Istanbul
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi'nde planlı Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Toplantısı'nın kapanışındaki konuşmasında, toplantıya eklenen bilgelik insanlarının fikirleri, önerileri doğrultusunda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliğinde şehirleri mukavemetli bir duruma getirene derece emekleri azimli biçimde sürdüreceklerini söyledi.
İki zelzele ve peşi sıra yaşanılan dümdar depremler ondan sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın AFAD Başkanlığı'ndaki koordinasyonunda, ilişik bakanlarla beraberce süreci değme an sahadan izleme ettiklerini tamlayan Kurum, "İlk andan itibaren devletimiz dört başı mamur olanaklarıyla 11 ilimizde lüzum kontrol istirdat çalışmalarında ki toplamda 26 bin enkaz, 26 bin binadan bahsediyoruz. Bu çerçevede 35 bin 250 kontrol istirdat mensubu AFAD'ımızın koordinasyonunda topu topu illerimizde senkronik değme saat, değme zaman dair koya koya artırarak gitti. Arkadaşlarımız uyumadan, yemeden-içmeden vatandaşımızın yaralarını kavuşturmak düşüncesince savaşım verdi. Bu çerçevede valilerimiz, kaymakamlarımız, ilişik icra vekili arkadaşlarımız ve topu topu ekiplerimizle beraberce 271 bin personelimiz sahadaydı. Bugüne derece 624 bin vatandaşımız boşaltma edildi. 18 bin iş makinesi de şu an çalışarak bölgede görev vermektedir." niteleyerek konuştu.
Deprem bölgesindeki vatandaşların korunma ihtiyacının karşılanmasına müteveccih çalışmalara yer veren Bakan Kurum, şöyleki bitmeme etti:
"Vatandaşlarımızın iare korunma gereksinimlerini karşılayabilmek neredeyse AFAD'la topu topu vilayetlerde kurmuş olduğumuz eş güdüm merkezleriyle beraberce bugüne derece 360 bin dernek müesses ve bu çadırlarda 1 milyon 440 bin vatandaşımızın barınması sağlanmıştır. Yine bire beraberinde iyilikle taşımalık kentlerimizi kuruyoruz. AFAD'ımız, TOKİ'miz, Emlak Konut'umuz, belediyelerimiz, buradaki bağışçılarımız, taharri memuru polis maşer örgütlerimizle beraberce lüzum prefabrik, lüzum çelik, lüzum konteyner, lüzum yastıklama malzemelerden topu topu illerimizde Hatay'ımızda, Malatya'mızda, Kahramanmaraş'ımızda, Gaziantep'imizde taşımalık kentlerinin kurulumunu başlattık ve ne derece gerekseme var ise gene eş güdüm içerisinde süreçlerimizi yürütüyoruz. Vatandaşımızı beraberinde an evvela henüz emin alanlara çekebilmek namına yapılarımızın aceleci beraberinde biçimde inşasını gerçekleştiriyoruz."
"608 bin özgür büro aceleci yıkılacak, asıl hasarlı yahut yıkık"
Deprem bölgesindeki hasar yoğunluğunu harita üstünden göstererek özetleyen Kurum, "Bu harita yıkımın kırık hattı üstündeki yoğunlaşmasını açık beraberinde biçimde gösteriyor. Burada mor ile işaretlediğimiz yerler, koyu şekilde yıkımın yaşandığı yerleri gösteriyor. Hatay Antakya'yla başlayıp buradan Kırıkhan, Hassa, İslahiye, Nurdağı, Türkoğlu, Dulkadiroğlu, Pazarcık merkez, Gölbaşı, Adıyaman merkez, Doğanşehir ve Battalgazi'deki esasen yıkımın yoğunluğunu bu levha açık beraberinde biçimde gösteriyor." değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Kurum, hasar tespitleriyle beraberce yıkımların koyu yaşandığı yerlerdeki kırık hatlarını, buraların kırık hatlarına bulunan mesafesini ve yerin standardını incelediklerini, Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığıyla kırık hatlarının tespitini ve dijitalleşmesini sağladıklarını, binaların yadımlama nedenlerini belirleme ederek haritalara işlediklerini anlattı.
