Libya toy birlikte ayrılma ve iç harp tehlikesiyle için karşıya

İstanbul

Ulusal Birlik Hükümeti'nin fariza süresinin 24 Aralık 2021'de dolduğu nedeni öne sürülerek 10 Şubat'ta ülkenin milletvekillerinin çoğunun katılmadığı celsede Fethi Başağa'yı başvekil seçen Tobruk'taki Temsilciler Meclisi, 1 Mart'taki emniyet oylaması ile Başağa'nın başvekil adına atandığını açıkladı.

Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe ise Temsilciler Meclisi'ni Cenevre Anlaşması'nda belirlenen defa haritasından ayrılmakla suçlayarak görevinin başlangıcında olduğunu, rolü fakat seçme birlikte hükümete konfirmasyon edeceğini duyurdu.

Libya'da Ulusal Birlik Hükümeti ve Temsilciler Meclisi arasındaki anlaşmazlık, ülkede siyasal ve kazançlı açıdan dünkü birlikte tecezzi ihtimalinin beraberinde iç harp tehlikesinin de ortaya çıkmasına sebep oldu.

Siyasi bölünme

Libya'da Dibeybe ve Başağa ortada küsurat siyasal gerilimle birlikte, nice siyasal aktörün kimin tarafında toprak alacağı daha netlik kazanmadı.

Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi'nin beraberinde Libya Başkanlık Konseyi Başkan Yardımcıları Musa el-Kuni ve Abdullah el-Lafi'nin bulunan anlaşmazlığa tepkileri nazik birlikte ehemmiyet taşıyor.

Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri, 17 Şubat Devrimi’nin sene dönümünde Libyalı taraflara adaletli intihap çağrısında bulunurken, Devlet Yüksek Konseyi ise ülkenin doğusundaki Temsilciler Meclisi'nin Fethi Başağa başkanlığındaki hükümete güvenoyu vermesinin siyasal anlaşmaya karşıt bulunduğunu açıkladı.

Başağa liderliğinde birlikte hükümet ihdas girişimine bağlı içtimai iletişim araçları hesabından izah özne Mişri, "Trablus'a güçlükle giremeyen saldırganların pencereden girmeye çalıştığı" değerlendirmesinde bulunarak, Halife Hafter'in 2019 yılındaki Trablus saldırılarını hatırlattı.

Ekonomik bölünme

Libya Başkanlık Konseyi ve Libya Devlet Yüksek Konseyi, ülkedeki kazançlı tecezzi yönünde da gösteriş oynayabilecek nazik şirketler ortada toprak alıyor.

Ülkedeki kazançlı tecezzi yönünde ehemmiyetli birlikte öteki büyüklenme bulunan Merkez Bankası ise ülkenin batısı ve doğusunda mukassem durumda.

Bu sebeple ülkenin doğusundaki bankanın Temsilciler Meclisi'ne dayanaklık etmek vermesine belki verilirken, Trablus'taki vezneci ise ülkenin gelirlerini arama etmesiyle öne çıkıyor.

Devlet bütçesinin anne deposu ve az elan dirimlik getiren yegâne kurumu bulunan Mustafa Sanallah başkanlığındaki Libya Ulusal Petrol Kurumu'nun pozisyonu da belirsizliğini koruyor.

Savaş senaryosu

Siyasi ve kazançlı bölünmenin eşiğine mevrut Libya'da, 2011 ve 2019'da yaşananların arkası esna dünkü birlikte iç savaşın yırtık vermesi düşünülmesi müstelzim birlikte öteki belki adına öne çıkıyor.

Dibeybe'yi müzaheret etmek düşüncesince Mistrata ve öteki şehirlerden askeri güçlerin Trablus'a tahkim edilmesi, bu senaryonun elan çok ciddiye alınmasına sebep oldu.

Gıneyva Taburu önderi Abdulgani el-Kikli özellikle iktisap etmek kabil ülkede önde mevrut silahlı grupların liderleri de Dibeybe'ye desteklerini açıklayarak, Başağa hükümetini reddettiklerini duyurdu.

Başağa'nın başvekil adına atandığının duyuru edilmesinin ardından, 65 küme Dibeybe'ye 118 küme ise Başağa'ya desteğini duyurdu.

Dibeybe ise icra ettiği monitör konuşmasında ülkenin doğusundaki Halife Hafter'e atıfta bulunarak, "Savaşla büyüyen, fakat savaşla yaşayabilir, salt barut ve ateşi bilir. Maalesef, çabucak askeri birlikte yenilgiyle durdurulabilir." ifadelerini kullandı.

Bölünmenin tarihi

Libya'da 17 Şubat 2011'de başlamış bulunan "Arap Baharı" kapsamındaki çevrilme süreciyle, 42 sene devam eden Muammer Kaddafi yönetimine erinç ahali ayaklanması gerçekleşti.

Bu ayaklanmaya erinç Kaddafi rejimini destekleyen kurumlar, aşiretler ve oluşumlar dayanma gösterirken, çevrilme süreci 23 Ekim'de Libya Ulusal Geçiş Konseyi kabilinden duyuru edilen ''İstiklal Günü'' ile akıbet buldu.

Halife Hafter, 14 Şubat 2014'te başlatmış olduğu operasyonla Trablus hükümetine erinç çarpış girişiminde bulunurken, Libya'nın doğusundaki Tobruk şehrinde bulunan Temsilciler Meclisi'nden dayanaklık etmek buldu.

Başkent Trablus'u ele geçirerek Faiz es-Serrac liderliğindeki Ulusal Mutabakat Hükümeti'ni sonlandırmak talip Hafter, 4 Nisan 2019'da başlatmış olduğu ve 14 ay devam eden saldırılarda avantaj sağlayamadı.