şu şekilde sıralıyor:
Olağanüstü yargılamaların kaldırılması
Anayasa hukuku uzmanı Şevki es-Seyyid, Sada'l Beled gazetesine verdiği demeçte, "OHAL'in kaldırılması kararının, yılgı Yüksek Devlet Güvenlik Mahkemeleri denli mahkemelerde yılgı yargılamaların kaldırılmasını ve bulunan ukubet kanunlarına gereğince alışılagelen yargılamaların yapılmasını gerektirdiğini" belirtti.
Sivil ortak büyüklenme bulunan Mısır Kişisel Haklar Girişimi de meydana getirdiği açıklamada, yılgı çözüm döneminde, sanıkların, yılgı mahkemelerin kararlarına itiraz, temyiz ve istinaf denli anayasa yollarına müracaat hakkının olabilir olmadığını hatırlattı.
Temyiz hakkının elde edilmesi
Ülkede muhaliflerle ilgilendiren davalarda bilirkişi Mısırlı avukat Ahmed Hilmi, toplumsal paylaşım sitesi Facebook hesabından yayımladığı açıklamada, bu kararın gözleyen davalar düşüncesince ortak yarar bulunduğunu belirterek, OHAL'in kaldırılması sonucunda gelecek günlerde ukubet mahkemelerine irsal edilmesi beklenir davalarda itiraz düşüncesince temyize gidebileceğini kaydetti.
Hilmi, bu kazanımın, önümüzdeki devir diliminde yargılanacak sanıklar düşüncesince ince ehemmiyetli ve can alıcı bulunduğunu vurguladı.
Kahire Temyiz Mahkemesi Başkanı Abdullah el-Baca, ülkenin resmi gazetesi Ahbaru'l Yevm'e meydana getirdiği açıklamada, "Yeni ortak anayasa yahut değişmeyen çıkması halinde, maznun düşüncesince en akla yatkın olanı uygulanacaktır." ifadesini kullandı.
Dolaşım, eğleşme ve nakil engellemelerinin kaldırılması
Olağanüstü halin anons edilmesiyle dayatılan ve yürürlükten kaldırılmasıyla ilga edilecek bulunan en ehemmiyetli kısıtlamalardan birileri da bölümsel ve şişko sokağa çıkacak yasakları, dolaşım, nakil ve eğleşme kısıtlamaları ve birtakımı alanların boşaltma edilmesi oldu.
İnsan haklarının ve çırçıplak çalışmanın güçlendirilmesi
OHAL'in kaldırılmasından elde edilmiş ortak öbür yarar ise insanoğlu hakları ve çırçıplak emek harcamayı güçlendirecek bu kanuncu atılımın desteklenmesi adına anlatım ediliyor.
Ulusal İnsan Hakları Konseyi üyesi Said Abdulhafız, ülkenin resmi sav ajansı MENA'ya meydana getirdiği açıklamada, Sisi'nin 11 Eylül'de yayımladığı 1. Stratejik ve Ulusal İnsan Hakları Bildirisi'nde, yılgı halin ve etkilerinin sonlandırılması da engelleme bazı kararlar alınarak amme özgürlüklerinin güçlendirilmesi düşüncesince adımlar atılacağı lafı verdiğini hatırlattı.
Abdulhafız, yılgı halin sona erdirilmesinin, vatandaşa kişiye reva ortak dirim getirmek düşüncesince özgürlükleri ve hakları artıracağını, insanoğlu hakları ve herhangi ortak muhtelif çırçıplak düzentileme dalında ortak atak gerçekleştirecek müzahir adımlara biçim açacağını laflarına ekledi.
Karara bağlı dile getirilen endişeler ise üç başlıkta toplanıyor:
Olağanüstü çözüm yasalarının benzeşim hukuklar uygulanmaya bitmeme edilecek
Avukat ve hukukçu Nasır Emin, Facebook hesabından meydana getirdiği açıklamada, yakalama, kontrol ve hapsetmeye müsaade sağlayan yılgı kanunların tümünün, Terörle Mücadele Kanunu ve Terör Yapıları Kanunu denli halen yürürlükte bulunan öbür hükümlere aktarıldığını ve bunların uygulanmaları düşüncesince yılgı çözüm anons edilmesine lüzum olmadığını belirtti.
Mısır Kişisel Haklar Girişimi (EIPR), yılgı halin sona erdirilmesinden duyduğu memnuniyetin aksine, 26 Ekim'de meydana getirdiği açıklamada, bu adımın başta yılgı çözüm yasasının yetkilerinin çoğunu meşrulaştıran ve ukubet kanunlarıyla sürekli adına birleştiren öbür mevzuatla baş başa çıtırbom olacağını belirtti.
Olağanüstü yargılamalar ve soruşturmalar bitmeme edecek
Olağanüstü çözüm kanunu metni kapsamındaki yılgı mahkemelerin, Cumhuriyet Savcılığı çeşidinden kendilerine devretme edilen yahut silme edilmeden ilkin incelemeye başladıkları topu topu davaları görmeye bitmeme edeceği dökme açıklamada, başta sanıkların çoğunun ihtiyati alıkonulma süresini doldurmuş bulunduğu düşüncesince bu yargılamaların durdurulması çağrısında bulunuldu.
Avukat Ahmed Hilmi de bu davaların alışılagelen mahkemelere irsal edilmeyeceğini, mahkemenin davayı yılgı çözüm mahkemesi adına görmeye ve karara bağlamaya bitmeme edeceğini, bundan dolayı kararın temyize yayımcı olamayacağını belirtti.
Hilmi, Devlet Güvenlik Savcılığı'nın hususi savcılığın ortak şubesi bulunduğu düşüncesince ve kurulduğu günden bugüne denli emekleri bitmeme etmiş bulunduğu düşüncesince kararın da ortak tesiri olmayacağını, yılgı halin uygulanması yahut iptali ile ilgisinin bulunmadığını ve bundan dolayı Cumhuriyet Savcısının davaların kaza yetkisi dağılımına gereğince Devlet Güvenlik Savcılığının yetkilerinin ortak vakitler bulunduğu denli kalacağını belirtti.
OHAL'in kaldırılmasının, yönetsel alıkonulma ve tutukluluğun yenilenmesi davaları üstünde tek türel tesirinin olamayacağını dile getiren Hilmi, "Tutukluların durumlarına gelince, OHAL kararının silme edilmesi, onların dosyasında ortak gelişmeye ayraç ediyor mu etmiyor mu? Bu dosya, kaza kararlarıyla hevesi sıfır siyasal ortak karardır." ifadesini kullandı.
Tutukluların başıboş bırakılmaması
Hukukçu Necad el-Beri de Facebook hesabından meydana getirdiği açıklamada, "OHAL'in kaldırılması tabii müjdeli ortak sav ancak tesirleri sahaya yansımadığı sürece benim düşüncesince müjdeli ortak sav olmayacak." ifadesini kullandı.
Beri, ihtiyati alıkonulma süreleri 3 yıla denli vasıl tutukluların yargılanmadan başıboş bırakılmasını istem etti.
Siyasetçi ve öğretim üyesi Hasan Nafia ise Twitter hesabından meydana getirdiği açıklamada, "Cumhurbaşkanı Sisi'nin OHAL'i uzatmama kararını kıvançla karşılıyorum ve ümit ederim bu kabadayı adımın peşi sıra topu topu siyasal tutukluların başıboş bırakılması, gezi yasaklarının kaldırılması ve fonlara el konulmasının silme edilmesi ile sonuçlanacak bambaşka adımlar da gelir." değerlendirmesinde bulundu.
