Kudüs
İsrailli ve Filistinli dü insanoğlu hakları örgütü, Gazze sınırında Mart 2018'de süregelen ve tahminî 18 ay bitmeme fail protestolar esnasında İsrail askerlerinin 200'den çok sivili biberli açarak öldürmüş olduğu vakalarla ilgilendiren ordunun ehliyetli anket yürütmediğini ve bir çok dosyanın örtbas edildiğini açıkladı.
İsrail'in Filistinlilere müteveccih ihlallerini araştıran İsrailli insanoğlu hakları örgütü B'Tselem ve Gazze merkezli Filistinli İnsan Hakları Merkezi, Gazze sınırında 18 ay süresince bitmeme fail "Büyük Dönüş Yürüyüşü" protestolarına gönül rahatlığı İsrail'in ihlallerini raporlaştırdı.
Rapora göre, Gazze sınırında Filistinlilerin düzenlemiş olduğu kitlesel protestolar esnasında İsrail askerlerinin biberli açması kararı 46'sı 18 yaşından küçük, 223 Filistinli öldürüldü, yüzlerce erkek ağırbaşlı yaralandı. Raporda, yaralanan Filistinlilerin çoğunun son tellerinden ırak noktada amaç alındığına ayraç edildi. Olaylarda, 8 bini silahla kazanmak şartıyla 13 binden çok Filistinli yaralandı, bunlardan 156'sına ampütasyon yapıldı.
Olaylar esnasında ortak İsrail askerinin "keskin antlaşma silahıyla" vurularak öldüğü ve kimi askerlerin de yaralandığı belirtildi.
Raporda, İsrail ordusunun binlerce Filistinlinin yaralandığı vakaları on paralık soruşturmadığı, güzeşte april ayına denli Filistinlilerin yaşamını kaybetmesiyle ilgilendiren 234 dosyanın incelendiği, 143 dosyanın askeri savcılığa geçiş etmiş olduğu ve 95'inde dosyanın kapatılmış olduğu vurgulandı.
Hak örgütleri, İsrail ordusunun soruşturmalarda "üst dozaj komutanların emirlerini incelenmediğini ve askerlere müteveccih az daha tek yaptırıma gitmediğine" dikkati çekti.
Gösteriler esnasında 14 yaşlarında ortak Filistinli evladı biberli açarak öldürücü er ile alakalı soruşturmanın dayanıklı verildiği raporda, savcı-sanık uzlaşması sonucunda, askerin "yaşamı yahut sağlığı tehlikeye atacak halde rolü kötüye kullanma" suçlamasıyla ortak ay mecburi amme hizmeti cezasına çarptırıldığı aktarıldı. Geri küsurat dosyaların beklediği ve raporun, İsrail ordusunun, bilgelik kazanma özgürlüğü isteklerine yanıtıyla hazırlandığı belirtildi.
İnsan hakları örgütleri, İsrail ordusunun soruşturmalarında hoppadak cıvıl cıvıl müfettişlerinin devrede olduğunu, biberli açan askerlerin buyruklara uyup uymadığının incelendiğini fakat atış buyruğu verici kumanda kademesinin bu süreçlerde affedilmiş tutulduğuna aksan yaptı.
İsrail ordusundan iddialara yanıt
Yerel basında çıkan haberlere göre, İsrail ordusu rapordaki bulguları reddetti. Ordudan meydana getirilen mukayyet açıklamada vakalarla ilgilendiren "kapsamlı ve sıkı soruşturmalar" yürütüldüğü, dü er ile alakalı dosyanın savcılığa geçiş etmiş olduğu ve bunların "askerlik esnasında hapis, koşullu boşaltma ve ödül indirme" cezalarına çarptırıldığı savunuldu.
Dosyaların "olayların karmaşıklığı ve sıkı incelenmesi" zımnında beklemede bulunduğunu tamlayan İsrail ordusu, doğruluk örgütlerinin raporlarını hazırladığı tarihten sonraları nice dosyada iş yapıldığını aktardı.
İsrail ordusu, gösterilerin "terör örgütü" namına onama etmiş olduğu Hamas çeşidinden "sınır ötesi operasyonlar yapmak düşüncesince ortak paravana halinde gerçekleştirildiğini" öne sürdü.
Gazze sınırındaki "Büyük Dönüş Yürüyüşü" gösterileri
Filistinliler, eşkin edildikleri topraklarına deveran ve İsrail’in 2006’dan beri Gazze’ye uyguladığı ambargonun kaldırılması taleplerini dünyaya ulaştırmak amacıyla Toprak Günü'nün 42. sene dönümünde Mart 2018'de Gazze’de gösteriler düzenlemeye başlamıştı.
"Büyük Dönüş Yürüyüşü" ismi maruz gösteriler aylarca sıkı katılımla sürmüştü.
Gazze sınırında başta cuma namazı günleri birleşen binlerce Filistinli, 18 ay süresince taleplerinin adına getirilmesini isterken İsrail askerleri bu gösterilere esas kurşun de kullanarak orantısız güçle cevap vermişti.
