Paris
Le Monde gazetesi, cemaziyelevvel Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un 30 Eylül'de Cezayir Bağımsızlık Savaşı'nı canlı aileye mensup 18 gençle icra ettiği görüşmedeki açıklamalarını yazdı.
Buna gereğince Macron, "Cezayir'in müşterek millet kendisine inşası, izlenmesi müstelzim müşterek fenomendir. Fransız sömürgesinden önceki Cezayir ulusu mevcut mıydı? Soru bu. (Cezayir'de) Daha önceki sömürgeler vardı. Türkiye'nin Cezayir'de oynadığı görevi ve kurduğu hakimiyeti ağız ağıza unutturabilmesi beni büyüledi ve biricik sömürgecinin tığ olduğumuzu açıklamak, bu harika. Cezayirliler buna inanıyor." ifadesini kullandı.
Fransa'nın Cezayir'deki sömürge faaliyetlerine bağlı "resmi tarihin gerçeklere güçsüz biçimde baştan yazılmasına" aksülamel yayınlayan Macron, bu gün yazımının "Fransa nefreti üzerinde müşterek söyleme" dayandığını kanıt etti.
Macron, "1962 sonrası Cezayir ulusu müşterek abide geliri üzerinde mensur edildi. Tüm dava Fransa denli gösteriliyor." yorumunu yaptı.
Emmanuel Macron, Mağripte "daha aşırı Türkler çeşidinden meydana getirilen dezenformasyon ve propaganda" ile "yeniden yazılan tarihe" gönül rahatlığı Arapça ve Berberice yayınlar elde etmek istediklerini belirtti.
Fransa'nın Cezayir'deki sömürge faaliyetlerini "hata" kendisine gören ve bunu önemsizleştirmeye etkin Macron'un açıklamaları Cezayir'ı kızdırdı.
Cezayir Cumhurbaşkanlığından meydana getirilen yazılmış açıklamada, "Macron'un yorumları, (1830-1962 yılları arasında) Fransız sömürgeciliğine gönül rahatlığı alp direnişle çıkarlarını feda fail 5 milyon 630 bin şehidin anısına onama edilemez müşterek hakarettir." ifadesine arazi verildi. Açıklamada, Macron'un ülkeye müteveccih açıklamaları kınandı.
Fransa'nın işlediği sayımsız sömürge suçunun Cezayir halkına gönül rahatlığı işlenmiş "soykırım" bulunduğu tamlanan açıklamada, Macron'a atfedilen açıklamaların resmi kendisine yalanlanmadığına dikkati çekildi.
Cezayir'in, iç işlerine dahil edilmesinin banko reddedildiğinin vurgulandığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun'un, Cezayir'in Paris Büyükelçisi Muhammed Anter Davud'u danışma düşüncesince hemen ülkeye çağırdığı kaydedildi.
İki iklim arasındaki gerilim Fransa'nın Cezayir, Tunus ve Fas vatandaşlarına müteveccih ara sınav kısıtlaması getirmesiyle başlamıştı.
Fransa İçişleri Bakanı Gerald Darmanin, bu devletlerin Fransa'nın hudut dışı etmiş bulunduğu bireyleri arka onama etmelerini iletmek düşüncesince bu yola başvurduklarını belirtmişti.
Bunun üzerinde Cezayir, vatandaşlarına ara sınav kısıtlaması getirmiş bulunduğu nedeni öne sürülerek Fransa'nın Cezayir Büyükelçisi François Gouyette'yi, Dışişleri Bakanlığına çağırarak, karara aksülamel göstermişti.
Cezayir Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Şekib Kaid, Fransız Büyükelçi ile icra ettiği görüşmede, "Cezayir tarafıyla danışma edilmeden tahsil edilen bu kararın basında arazi onama ika şeklinin, kararın maksadı ve ne uygulanacağına bağlı istifham işaretlerine kez açtığını" söylemişti.
Daha önceki de gerilim yaşanmıştı
Fransa Başbakanı Jean Castex, nisanda Cezayir'e düşündüğü ziyareti, acemi tip koronavirüs (Kovid-19) zımnında "toplantıların dişi geçemeyeceğini" esbabımucibe göstererek bozma etmişti.
Paris'in kolonyalist tarihiyle yüzleşme dair gönülsüz davranması Cezayir'i tasalı etmiş ve kaba izahat gelmişti.
Cezayir Genelkurmay Başkanı General Said Şangariha, Fransa'ya 1960'larda ülkesinin çölünde planlı çekirdeksel tecrübe sahalarının haritalarını radyasyondan temizlenmesi düşüncesince tasdik ika çağrısı yapmıştı.
Aynı biçimde Cezayir Çalışma ve Sosyal İşler Bakanı el-Haşimi Cabub, mecliste katılmış bulunduğu celsede Fransa düşüncesince "ebedi ve anadan görme düşmanımız" ifadesini kullanmıştı.
Fransa'nın sömürge faaliyetleri
Fransa'nın, Afrika kıtasındaki kolonyalist tarihinin en gündeş ve en hunriz örneğini teşekkül fail Cezayir, 1954'te istiklal mücadelesine başladı.
Cezayir, 8 sene devam eden istiklal mücadelesiyle bu uğurda en ağırbaşlı değer ödeyen ülkelerden birisi onama edilirken, yaşanmış bulunan şişman üzüntüler Fransa'nın Afrika'dan çekilirken bıraktığı "kara leke" kendisine tarihe yazıldı.
Ülkede seneler devam eden adamlık dışı harpte kısaca 1,5 milyon Cezayirli yaşamını kaybetti, milyonlarca insanoğlu yerinden oldu.
Fransa'nın, 1830'dan buyana Cezayir'e kültürel açıdan da genosit uyguladığı belirtiliyor. Cezayir'in kişi yerel kimliğinin haricinde 300 salname Osmanlı tarihinin de şişman seviyede ortadan kaldırılmasına illet bulunan Fransa, ülkede nice kültürel ve dini yapıtı kişi tasarrufunda istediği denli dönüştürdü.
Paris yönetimi, bugüne derece kolonyalist politikaları zımnında büyüklük kendisine Cezayir'den yöntemince kusur dilemezken, Cezayir Mücahitler Bakanlığı, sömürge yılları ve sonrası dönemle ilişik 4 dosyanın dü iklim ortada hala beklemede bulunduğunu belirtiyor. Fransa, yüzlerce doküman ve kitap içeren Cezayir arşivini ise ülkeye arka göndermeyi onama etmiyor.