Binaların koyu şekilde yıkıldığı yerlerin emektar iskân sahalarında bulunduğunu belirleme ettiklerini vurgulayan Kurum, "Bugüne derece 7 bini epey personelimizle yapmış olduğumuz hasar belirleme çalışmalarında mecmu 1 milyon 582 bin binada belirleme yapıldı. Bu çerçevede 4 milyon 859 bin özgür büro incelendi. Bu binalardan 214 bin 577 tanesinin aceleci yıkılacak, asıl hasarlı yahut berbat bulunduğunun tespitini yaptık ki bu da 608 bin özgür parçaya karşılama ediyor. Bu özgür bölümlerin 481 bini de ev muhtevalı binalarımızı oluşturuyor." bilgisini paylaştı.
Bakan Kurum, depremde tescilli ve zamanı yapıların da dokunca gördüğünü, Hatay'daki Ulu Cami, Adıyaman'daki Ulu Cami, Aziz Nikola Rum Ortodoks Kilisesi, Darb-ı Sak Kalesi ve Gaziantep Kalesi derece nice zamanı eserin de yıkıldığını, Kültür ve Turizm Bakanlığının bunlarla ilişik sahada düzentileme yaptığını aktardı.
Yıkılan binalara yer veren Kurum, şunları kaydetti:
"Yıkılan binaların yüzdelik 96,69'unun da 99 önceleri meydana getirilen binalar bulunduğunu görüyoruz. Yeni yönetmeliğe göre, doğrusu 2002'deki meydana getirilen düzenlemeler, bina teftiş sistemindeki düzenlemeler, acemi zelzele yönetmeliğiyle beraberce yapmış olduğumuz tensikat çerçevesinde yıkılan binaların çabucak yüzdelik 3,3'ünün 99 sonrası meydana getirilen binalar bulunduğunu görüyoruz ki gene bu binalarda 145 bin vatandaşımızın yaşadığını belirleme ettik. Yine burada esasen 1998 önceleri binalar ile sonrası yapıların yadımlama karşılaştırmasını görebiliyoruz. Kahramanmaraş merkeze baktığımızda esasen burada 2004'teki yerleşimle 2022'deki yerleşimdeki peyk haritalarını mukayese ettiğimizde 99 önceleri yapıların koyu beraberinde biçimde yıkıldığını görüyoruz. Yine bire beraberinde hali Hatay düşüncesince inceleyecek olursak, 2006'daki Hatay'ımızın yerleşimine baktığımızda 2023'teki yerleşimdeki koyu yıkımın gene emektar yapıların bulunduğu alanda, sıvılaşmanın ve döşeme kalitesinin ceninisakıt bulunduğu bölgede bulunduğunun tespitini yapmış olduk."
Binaların çökme nedenleri
Bakan Kurum, binaların çökme nedenlerini canlandırma geçirmek düşüncesince sahada çalışarak çalıştıklarını ve henüz evvela 1 milyon 180 bin konutu düz yazı ettikleri iyilikle acemi iskân alanlarını da yapacaklarını vurgulayarak, laflarını şöyleki sürdürdü:
"Burada kırık hattına bulunan mesafesini, zemindeki sıvılaşmayı, gene intihap noktasında sıvılaşma kaynaklı yıkımın olup olmadığının tespitlerini yapıyoruz. Binaların iskân noktasında en akıllıcasına yere yerleşmesiyle ilişik hocalarımızla, bilgelik insanlarımızla bu arada bu emekleri yürütüyoruz. Yıkım nedenlerine baktığımızda, tasarımdaki ve işçilikteki hataların da yıkıma sebebiyet verdiğini sahadaki tespitlerde görüyoruz. Kolon kiriş birleşimlerindeki sıklaştırmaların olmadığı, nervürlü demirlerin kullanılmadığı bölgelerde koyu yıkımın yaşandığının tespitini yaptık. Yine bodrum katlardaki mesame açımı derece kusur kullanımların da yıkıma sebebiyet verdiğini görüyoruz."
AFAD koordinasyonunda topu topu vilayetlerde bire beraberinde anda çökme tahammül emekleri yürütüldüğünü özetleyen Kurum, illerdeki eş güdüm gruplarıyla beraberce topu topu çevresel tedbirleri aldıklarına, buradan çıkan materyallerin tamamını art dönüşüme naşir tutarga hem ekonomiye yardım sağlayacaklarına bununla yanında çevresel kirliliğe sebebiyet vermeyeceklerine dikkati çekti.
