Dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren başkanlığında gerçekleşen 12 Eylül darbesi ile Türkiye Cumhuriyeti, silahlı kuvvetlerin yönetime üçüncü müdahalesini yaşamıştı. Darbe sürecinde 650 bin erkek gözaltına alındı, oluşturulan 210 bin davada 230 bin erkek yargılandı, 7 binden müşterek tomar erkek düşüncesince de vefat cezası cezası istendi.
517 ferdin ahiret yolculuğu cezasına çarptırıldığı süreçte, 50 erkek vefat cezası edildi. 14 bin ferdin vatandaşlıktan çıkarıldığı bu dönemde, kestirmece 100 bin erkek teşkilat üyesi olma suçundan yargılandı, 30 bin erkek ise tehlikeli bulunduğu iddiasıyla işten çıkarıldı.
Hafızlara hakeza kazınan 12 Eylül hunriz vuruş sürecine şahsen şehadet eden, zamanın ehemmiyetli adları İhlas Haber Ajansı'na (İHA) yaşadıklarını anlattı.
“Nurettin Soyer sorgumuza girip atılmış suçların ikrar edilmesi düşüncesince işkence yaptırdı
Dönemin şahitlerinden, MHP ve Ülkücü Kuruluşlar Davası'nda idamla yargılanan sanıklardan Hakverdi Satılmış, delik sürecinde yaşadıklarından bahsetti. Çeşitli aletlerle ayrışık işkencelere sunulan kaldığını anlatım fail Satılmış, “Mamak Cezaevi içerisinde askeri garnizon içerisinde ülkücülere özel müesses müşterek işkencehane, Ankara'da Alparslan Türkeş'ten sonraları önceki yakalanan, gözaltına tahsil edilen kişiyiz. 36 gündüz işkence gördük. İki fırıldak ortada Filistin askısı denilen aletle asıldık. Alt tarafımız çıplak. Her tarafımızda yalıtım telleri. Bize işkence karşılayıcı manşet kadrosuyla bu arada müddeiumumi da var. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer'in babası Nurettin Soyer. Resmi kıyafetle bizim sorgumuza, şahsen işkenceye katılıp üzerimize hücum buyurmak maksut suçların ikrar edilmesi noktasında kendisi işkence yaptırdı. İşkence tutanağı da alamadık. 36 gündüz annemi getirip işkence yaptılar. Okuması yazması sıfır müşterek hanımı oraya getirdiler. Biz o devir suçu ikrar ettik” sanarak konuştu.
Kendilerine işkence fail insanları ‘Amerikan askeri' olarak tanımlayan Satılmış, “Muhsin Yazıcıoğlu, Yılmaz Dural şu demek oluyor ki idealist hareketin önde mevrut insanlarıyla, reis bey Alparslan Türkeş ile bu arada yargılandık ve Türkeş'i yargıevi salonunda İstiklal Marşı ile karşıladık. İstiklal Marşı okumaktan hücrelere atıldık. Savunma verdik, hücrelere atıldık. Akşam pataklama yedik. Mamak Askeri Cezaevi bambaşka müşterek evren idi. Namaz kılmak, Kur'an- Kerim kıraat etmek yasak. Sayımlarda müşterek tomar Kur'an-ı Kerim'leri yırtarlardı. Bize askeri kıyafet giymiş, Amerikan uşağı askerler işkence yapmış oldu “dedi.
“Ali Bülent Orkan ‘iblisler' sanarak bağırıyordu”
12 yılı geçmiş müşterek delik yaşamı olduğunu, bu süreçte yaşamış bulunduğu en ateş anıyı özetleyen Satılmış, “Ali Bülent Orkan benim C-5'te taraf hücremdeydi. Elleri ve ayakları çıpa parmaklıklara kelepçelenmiş, çarmıha gergin biçimde günlerce aç, susuz ve uykusuz bıraktılar Orkan'ı. Ali Bülent Orkan çabucak ‘iblisler' sanarak bağırıyordu. Biz 36 gündüz orada ülkücülerin işkence esansında feryatlarını dinledik. Annelerinin, kardeşlerinin, hanımlarının bağırışlarını dinledik başta de dinlettiriyorlardı. Erkeklerin haricinde hanımefendilerin orada işkencede bağırttırılması bizlere baş döndürücü müşterek tomar dokunuyordu. Namaz kılanı dövdüler, oruç avlamak yasak. Yemek getirdiler, içerisine sıçan ölüsünü atmışlar. Karavanalara avuçla taş atıyorlar. Yemeği müşterek insanoğlunun yiyemeyeceği şekle getiriyorlar. İnsanlık suçu işlediler. Bunlar yargılanamadı” ifadelerini kullandı.
