Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Para Politikası Kurulu güruh özetini yayınladı. metinde enflasyonun kısa dönemde oynak seyir izleyeceğinin kestirim edilmiş yer aldığı belirtildi.
Özette şişkinlik gelişmeleriyle ait "Ekim ayında mahveden tutarları yüzdelik 2,39 oranında artmış, salname şişkinlik 0,31 benek yükselişle yüzdelik 19,89 yerine gerçekleşmiştir. Bu gelişmede, erke ve esrar gruplarındaki hediye artışlarının tesiri öne çıkmıştır. Bu dönemde, arsıulusal erke fiyatlarında kayda bedel artışlar izlenirken, Türk lirasındaki görünümle bu arada emlak içi erke fiyatlarında erdemli hediye artışları gözlenmiştir.
Üretici şirketlerin sigara fiyatlarında artışa gitmeleri zımnında esrar ürünleri fiyatlarında yaşanmış bulunan yükselişin mahveden enflasyonuna tesiri ise kısaca 0,30 benek olmuştur. Gıda grubu salname enflasyonunda bir hacim inhitat gözlenmesine mukabil erdemli seviyeler korunmuştur. Türk lirasındaki gelişmeler, başlayan dünyalık hediye artışları ve bildirme kısıtlarının devamıyla yetiştirici enflasyonu madun gruplar genelinde yükselmiştir. Bu manzara altında, B ve C endekslerinin salname enflasyonları hudutlu bir miktarda gerilemiş, benzeyen dönem eğilimlerinde ise bir hacim yavaşlama gözlenmesine mukabil erdemli seviyeler korunmuştur.
Gıda ve alkolsüz içecekler grubu tutarları Ekim ayında yüzdelik 1,92 oranında artmış, takım salname enflasyonu bir geçmiş yıldaki erdemli bazın da etkisiyle 1,38 benek gerileyerek yüzdelik 27,41 olmuştur. Yıllık şişkinlik işlenmemiş besin grubunda yüzdelik 29,20'ye, mamul besin grubunda ise yüzdelik 25,71'e gerilemiştir. Taze sonuç ve göveri tutarları işlenmemiş besin salname enflasyonundaki gerilemede esas eleman olurken, mevsimsellikten arındırılmış verilerle Eylül ayında taravetli meyve-sebze grubunda gözlenen tashih taravetli sonuç kaynaklı yerine bu zamanda de bitmeme etmiştir. Diğer işlenmemiş besin grubunda zirai kuraklığa ilişikli toplam ürün kaybı, seviye gelişimleri ve girdi maliyetlerinin can alıcı yer aldığı değerlendirilen bakliyat, mazot ve kumpir fiyatlarındaki artışlar ilgi çekmiştir. Genele yayılan hediye artışlarının gözlendiği mamul gıdada, arsıulusal ve emlak içi buğday fiyatlarındaki negatif seyrin edisyon oluşturduğu kazanç ve tahıllar grubunda fiyatlar yüzdelik 3,16 ile bir hacim henüz hızlanmıştır.
Enerji tutarları Ekim ayında yüzdelik 4,58 oranında artarken, takım salname enflasyonu 2,99 benek yükselişle yüzdelik 25,76 olmuştur. Bu dönemde, arsıulusal erke tutarları Amerika doları bazında çelimli bir artma kaydetmiş, Türk lirasındaki manzara ile baş başa akaryakıt, tulum doğal taş yağı lambası yağı ve sert mahrukat kalemlerinde erdemli maaş hediye artışları izlenmiştir.