"Yeni iskân yerlerinde facia riskini ve kırık hattına mesafesini belirleme ediyoruz"
Depremden etkilenen illerin önceleri ve sonrasına bağlı peyk görüntülerinin yıkımı açık beraberinde biçimde gösterdiğini dile getiren Kurum, "Gerçekten kırık hattı üstündeki iskân yerlerini asıl açıdan etkiledi. Yine burada 2015 ve 2023 ortada depremden ahir yadımlama peyk görüntülerini kıyasladığımızda Hatay'da özellikle Antakya'da, Kırıkhan'da ne derece koyu beraberinde yadımlama yaşandığını da bu levha bizlere göstermektedir. Neredeyse bu alanın tamamının yıkıldığını görüyoruz. Kahramanmaraş düşüncesince de icraat yaptık. Burada da 2014 ve 2023 yılları arasındaki peyk görüntülerini kıyasladığımızda kentin merkezinde, emektar yapılarımızın koyu bulunduğu yerlerde koyu beraberinde yıkımın yaşandığını açık beraberinde biçimde görüyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Kurum, bilimin ve kültürün ışığında, buradaki zamanı eserleri merkeze alacak, baştan restorasyonunu gerçekleştirecek ve bu merkezlerde en akıllıcasına yerde en akıllıcasına yerleşimi meydana getirecek biçimde zelzele bölgesindeki emekleri bilgelik insanlarıyla yürüttüklerinin altını çizdi.
Depremden etkilenen vilayetlerde icra ettikleri mütalaa çalışmalarına bağlı görselleri paylaşan Kurum, şunları kaydetti:
"Yeni yapılacak yerlerdeki facia riskini lüzum heyelan, lüzum sıvılaşma gerekse kırık hattına bulunan mesafesini belirleme ediyor ve yıkılan yerlerin morfolojik, jeolojik, jeofizik mühendislerimizle, bilgelik insanlarımızla değme çeşitli etüdünü, burada yer kullanması noktasında dar bölgeleme mütalaa çalışmalarımızı da yapıyoruz. Bu çalışmalarla en akıllıcasına zemini belirleme ediyoruz. Planlama ve dizaynı yaparken de vatandaşımızı beraberinde an evvela sağlam, emin yuvalarına kavuşturma neredeyse çalışıyoruz. Rezerv alandan ev imal süreçlerini başlattık. Rezerv alanları yaptıktan sonradan da kentin zarfında kentin dokusunu, kültürünü, nüfus bilimsel yapısını, buradaki içtimai yapıyı ve gereksinimleri içerecek dizaynlar yapıyor ve kentin yerleşime akla yatkın sahalarında çalışmalarımızı yürütüyoruz. Radye asliye üzerinde tünel biçim yahut perdeleme sisteminin koyu beraberinde biçimde stator hesaplarda dikkate alındığı şekliyle çalışmalarımızı yürüteceğiz."
''Konutlar döşeme zait 3-4 sert geçmeyecek iyilikle yapılacak''
Kurum, Cumhuriyet tarihinin en şişman facia ev imal seferberliği kapsamında 405 bin facia konutunun yapımını başlattıklarını kaydederek, vilayetlerde mevcut 83 bin karye evinin de belirleme çalışmalarını yürüttüklerini söyledi.
Bu emekleri sahadaki döşeme mütalaa ekipleri ve hocalarla eş güdüm içerisinde yaptıklarını aktaran Kurum, "21 Şubat'ta başladığımız sürecimizde bugüne derece 16 bin ki bugünkü tarihle beraberce bilgilerime göre 21 bine ulaştı, 21 bin facia konutumuza da sözleşmelerimizi yapmış olup evvel kazmalarımızı vurmuş oluyoruz." dedi.
Kurum, bunları yaparken kentin faiz aksı öngörüsü ve 50 yılını hesaplayacak şekliyle tasarladıklarını belirterek, Adıyaman Örenli'de baş döndürücü akla yatkın beraberinde zeminde, gene Gaziantep Şehitkamil'de, İslahiye'de ve Nurdağı'nda bu emekleri yürüttüklerinin bilgisini verdi.
Hatay İskenderun'da bozulmamış zeminleri buldukları bölgelerde acemi iskân alanlarını belirleyerek buralarda kentsel tasarımlarını yürüttüklerini aktaran Kurum, bu sakınım alanlarının haricinde da kentin merkezindeki kentsel tasarımları başlattıklarını, kentin doğacak gelenleriyle, sanayicisiyle, şehremaneti başkanıyla, milletvekiliyle topu topu taharri memuru polis maşer örgütleriyle toplantılar yaptıklarını, onların önerilerini dikkate aldıklarını söyledi.