Satılmış, Kenan Evren'in yargılanamamasının içre müşterek çıban olarak kaldığını söyledi.
“Orada insanoğlu haklarının var bulunduğunu bildirmek beklenir değil”
12 Eylül 1980 darbesi çağında askeri yargılamalarda maznun olarak yargılanan, 1980-1991 yılları ortada cezaevinde mevkuf bulunan avukat Osman Başer, boşaltma olduktan sonraları Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. Şu anda başıboş avukatlıkla uğraşan Başer, meydana getirdiği açıklamada 12 Eylül 1980 süresinde hukuk, insanoğlu hakları olmadığını, defans makamının susturulduğunu belirterek, “Biz o devre maznun olarak yargılanıyorduk ve cezaevinde bulunuyorduk. MHP ve Ülkücü Kuruluşlar Davası'nda rahmetli Alparslan Türkeş ve dostlarıyla baş başa 590 insana yaklaşan sanıkla baş başa müşterek spor salonunda baraka, oturakları tahta, vakit 08.00'de gelip vakit 19.00'da koğuşlara götürülen, ağız ağıza muhakeme caba müşterek işkence, uydurma hakkı kısıtlı, bahsetmek gülmek, insanca gereksinimleri bertaraf buyurmak ağız ağıza izne tabi. Orada insanoğlu haklarının var bulunduğunu söylemek, savunmanın vazifesini gereğince yaptığını söylemek, masumluk karinesinin bizim lehimize değerlendirildiğini söylemek, suçsuzluğun ispatlanana denli insanların günahsız bulunduğunu almak beklenir değil” sanarak konuştu.
“Baskı, işkence ile insanlardan beyanlar alınarak töhmet ikrar etmeye zorlanıldı”
“O çağda yaşlısı genci, sağcısı solcusu, hanımı kızı bütünü bulunan siyasal bina püskürtü edildikten sonraları 5 şahsiyet generaller cuntası, Kenan Evren ve arkadaşları çeşidinden bizlere ağız ağıza tutsak muamelesi meydana getirilen insanoğlu toplumu şeklinde müşterek yerlerde tutulduk” diyen Başer, şunları kaydetti:
“12 Eylül 1980 de sorgulamaların tedarik evrelerinde baskı, dikte, talkın ve işkence ile insanlardan beyanlar alındı. Birtakım tez edilen, iftira edilen taksirat kabule zorlandı. Hatta mukayyet beyanlarla ikrar ettirildi ve imza attırıldı. Bunların çokları şahısların türel ve fiili imkansızlıklar dahilinde bulunduğu müşterek ortamda işlenen taksirat ikrar ettirildi. Birçok arkadaşımız menşur etti. Birçok arkadaşımız da ehliyetli deliller tartışılmadan, ehliyetli muhakeme süreci yapılmadan, balans unsuru olsun sanarak müşterek sağdan müşterek soldan vefat cezası kararları verildi. Meclis'ten onayı alınmadan bu insanoğlu uygulama edildi. Ailelerimizin karşısında biz biçimsiz muamele, hakaret, kuvvet kuvvet görüyoruz. Cezaevinde koğuştan görüşme hesabına gidip gelene denli insanlıktan çıkıyoruz. Ziyarete kullanmak müşterek ölüm, işkence. Yemeklerin içerisine adamlık dışı kimi şeyler katıyorlar. Bu yiyecekleri gerek yiyin gerek dökün. Önünüze anca müşterek nan getiriyorlar ki efsanevi çiftliklerine koyulan, ıslatılıp maruz ekmekler şeklinde yemeni ekmekler getiriliyor.”
