Kudüs
İsrail, 1967 yılındaki 6 Gün Savaşı'nın peşi sıra Ürdün idaresindeki Doğu Kudüs'ü nehiy etti. İsrail, kentin sınırlarını belirledi ve burada yasaları, hükümleri ve idaresini uygulamaya koyduğunu duyurdu. İşgal altındaki Doğu Kudüs'te fiili vaziyette canlı Filistinlilerin İsrail bürokrasisinde ve hususiyet sistemindeki zahmetli yolculukları bu tarihten sonraları başladı.
Bugün, nehiy altındaki Doğu Kudüs'te canlı tahminî 350 bin Filistinli "makdisi" diyerek isimlendiriliyor ve kalımlı seksiyon statüsünde yaşıyor; İsrail hukukuna tabiler, vergilendiriliyorlar fakat İsrail'de seçilmiş ve seçilme hakkından yoksunlar.
İşgal altında canlı Filistinliler, kalımlı seksiyon statülerini kaybetmemek düşüncesince İsrail bürokrasisiyle de savaşım ediyor. Örneğin, İsrail'de kalımlı seksiyon statüsündeki Doğu Kudüslü ortak Filistinli, Batı Şeria'da iskan etmesi şeklinde oturumu silme edilebiliyor.
İşgal altındaki Doğu Kudüs'te canlı Filistinlilerin asliye sorunlardan biri de ev sorunu ve İsrail yaptırımları. Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinatörlüğünün açıklamış yer aldığı sayılara göre, İsrail yönetimi, bu senenin gene bitim teşrin ayına denli nehiy altındaki Doğu Kudüs'te Filistinlilerin yaşamış yer aldığı 130'dan ortak tomar binayı ruhsatsız nesir edilmiş yer aldığı nedeni öne sürülerek yıktı.
Evlerini kişi elleriyle yıkmalarını istiyorlar
Doğu Kudüs'ün Zeytin Dağı civarlarındaki Tur Mahallesi'nde yaşadıkları iptidai kıvrık ortak apartman üzerine katabolizma sonucu maruz 10 Filistinli karı de makbul müeyyide karşısında mağdur.
İsrail'e dair Kudüs Belediyesi, bitim teşrin ayında ailelerden ortak hafta süresince evlerinden çıkmalarını istedi. Ancak artık sonraları murafaa ailelere 9 Aralık'a denli vade verdi. Bu tarihe denli konutlarını boşaltma etmeleri ve bayındırlık ruhsatı bulunmadığı düşüncesince binayı kendilerinin yıkmaları gerektiğine hükmetti.
Apartman sakini Filistinliler, 10 senedir İsrail makamlarından ev düşüncesince iskan ruhsatı almaya çalıştıklarını, destursuz yapım nedeni öne sürülerek aylı dünyalık cezaları kesildiğini, bu süreçte müsaade düşüncesince teşebbüste bulundularsa çabalarının steril kaldıklarını anlattı.
İsrail'e dair Kudüs Belediyesi, vade maruf tarihe denli tavan sakinlerinden konutlarını kendilerinin yıkmasını istiyor. Aksi takdirde bölük başına 60 bin dolardan ortak tomar ukubet kesiliyor. Ayrıca evleri İsrail ekiplerinin yıkması şeklinde 20 bin doları aşan katabolizma tutarı de gelişigüzel ailenin ukubet hanesine yazılıyor.
Bina sakini dü bebek anası Esma el-Guz (24), girişteki dairesinin uğrunda AA muhabirine meydana getirdiği açıklamada, evlendikten sonraları eşinin ailesine alakadar lüp ortak odasında yaşadıklarını söyledi.
Eve dair vergiler, düyun ve ödedikleri cezalar karşısında takılarını harcamak mecburiyetinde kaldıklarını aktaran Esma, üstlerinde ortak tavan yer aldığı müddetçe dünyalık biriktirip eşiyle ayrı eve çıkmayı düşündüklerini söyledi.
Esma, evleri üzerine boşaltma sonucu verildikten sonraları yakınlarda ev aradıklarını fakat kiraların yüksekliği karşısında devasız kaldıklarını paylaşarak, "Biz bu şehri seviyoruz. Burada doğup büyüdük ve burada eğlenmek istiyoruz." diyerek konuştu.
"İnsan kişi evladını öldürebilir mi?"
Esma, eve taşındığından buyana "izin talepleri, prosedürler, şehremaneti cezaları" denli işlemlerle uğraştıklarını, fakat İsrail polisinin eve gelip, "Neden buradasınız? Evi boşaltmanız" gerekiyor söylediğinde sersemlik yaşadığını söyledi.
Evlerini kendilerinin yıkması talebi sorulan Filistinli kadın, "İnsan kişi evladını öldürebilir mi? Evini elleriyle nesir etmiş biri ne yıkar? Bu ev taş adına taş konularak emekle yapılmış oldu demincek bunun hepsini havaya saçmamız isteniyor. Evimiz aşırı değil fakat üzerimizde ortak çatı. Evimiz bizi toprağımızda tutuyor, bunu da bizlerden ikrar etmek istiyorlar." dedi.