Temel dünyalık grubu tutarları Ekim ayında yüzdelik 2,49 oranında artarken, takım salname enflasyonu 0,92 benek düşüşle yüzdelik 18,46'ya gerilemiştir. Yıllık şişkinlik dayanabilen dünyalık grubunda gerilerken, öteki esas mallarda ufki seyretmiş, giysi ve pabuç grubunda ise yükselmiştir. Ekim ayında yüzdelik 1,23 oranında kalan dayanabilen dünyalık fiyatlarında alkan pırtı fiyatlarındaki artma belirleyici olurken, möble ve araba kalemlerindeki mutedil seyir takım maaş enflasyonunu sınırlamıştır. Bu gelişmelerle, dayanabilen dünyalık grubu salname enflasyonu 1,88 benek azalarak yüzdelik 20,24'e gerilemiştir. Ekim ayında mevsimlik averajının altında bir artma yayınlayan giysi ve pabuç grubunda ise salname şişkinlik sabık senenin ayrımsız çağında müstevli dert kaynaklı ceninisakıt bazın etkisiyle yükseliş kaydetmiştir. 5. Hizmet tutarları Ekim ayında yüzdelik 1,04 oranında yükselmiş, takım salname enflasyonu 0,37 benek artışla yüzdelik 15,43 olmuştur. Yıllık şişkinlik eriştirme ve öteki hizmetlerde gerilerken, tanıtma hizmetlerinde yataya benzeyen seyretmiş, icar ve lokanta-otelde ise yükselmiştir.
Lokanta-otel grubunda gözlenen erdemli hediye artışları, besin fiyatlarındaki manzara ve eğreti KDV indirimlerinin sona ermesinin de etkileriyle Ekim ayında da bitmeme ederek görev enflasyonunu negatif etkilemiştir. Ayrıca, mevsimlik etkilerden arındırılmış verilerle icar enflasyonundaki yükseliş hevesi bu zamanda de sürmüştür.
Piyasa Katılımcıları Anketi sonuçlarına göre, şişkinlik beklentileri Kasım ayında da üst taraflı güncellenmeye bitmeme etmiştir. Cari sene sonu şişkinlik beklentisi 1,68 benek artışla yüzdelik 19,31'e, doğacak on dü taban ilişikli şişkinlik beklentisi 1,70 benek artışla yüzdelik 15,61'e yükselmiştir. Mevcut durumda, doğacak yirmi dört taban ilişikli şişkinlik beklentisi yüzdelik 11,76 olurken, doğacak ilkokul yıla ilişikli şişkinlik beklentisi ise yüzdelik 7,96 seviyesindedir" ifadeleri arazi aldı.
Enflasyonu etkileyen unsurlar ve riskler
Öncü göstergelerin global ekonomideki çelimli toparlanmanın, kimi alanlarda bir hacim çaba kaybetmekle birlikte, bitmeme ettiğine ayraç ettiğinin bildirildiği metinde "Yakın dönemde salgının etkisiyle ABD'de mahveden emniyet endeksleri ceninisakıt seyrederken, kimi Avrupa vatanlarında mahveden güveninde bölümsel bir düzelme görülmektedir. Küresel hesaplı faaliyette senenin önce yarısında yaşanmış bulunan toparlanma ve dölleme oranlarındaki artışa mukabil salgında acemi varyantlar global hesaplı çalışkanlık üstündeki aşağılık taraflı riskleri enerjik tutmaktadır.
Küresel talepteki toparlanma, dünyalık fiyatlarındaki erdemli seyir, kimi sektörlerdeki bildirme kısıtları ve transport faaliyetlerindeki artma arsıulusal ölçekte yetiştirici ve mahveden fiyatlarının yükselmesine defa açmaktadır. Başlıca zirai dünyalık ihracatçısı devletlerde yaşanmış bulunan hava koşullarının global besin tutarları üstünde negatif yansımaları görülmektedir.
