Kudüs
İsrail, 1967 yılındaki 6 Gün Savaşı'nın peşi sıra Ürdün idaresindeki Doğu Kudüs'ü karışma etti. İsrail, kentin sınırlarını belirledi ve burada yasaları, hükümleri ve idaresini uygulamaya koyduğunu duyurdu. İşgal altındaki Doğu Kudüs'te fiili halde canlı Filistinlilerin İsrail bürokrasisinde ve hususiyet sistemindeki zahmetli yolculukları bu tarihten sonraları başladı.
Bugün, karışma altındaki Doğu Kudüs'te canlı kestirmece 350 bin Filistinli "makdisi" sanarak isimlendiriliyor ve temelli celse statüsünde yaşıyor; İsrail hukukuna tabiler, vergilendiriliyorlar fakat İsrail'de seçilmiş ve seçilme hakkından yoksunlar.
İşgal altında canlı Filistinliler, temelli celse statülerini kaybetmemek düşüncesince İsrail bürokrasisiyle de savaş ediyor. Örneğin, İsrail'de temelli celse statüsündeki Doğu Kudüslü müşterek Filistinli, Batı Şeria'da iskan etmesi şeklinde oturumu silme edilebiliyor.
İşgal altındaki Doğu Kudüs'te canlı Filistinlilerin asliye sorunlardan biri de mesken sorunu ve İsrail yaptırımları. Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinatörlüğünün açıklamış yer aldığı sayılara göre, İsrail yönetimi, bu senenin aslında bitmiş teşrin ayına denli karışma altındaki Doğu Kudüs'te Filistinlilerin yaşamış yer aldığı 130'dan müşterek tomar binayı ruhsatsız nesir edilmiş yer aldığı nedeni öne sürülerek yıktı.
Evlerini kişi elleriyle yıkmalarını istiyorlar
Doğu Kudüs'ün Zeytin Dağı civarlarındaki Tur Mahallesi'nde yaşadıkları iptidai bükülmüş müşterek apartman üzerine yadımlama sonucu sunulan 10 Filistinli familya de meri müeyyide karşısında mağdur.
İsrail'e müteallik Kudüs Belediyesi, bitmiş teşrin ayında ailelerden müşterek hafta ortamında evlerinden çıkmalarını istedi. Ancak artık sonraları duruşma ailelere 9 Aralık'a denli vade verdi. Bu tarihe denli konutlarını boşaltma etmeleri ve bayındırlık ruhsatı bulunmadığı düşüncesince binayı kendilerinin yıkmaları gerektiğine hükmetti.
Apartman sakini Filistinliler, 10 senedir İsrail makamlarından ev düşüncesince iskan ruhsatı almaya çalıştıklarını, destursuz yapım nedeni öne sürülerek aylı servet cezaları kesildiğini, bu süreçte izin düşüncesince teşebbüste bulundularsa çabalarının kısır kaldıklarını anlattı.
İsrail'e müteallik Kudüs Belediyesi, vade maruf tarihe denli yapı sakinlerinden konutlarını kendilerinin yıkmasını istiyor. Aksi takdirde bölük başına 60 bin dolardan müşterek tomar ukubet kesiliyor. Ayrıca evleri İsrail ekiplerinin yıkması şeklinde 20 bin doları aşan yadımlama tutarı de değme ailenin ukubet hanesine yazılıyor.
Bina sakini dü bebek anası Esma el-Guz (24), girişteki dairesinin uğrunda AA muhabirine meydana getirdiği açıklamada, evlendikten sonraları eşinin ailesine ilgilendiren habbe müşterek odasında yaşadıklarını söyledi.
Eve müteallik vergiler, düyun ve ödedikleri cezalar karşısında takılarını feda etmek mecburiyetinde kaldıklarını aktaran Esma, üstlerinde müşterek tavan yer aldığı müddetçe servet biriktirip eşiyle ayrı eve çıkmayı düşündüklerini söyledi.
Esma, evleri üzerine boşaltma sonucu verildikten sonraları yakınlarda ev aradıklarını fakat kiraların yüksekliği karşısında biçare kaldıklarını paylaşarak, "Biz bu şehri seviyoruz. Burada doğup büyüdük ve burada eğlenmek istiyoruz." sanarak konuştu.
"İnsan kişi evladını öldürebilir mi?"
Esma, eve taşındığından buyana "izin talepleri, prosedürler, şehremaneti cezaları" üzere işlemlerle uğraştıklarını, fakat İsrail polisinin eve gelip, "Neden buradasınız? Evi boşaltmanız" gerekiyor söylediğinde sersemlik yaşadığını söyledi.
Evlerini kendilerinin yıkması talebi sorulan Filistinli kadın, "İnsan kişi evladını öldürebilir mi? Evini elleriyle nesir etmiş bir tanesi kesinlikle yıkar? Bu ev taş adına taş konularak emekle yapılmış oldu demin bunun hepsini havaya saçmamız isteniyor. Evimiz gösteriş değil zorla üzerimizde müşterek çatı. Evimiz bizi toprağımızda tutuyor, bunu da bizlerden bildirme etmek istiyorlar." dedi.