Kurum, acemi yapılacak konutlara bağlı şu detayları paylaştı:
"Yatay mimarlık güzel yürüteceğiz. Mahalle kültürünü, komşuluk ilişkisini yaşatacak biçimde döşeme zait 3-4 sert geçmeyecek iyilikle yapılacak ve bu çerçevede kıvrım planlarını, sima dairelerimizin örneklerini de görselini paylaştığımız iyilikle yapacağız. Yine burada köyde canlı vatandaşlarımızı da brüt 130 metrekare, neti de 105 metrekare bulunan balkonuyla, gene terasıyla yurttaşlarımızın gereksinimlerini giderecek iyilikle yapıyoruz. Bu tipleri de dernekevi ihtiyaçlara ve oradaki mimariye akla yatkın biçimde kaplamalarını yapacağız. Bir yerde cumbasını yapacağız. Bir yerde taşını kaplayacağız ve bu iyilikle yürütüyor olacağız. Tip kıvrım planlarımıza bakmış olduğunuzda 3+1 daireler planlıyoruz ve 105 metrekare brüt, 85 metrekare neti olan, gene bölgenin gereksinimleri doğrultusunda açık balkonlu daireler planlandı ve bu çerçevede icraat yürütülmektedir."
İnşaat materyali tedbir zinciri oluşturuldu
İnşaat materyali sektörüyle beraberinde araya geldiklerini ve ilişik bakanlıklarla beraberce topu topu eşyalara bağlı tedbir zincirini bugünden itibaren kurduklarını aktaran Kurum, 13 milyon titrem çimento, 4 milyon titrem demir, 28 milyon metrekare seramik ile 28 milyon metreküp betonun kullanması neredeyse tedbir zincirini oluşturdukları bilgisini verdi.
Kurum, Türkiye'nin beraberinde zelzele ülkesi olduğunu, bu depremlerde bugüne derece Kahramanmaraş depremi de müdahale edildiğinde 120 bini epey canın yitirildiğini anlatım ederek, şöyleki konuştu:
"Bugüne derece 3,3 milyon konutun dönüşümü yerinde, aceleci ve yurttaşlarımızın rızası çerçevesinde yapılmıştır. Yine 20 yılda, topu topu Türkiye'ye yaydığınız içtimai ev anlayışıyla beraberce bugüne derece 1 milyon 180 bin içtimai ev yapılmıştır. Bugün 81 ilimizde, 922 ilçemizde kentsel tahavvül emekleri çerçevesinde 250 bin konutun dönüşümü sahada çalışarak bitmeme etmektedir. Bu meydana getirilen çalışmalarla 6,6 milyon ev ve iş yerinin denetimi tamam ve bu çerçevede içtimai donatılarıyla beraberce TOKİ'mizle, hususi sektörümüzle yaptığımız işlerle beraberce yüzdelik 65'ini nüfusumuzun emin bir duruma getirdik."
"2035 yılına derece topu topu Türkiye'de dönüşüme girmemiş düzlük kalmasın istiyoruz"
Bakan Kurum, laflarını şöyleki sürdürdü:
"Devam fail kentsel tahavvül konutlarımız 250 bin, içtimai konutlarımız 250 bin ve Pazarcık merkezli zelzele sonrası yapılacak ev sayısının da 500 bin bulunduğunu düşündüğünüzde kestirmece 1 milyon acemi konutun yapımını ve 1 milyon da yer gayeli tahsislerimizi de aritmetik ettiğinizde sonuç beraberinde yılda ülkemize 2 milyon yeni, sağlam, emin ev kazandırmış olacağız. 2035'e derece topu topu Türkiye'de dönüşüme girmemiş düzlük kalmasın istiyoruz."
İstanbul'da da kentsel tahavvül seferberliğine bire beraberinde azim ve kararlılıkla bitmeme ettiklerini kail Kurum, "Bugüne derece 695 bin konutun dönüşümünü sağladık ve 93 bin konutun dönüşümü çalışarak sahada TOKİ'mizle, Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğümüzle, Emlak Konut Genel Müdürlüğümüzle beraberce bitmeme ediyor. Olası Marmara depremine dirlik 39 ilçemizde kentsel tahavvül emekleri sürmektedir." dedi.