Yüksek global enflasyonun, şişkinlik beklentileri ve arsıulusal mali piyasalar üstündeki tesirleri yakından izlenmekle birlikte, mütekâmil memleket biçim bankaları kalan erke tutarları ve arz-talep uyumsuzluğuna ilişikli yerine enflasyonda tanıdık yükselişin beklenenden derinlemesine sürebileceğini değerlendirmektedir. Bununla birlikte, nice biçim bankası enflasyondaki artışın muvakkat unsurlardan kaynaklandığı değerlendirmesine ilişikli yerine enflasyondaki yükselişin eğreti yer aldığı kanaatindedir. Bu çerçevede mütekâmil memleket biçim bankaları müzahir akçasal duruşlarını sürdürmekte, dünya malı alıntı programlarına bitmeme etmektedir.
Ekim ayının ikinci yarısından itibaren büyümekte bulunan memleket istikraz senedi piyasaları eğri bir seyir seyrederken eylem piyasalarında girişler gözlenmektedir. Gelişmiş devletlerde derinlemesine vadeli tahrifat faizlerindeki oynaklık ve global mali koşulların seyri büyümekte bulunan devletlere yönelen portföy akımlarına ilişikli riskleri enerjik tutmaktadır. Söz konusu risklerin Türkiye'ye müteveccih portföy trendleri tarafından oluşturabileceği etkilerin, emlak haricinde yerleşiklerin portföy pozisyonlanmalarındaki bulunan seviyeler dikkate alındığında henüz hudutlu kalabileceği değerlendirilmektedir.
Üretici enflasyonu, Türk lirasındaki görünüm, hassaten erke edinmek az daha başlayan dünyalık hediye artışları ve bildirme kısıtlarına ilişikli yerine Ekim ayında yükseliş kaydetmiştir. Fiyat artışları indeks geneline yayılırken, en açıkça yükseliş arıtılmış edilmiş alan yağı ürünleri, doğal taş yağı lambası yağı imalatı, su ve kömür tutarları öncülüğünde erke grubunda gözlenmiştir. Yüksek hediye artışı ile öne çıkan bir öteki madun takım bulunan boşluk mallarında ise temelde metallerle irtibatlı gruplar, yapı ip ve elyafları hassaten edinmek az daha tekstille ait kalemler, esas kimyasallar ile plastik ve kağıt ürünleri can alıcı olmuştur.
Öncü göstergeler emlak içre hesaplı faaliyetin aut alakanın de etkisiyle çelimli seyrettiğine ayraç etmektedir. Sanayi üretimi Eylül ayında hazırlık sıkıntıları kaynaklı üretimlik tatilleri ile tarihî yerine erdemli oynaklık sergileyen kalemler kaynaklı bir geçmiş taban uyarınca yüzdelik 1,5 azalmıştır. Buna karşın, üçüncü çeyrekte uran üretimi ikinci çeyreğe uyarınca yüzdelik 1,6 oranında artma kaydetmiş ve yükseliş eğilimini korumuştur. Ciro endeksleri üçüncü çeyrekte emlak dışı alakanın uran üretimini desteklemeye bitmeme ettiğine ayraç etmektedir. İmalat uran firmalarının doğacak on dü maaş devre ilişikli envestisman eğilimlerindeki güçlenme bitmeme etmektedir.
Aşılamanın topluluğun geneline yayılması salgından negatif etkilenen hizmetler, gezim ve irtibatlı sektörlerin canlanmasına ve hesaplı faaliyetin henüz istikrarlı bir bileşimle sürdürülmesine imkân tanımaktadır. Perakende satı kütlesi ve görev iş kütlesi endeksleri hassaten gezim irtibatlı kalemlerin yardımıyla üçüncü çeyrekte donanımlı bir artma kaydetmiştir. Aşılamadaki çelimli ivme ile baş başa kısıtlamaların hafifletilmesi, gezim faaliyetindeki ve ait görev kalemlerindeki toparlanma eğiliminin belirginleşmesinde gösteriş oynamıştır. Dayanıklı istihlak malları talebi yavaşlarken, güçsüz istihlak mallarında bir toparlanma gözlenmektedir.