Esma, evlatlarının yadımlama kararından hummalı şekilde etkilendiğini, iri oğlunun akşam olduğunda yadımlama olacak korkusuyla uyuyamadığını, ıvır zıvır oğlunun da çadırda yaşayacaklarını dediğini dile getirdi.
Çocuklarını teskin etmeye çalıştığını aktaran Esma, "Bir ana yerine ego çocuklarımı dobra tanırım. Psikolojileri yoz durumda. Biz yetişkinler yerine götürüm edemiyoruz onlar kesinlikle etsin?" ifadesini kullandı.
İsrail'in Filistinlilere ilgilendiren evleri "izinsiz" yer aldığı nedeni öne sürülerek yıktığına inanmadığını, "İsrail'in Filistinlileri Kudüs'te istemediğini" tamlayan Esma, yadımlama düşüncesince Filistinli ailelere sunulan sonuç gün 9 Aralık'la ek duygularını şu şekilde anlattı:
"Bu gün benim düşüncesince bulut ve dehşeti tabir ediyor. Ben kendim düşüncesince değil çocuklarım düşüncesince korkuyorum. Onlar daha bebek buna kesinlikle götürüm edecekler? Psikolojileri baş döndürücü ağır, gözlerinin uğrunda evlerinin yıkılması onlara ne yapar?"
"Kendi evimizi yıkmayı bildirme etmiyoruz"
Esma el-Guz'un kayınvalidesi Ranya el-Guz (45) da 25 salname birikimleriyle 11 sene evvela sert yapım halindeyken bu evi aldıklarını ve yavaş yavaş inşaatı tamamladıklarını anlattı.
Bu süreçte kâffesi izinler düşüncesince müracaatta bulunduklarına fakat İsrail yönetiminin kendilerine aylı oranda mevhibe ve ukubet uyguladığına dikkati çekici Ranya, "Bizler, izin izni reddedilmiş müşterek habbe cezalarını ve vergilerini öderken yadımlama kararıyla karşılaştık." dedi.
Ranya, konutlarını kendilerinin yıkması sonucuna ayraç ederek, "Bizden evi kendimizin yıkmamızı istiyorlar. Bunu bildirme etmiyoruz. Evimizi kişi elimizle yıkamayız, kendileri yıksın. Biz yıkmayacağız." sanarak aksülamel gösterdi.
Binada 25 denli çocukla buğulanmış ve hastaların da aralarında bulunmuş yer aldığı 40'tan müşterek tomar yetişkinin yaşadığını kail Ranya, "Bu habbe köle iri noktayı var. Çocuklarım bu evde üniversiteyi bitirdi, dört başı mamur yaşamımız burada, buradaki değme taş değme kenar benim düşüncesince baş döndürücü manalı ve kıymetli." laflarıyla duygularını anlattı.
Ranya, eve geçmiş taşındıkları günleri hatırlayarak, "Buradaki 10 familya değme şeye sıfırdan başladık ve demin bizi baştan sıfıra çekmeye çalışıyorlar." dedi.
Filistinlilerin Doğu Kudüs'te mesken sıkıntısı
İnsan hakları örgütlerinin raporlarına göre, İsrail'in Kudüs'teki mesken projeleri Filistinlilerin hummalı yaşamış yer aldığı yerlere yönlendirilmiyor. Aksine, İsraillilerin yaşamış yer aldığı yerlere iri mesken yatırımları yapılıyor.
İsrail'in karışma altındaki Doğu Kudüs'teki Filistinlilere müteveccih uygulamalarını strateji fail adalet örgütü Ir Amim, müşterek raporunda, İsrail'e müteallik Kudüs Belediyesi ve İsrail İskan İdaresi ortada Kasım 2019'da 1,4 bilyon İsrail şekeli (yaklaşık 444 milyon dolar) mesabesinde mesken yatırımı düşüncesince barışma imzalandığına ayraç etti.
Anlaşmaya göre, bulunan mahallelerin genişletilmesi, Kudüs çevresindeki imarsız arazilere acemi yapım projeleri ve kentsel inkılap projeleriyle 23 bin mesken inşaatı planlandı. Ancak, adalet örgütlerine göre, bahis konusu mesken projelerinin birinin caba Filistinlilerin bölgelerine yönlendirilmediği belirleme edildi.
İşgal altındaki Doğu Kudüs'teki temelli celse statüsündeki Filistinliler, Yahudilerin yoğunlukta yaşamış yer aldığı müşterek toplumsal mesken projesinde toprak bildirme etmek istese caba İsrail yurttaşı olmadıkları düşüncesince adalet kazanamıyor.
İsrail işgali altındaki Doğu Kudüs'teki 350 bin denli Filistinlinin site nüfusunun yüzdelik 37'sini oluşturduğu tabir ediliyor. Ancak, İsrail'in 1991 ile 2018 ortada izin çıkardığı 57 bin 737 haneden elden yüzdelik 16,5'inin Filistinlilere verildiği raporda vurgulanıyor.