“12 Eylül 1980'de 15 Temmuz darbesi kabilinden şehitlik makamı bu vuruş mağdurlarına idealist şehitlere de şehitlik makamı verilmeli” niteleyerek 12 Eylül mağdurları düşüncesince doğruluk talebinde bulunan Başer, ayrımsız sürede 12 Eylül vuruş döneminden etkilenenlere maddesel içsel destekte bulunulmasını dile getirdi. Kenan Evren'in yargılanma dönemini aktaran Başer, “Tamamen müşterek film senaristliği kabilinden oldu. Kenan Evren 70 yaşında, öteki generaller ölmüş. Kenan Evren'i murafaa salonuna getirememişiz, istifham soramamışız, taleplerimiz dinlenmemiş” dedi.
“Birbirlerinin kulaklarını deliyorlardı, boyunlarına vurmaya çalışıyorlardı”
12 Eylül 1980 çağında MHP Genel Başkanı bulunan Alparslan Türkeş'in avukatı Şevket Can Özbay, vuruş sürecinde anlaşılan derneklere, partilere ve kuruluşlara unsur ergin yahut oralarda güçlenmiş ki var ise listeler şeklinde suçuna bakılmadan hepsinin tutuklandığını belirtti.
Öte yandan, herhangi müşterek gündüz kestirmece 30 ferdin tutuklandığını ve tutuklananların Mamak Askeri Cezaevi'ne götürüldüğünü hatırlatan Özbay, “Bütün bloklar mahkumlarla tıka basa doluydu. Orada sağcılar ve solcuları ayrımsız koğuşlara alıyorlardı. Bunlar ne denli tılsım almaya çalışırsa çalışsın, herhangi müşterek gündüz dü kol ortada baş döndürücü hunriz kavgalar oluyordu. Uzun müddet bekliyorlardı. Mahkumlar, somya yataklardan söktükleri demirleri çıkkın yapıyorlardı. Birbirlerinin kulaklarını deliyorlardı, boyunlarına vurmaya çalışıyorlardı. Kan gövdeyi götürüyordu koğuşlarda. Koğuşun birisinden müşterek kavga başladığı devir ayrımsız anda eksiksiz koğuşlar ayaklanıyordu ve ayrımsız anda sağcılar ve solcular birbirlerine giriyorlardı. Artık dü tarafında takati kalmayınca bu kez asker girip, dü tarafı da dipçikliyordu” sanarak konuştu.
“Haksız, hukuksuz ve yasasız yere binlerce insanoğlu tutuklandı”
Özbay, şu biçimde bitmeme etti:
“Gardiyanlar, ağırbaşlı yaralananların ilkin yırtık yerlerine sumsuk atıp ondan sonraları yaralarını dikiyordu. Acıma, insanoğlu hayatı, insanoğlu yaşamının önemi müdahale tek obje yoktu. Kaçmaya adım eden, avluda söylenenleri yapmayan, talimatlara itaat etmeyenlere de vur buyruğu vardı ve vuruyorlardı. İşin esprisi yoktu. Haksız, hukuksuz ve yasasız yere binlerce insanoğlu tutuklandı. Aileleri de kıygın edildi. Biz buna hususiyet dilinde telafisi gayri kabili beklenir mağdurluk diyoruz. Onları telafi buyurmak tek biçimde beklenir değil. Sonradan bozukluk dilemeyle, maddesel ödence vermeyle nahak yere çekilen acıların telafisi beklenir değil.”
Yaşananlar ve henüz dahası el erki tarihinde yağız müşterek silüet olarak arazi aldı. 12 Eylül 1980, Türk milletinin hafızasına bu biçimde kazındı.
Huzeyfe Tarık Yaman - Muhammed Musab Gümüşer - Evren Doğru - Hakan Karaduman - Gürkan Sayın
İLGİLİ HABER
İdamlık mahkumların avukatı Özbay, 12 Eylül sonrası vefat cezası edilen Orkan’ın sonuç anlarını İHA’ya anlattı 