İstihdamın üçüncü çeyrekteki seyri açılma, turizmdeki toparlanma ve çelimli seyreden ihracatla baş başa hesaplı faaliyette gözlenmekte bulunan dengelenme ile uyumludur. Üçüncü çeyrekte ekincilik dışı istihdam artışı yüzdelik 2,5 ile bir geçmiş çeyreğe uyarınca hızlanmıştır. Hizmet istihdamı lokanta-oteller ve dağınık tecim sektörleri öncülüğünde ikinci çeyreğe uyarınca yüzdelik 3,0 artarken, uran ve yapım sektörleri de istihdam artışına yardım vermiştir. İşgücüne katılma oranındaki yükselişe mukabil istihdamdaki çelimli artışla başıboşluk payı Eylül kocaoğlan bakımından yüzdelik 11,5'e gerilemiştir. Anket göstergeleri ve erdemli frekanslı veriler, istihdam görünümündeki iyileşmenin ve işgücü piyasasındaki müspet seyrin sürdüğüne ayraç etmektedir.
Olumlu aut arzu şartları akan işlemler dengesini artı etkilemektedir. Cari işlemler dengesi Eylül ayında 1,7 bilyon Amerika doları çok vermiş, 12 maaş birikimli yerine ise 4 bilyon Amerika doları azalışla 18,4 bilyon Amerika dolarına gerilemiştir. Geçici aut tecim verileri, mevsimsellikten arındırılmış kalburüstü dışarı dış satım ve ithalatın Ekim ayında ihracatta henüz donanımlı edinmek az daha arttığına ve ihracatın ithalatı mukabele oranının yükseldiğine ayraç etmektedir. Turizm gelirlerinde ise toparlanma eğiliminin belirginleştiği izlenmektedir. İhracattaki çelimli artma eğilimiyle senenin art kalanında yıllıklandırılmış akan işlemler dengesindeki iyileşmenin sürmesi beklenmekte, bu eğilimin güçlenerek bitmeme etmesi hediye istikrarı hedefi düşüncesince önem bildirme etmektedir" denildi.
Para politikası
Özette mangır politikasıyla ait şunlara arazi verildi: "Para politikası duruşu, şişkinlik görünümüne müteveccih risklerin kaynağına, kalıcılığına ve mangır politikası ile ne seviyede arama dibine alınabileceğine müteallik değerlendirmeler dikkate alınarak, davranışlarında ölçülü bir yaklaşımla enflasyonun temelli yerine düşürülmesi ve hediye istikrarı hedefine ulaşılması odağında belirlenecektir. Bu doğrultuda siyasa duruşu, şişkinlik gelişmeleri, şişkinlik beklentileri ve bunlar üstünde kısa vadede can alıcı olabileceği öngörülen eğreti unsurlar da dikkate alınarak dezenflasyon periyodunu en kısa müddette organizasyon edecek ve midi vadeli hedeflere ulaşıncaya denli bunun sürekliliğini sağlayacak bir cimrilik düzeyinde belirlenmeye bitmeme edilecektir.
Enflasyonda sonuç dönemde gözlenen yükselişte; besin ve hassaten erke edinmek az daha dış albeni fiyatlarındaki artışlar ile hazırlık süreçlerindeki aksaklıklar denli bildirme taraflı unsurlar, yönetilen/yönlendirilen fiyatlardaki artışlar ve arzu gelişimleri can alıcı olmaktadır. Para politikası duruşunda meydana getirilen güncellemenin ticari krediler üstünde müspet tesirleri görülmeye başlamıştır. Bunun yanında, ferdî kredilerle ait gelişmeler yakından izleme edilmektedir.