Esma, evlatlarının katabolizma kararından dip halde etkilendiğini, iri oğlunun akşam olduğunda katabolizma olacak korkusuyla uyuyamadığını, ıvır zıvır oğlunun da çadırda yaşayacaklarını dediğini dile getirdi.
Çocuklarını teskin etmeye çalıştığını aktaran Esma, "Bir ana kendisine ego çocuklarımı dobra tanırım. Psikolojileri dejenere durumda. Biz yetişkinler kendisine sabır edemiyoruz onlar ne etsin?" ifadesini kullandı.
İsrail'in Filistinlilere alakadar evleri "izinsiz" yer aldığı nedeni öne sürülerek yıktığına inanmadığını, "İsrail'in Filistinlileri Kudüs'te istemediğini" tamlayan Esma, katabolizma düşüncesince Filistinli ailelere maruz sonuç gün 9 Aralık'la alakadar duygularını şöyleki anlattı:
"Bu gün benim düşüncesince endişe ve dehşeti tabir ediyor. Ben kendim düşüncesince değil çocuklarım düşüncesince korkuyorum. Onlar hâlâ bebek buna ne sabır edecekler? Psikolojileri baş döndürücü ağır, gözlerinin uğrunda evlerinin yıkılması onlara ne yapar?"
"Kendi evimizi yıkmayı ikrar etmiyoruz"
Esma el-Guz'un kayınvalidesi Ranya el-Guz (45) da 25 salname birikimleriyle 11 sene ilkin sert yapım halindeyken bu evi aldıklarını ve yavaş yavaş inşaatı tamamladıklarını anlattı.
Bu süreçte kâffesi izinler düşüncesince müracaatta bulunduklarına fakat İsrail yönetiminin kendilerine aylı oranda ihsan ve ukubet uyguladığına dikkati çekici Ranya, "Bizler, müsaade izni reddedilmiş ortak lüp cezalarını ve vergilerini öderken katabolizma kararıyla karşılaştık." dedi.
Ranya, konutlarını kendilerinin yıkması sonucuna ayraç ederek, "Bizden evi kendimizin yıkmamızı istiyorlar. Bunu ikrar etmiyoruz. Evimizi kişi elimizle yıkamayız, kendileri yıksın. Biz yıkmayacağız." diyerek aksülamel gösterdi.
Binada 25 denli çocukla buğulu ve hastaların da aralarında bulunmuş yer aldığı 40'tan ortak tomar yetişkinin yaşadığını kail Ranya, "Bu lüp köle iri noktayı var. Çocuklarım bu evde üniversiteyi bitirdi, etraflı yaşantımız burada, buradaki gelişigüzel taş gelişigüzel kenar benim düşüncesince baş döndürücü manalı ve kıymetli." laflarıyla duygularını anlattı.
Ranya, eve önceki taşındıkları günleri hatırlayarak, "Buradaki 10 karı gelişigüzel şeye sıfırdan başladık ve demincek bizi baştan sıfıra çekmeye çalışıyorlar." dedi.
Filistinlilerin Doğu Kudüs'te ev sıkıntısı
İnsan hakları örgütlerinin raporlarına göre, İsrail'in Kudüs'teki ev projeleri Filistinlilerin hummalı yaşamış yer aldığı yerlere yönlendirilmiyor. Aksine, İsraillilerin yaşamış yer aldığı yerlere iri ev yatırımları yapılıyor.
İsrail'in nehiy altındaki Doğu Kudüs'teki Filistinlilere müteveccih uygulamalarını izleme fail adalet örgütü Ir Amim, ortak raporunda, İsrail'e dair Kudüs Belediyesi ve İsrail İskan İdaresi ortada Kasım 2019'da 1,4 bilyon İsrail şekeli (yaklaşık 444 milyon dolar) mesabesinde ev yatırımı düşüncesince barışma imzalandığına ayraç etti.
Anlaşmaya göre, bulunan mahallelerin genişletilmesi, Kudüs çevresindeki imarsız arazilere toy yapım projeleri ve kentsel inkılap projeleriyle 23 bin ev inşaatı planlandı. Ancak, adalet örgütlerine göre, bahis konusu ev projelerinin birinin fark Filistinlilerin bölgelerine yönlendirilmediği belirleme edildi.
İşgal altındaki Doğu Kudüs'teki kalımlı seksiyon statüsündeki Filistinliler, Yahudilerin yoğunlukta yaşamış yer aldığı ortak toplumsal ev projesinde arazi ikrar etmek istese fark İsrail yurttaşı olmadıkları düşüncesince adalet kazanamıyor.
İsrail işgali altındaki Doğu Kudüs'teki 350 bin denli Filistinlinin site nüfusunun yüzdelik 37'sini oluşturduğu tabir ediliyor. Ancak, İsrail'in 1991 ile 2018 ortada müsaade çıkardığı 57 bin 737 haneden çabucak yüzdelik 16,5'inin Filistinlilere verildiği raporda vurgulanıyor.
