Elazığ
Keban Barajı ve Hidroelektrik Santrali'nde (HES) yerli ve milli imkanlarla hesaplı rehabilitasyon projesiyle ünitelerin verimi kestirmece yüzdelik 20 artırılırken, 130 milyon lira da artırım sağlandı.
Hizmete girmiş olduğu 1974 senesinde bünyesindeki 8 sayı türbinle toplamda 1330 megavat kurulu güce erbap bulunan Keban HES, sonuç 48 yılda mekanik ve elektronik sistemlerinin giderek yorulması ve aşınması zımnında bulunan gücünün gerisine düştü.
Santralin plan kıymeti altında etkin gruplarında zorla yükseltilmesi ve değişen teknolojinin peşinde küsurat mekanik ve elektronik sistemlerinin yenilenmesi düşüncesince Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının yardımı ile Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) ve TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü çeşidinden 2019'da rehabilitasyon projesi başlatıldı.
Verim yüzdelik 20 arttı
Hizmete açıldığı çağda değme birisi 157,5 megavat güce erbap bulunan önceki 4 türbinden 3'ünün rehabilitasyonu tamamlandı. Ünite 2 ve birim 3'te güç 150 megavattan 180 megavata çıkarıldı. 4. ünitenin rehabilitasyonu ise doğacak ay tamamlanacak.
1981 senesinde faaliyete süregelen değme birisi 175 megavat gücündeki ikinci 4 türbinde de muktezi tanıdık mekanik ve elektronik sistemlerde rehabilitasyon emek vermesi yapılarak, değme birinde bulunan güç 180 megavat değere yükseltiliyor.
Geçmişte ecnebi firmalara eksiltme usulü yaptırılan rehabilitasyon çalışmaları, yerli ve milli imkanlarla yürütülerek artırım sağlandı.
"Bugüne denli 276 bilyon 438 milyon 699 bin 210 kilovatsaat erke üretti"
Keban HES İşletme Müdürü Bekir Kaya, AA muhabirine, erke açısından Türkiye'nin önceki dev yatırımlarından bulunan ve 1965 senesinde yapımına başlanan santralde 1974 senesinde önceki 4 türbinin, 1982 senesinde da öbür 4 türbinin olaya müdahale ettiğini söyledi.
Tesisin 48 senedir okunabilen erke üretimi yaptığını ve kurulduğu çağda ülkenin erke ihtiyacının yüzdelik 20'sini tek başına karşıladığını tabir fail Kaya, "Keban Barajı kurulduğu günden bugüne denli 276 bilyon 438 milyon 699 bin 210 kilovatsaat erke üretmiştir. 2021 senesinde 3 bilyon 833 milyon 63 bin 900 kilovatsaat erke üretmiştir. 2021'de susuzluk olması zımnında Keban HES'te hedeflenen erke üretimi olmamıştır. Enerji ihtiyacının artmasıyla 2021 yılı bakımından Türkiye erke ihtiyacının kestirmece yüzdelik 1,25'ini karşılamıştır." sanarak konuştu.
Kaya, hizmete gerdiği çağda 1330 megavat toplanmış kurulu güce erbap bulunan santralin, mekanik ve elektronik sistemlerinin giderek aşındığını ve gücünde tedenni bulunduğunu kaydederek, santralin kurulu gücünün yükseltilmesi, mekanik ve elektronik sistemlerinin yenilenmesi düşüncesince rehabilitasyon projesi yürütüldüğünü aktardı.
"130 milyon lira artırım sağladık"
Kaya, 2019 senesinde başlatılan çalışmalarla önceki 3 ünitenin rehabilitasyonunu tamamladıklarını vurgulayarak, "8 ünitenin şişman namına ihalesi yapılmış oldu fakat ihaleye giren ecnebi devletlerin türlü nedenlerle eksiltme neticeleri bozma edildi. Bu nedenden dolayı kurumumuzda meydana getirilen toplantılar kararı ülkemizin de milli politikası gereği yerli ve milli imkanlarla teceddüt emekleri başlatılmıştır. Aynı biçimde komuta arama sistemi ve scada sistemi de ülkemizin seçme kurumlarından birisi bulunan TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü çeşidinden yapılmaktadır." ifadelerini kullandı.
Kaya, şöyleki konuştu:
"Tesisatın kazançlı ömrünü tamamlamasından, sargıdaki ve yataklardaki sıcaklıklardan kaynaklı ünitelerimizi 150-155 megavattan çok imla imkanımız olmuyordu. Yapılan düzeltme kararında yerli ve milli imkanlarla özlük mühendis ve işçilerimizin meydana getirdiği emek vermek kararı bundan sonra değme ortak ünitemiz 180 megavata denli imla olanağına erbap olacak. Bu da ülkemize fazladan 180 megavatlık santralci müesses denli yardım sağlayacak. Proje kıymeti altında etkin üniteleri rehabilite ederek verimimizi yüzdelik 20 artıracağız. İhale namına da 130 milyon lira artırım elde etmiş oluyoruz."
Rehabilitasyon projesinde vazifeli çarpıcılık başteknisyeni Mehmet İleri, HES içerisinde bulunan jeneratörlerin statik sargıları, döneç kutupları, sac paketleri, radyatörler kabil ekipmanlarının bakım, tamir ve restorasyon çalışmalarını yaptıklarını belirtti.
İleri, bu emekleri Sarıyar Hasan Polatkan HES içerisinde bulunan özek atölyede yerli ve milli olanaklar kullanarak gerçekleştirdiklerini tabir ederek, bu kapsamda Keban HES ünitelerinin rehabilitasyonuna dayanaklık etmek olduklarını aktardı.