Kurul, mangır politikasının etkileyebildiği arzu unsurları, atom çekirdeği şişkinlik gelişimleri ve bildirme şoklarının oluşturduğu etkilerin ayrıştırılmasına müteveccih analizleri değerlendirerek siyasa faizinin 100 baz benek indirilerek yüzdelik 15 yerine belirlenmesine değişmeyen vermiştir. Kurul, bildirme taraflı ve mangır politikası ağırlık sahası dışındaki faktörlerin hediye artışları üstünde oluşturduğu eğreti etkilerin 2022 yılının önce ½ si süresince da tesirini sürdürmesini beklemektedir. Kurul, bu etkilerin anıştırma etmiş yer aldığı hudutlu alanın kullanımını Aralık ayında tamamlamayı değerlendirecektir.
TCMB, hava ve öteki mevki kaynaklı riskleri hudutlandırmak amacıyla, mangır politikasının anne hedeflerinde bir değişikliğe defa açmadan sürdürülebilir dünyalık uygulamalarını derinlemesine vadeli bir siyasa yerine terviç sonucu kapsamında “Yeşil Ekonomi ve İklim Değişikliği Müdürlüğü” ismi altında acemi bir ünite ihdas sonucu almıştır. Söz konusu birimin, hava değişikliğinin mali cümle bünyesinde ortaya çıkarabileceği kırılganlıkları ve fırsatları belirleme edebilme ve ait riskleri ıskat etmek amacıyla icraat yapması hedeflenmektedir.
Enflasyonun kısa dönemde, hassaten dünyalık tutarları ve yönetilen/yönlendirilen fiyatlar edinmek az daha bildirme ve arzu taraflı muhtelif unsurların etkisiyle oynak bir seyir izlemesi beklenmektedir. Bununla birlikte, eğreti etkilerin ortadan kalkmasıyla enflasyonun baştan azalış eğilimine dönmesini sağlayacak sıkılıktaki akçasal duruş; şişkinlik beklentileri, fiyatlama davranışları ve mali alışveriş gelişimleri bağlamında haricî ve eğreti oynaklıklara huzur ehemmiyetli bir tampon işlevi görecektir.
TCMB, hediye istikrarı esas gayesi doğrultusunda enflasyonda temelli düşüşe ayraç fail çelimli göstergeler oluşana ve midi vadeli yüzdelik 5 hedefine ulaşıncaya denli elindeki hepsi araçları kararlılıkla kullanmaya bitmeme edecektir.
Fiyatlar umumi düzeyinde sağlanacak istikrar, memleket riziko primlerindeki düşüş, elverişsiz mangır ikamesinin ve döviz rezervlerindeki artma eğiliminin sürmesi ve finansman maliyetlerinin temelli yerine gerilemesi vasıtasıyla makroekonomik istikrarı ve mali istikrarı müspet etkileyecektir. Böylelikle, yatırım, istihsal ve istihdam artışının mıhlı ve sürdürülebilir bir halde devamı düşüncesince akıllıca mefruşat oluşacaktır.
Kredi piyasası, hesaplı faaliyet, bildirme taraflı unsurlar ve dış albeni fiyatlarındaki gelişmeler doğrultusunda şişkinlik üstündeki arzu ve maliyet taraflı etkisinde bırakır yakından izlenmektedir. Gelişmiş ülkelerdeki mangır politikası ile global riziko iştahına ilişikli görünüm, büyümekte bulunan devletlere müteveccih portföy trendleri üstündeki riskleri enerjik tutmaktadır. Kurul, mangır politikasında hediye istikrarı hedefi doğrultusunda mali istikrara müteveccih riskleri de gözeten bir yaklaşım sergilemeyi sürdürecektir. Bu bağlamda makroihtiyati politikaların krediler üstündeki tesiri ile TCMB fonlamasının APİ ve swap işlemleri arasındaki kompozisyonu yakından izleme edilmektedir. Kurul, hediye istikrarının sağlanması için, çelimli bir siyasa koordinasyonuyla hepsi paydaşları içeren totaliter bir geniş siyasa bileşimine gerekseme bulunmuş yer aldığı değerlendirmesini yinelemiştir. Kurul, kararlarını şeffaf, öngörülebilir ve data odaklı bir çerçevede almaya bitmeme edecektir."
