Denize kıyısı namevcut Afganistan'da Türkmenler geçimlerini balıkçılıkla sağlıyor

Kabil

Ülkenin kuzeyindeki Tacikistan, Özbekistan ve Özbekistan haddini belirleyen Amu Derya (Ceyhun Nehri) kıyısında arazi meydan Kunduz, Belh ve Cüzcan vilayetlerinde yaşayan Türkmenler, ailelerinin geçimlerini nehirden avladıkları balıkları satarak gerçekleştirme ediyor.

Bu alanda balıkçılık işleyen Türkmenlerin sayısının 5 binden müşterek tomar bulunduğu kestirim ediliyor.

Bu işi manzume durumuna getiren Türkmenler, köylerdeki marangoz ve demirci ustaları kabilinden yazboz tahtası ve demirden meydana getirilen motorsuz acemi teknelerle değme gündüz Ceyhun Nehri'ne açılıyor.

Hemen değme mevsimde balık avlamanın kabil bulunduğu Ceyhun Nehri'nde balıkçılar değme gündüz sabahtan akşama nehirde kürek sallayarak rızkını arıyor.

Kış mevsiminde meydana mevrut yığın dolayısıyla nehirde su taşkınları meydana gelirken devir hin beş teknelerle nehire oluşturulan balıkçılar güç anlamış olur yaşıyor.

Balıkçıların, resmi yerine hükümete ihsan ifa zorunluluğu bulunmuyor.

Önceki hükümet devrinde balıkçılar, avladıkları balıkların ağırlığına gereğince evcil komutanlara dünyalık özgülemek durumunda olsa da Taliban'ın ülkeye bilgili olmasıyla bu ıztırar ortadan kalktı.

Ekmeklerini Ceyhun Nehri'nden çıkartıyorlar

AA muhabirine mütekellim balıkçılar, motorlu havza satın almaya maddesel durumlarının yetmediği düşüncesince köylerde meydana getirilen kürekli teknelerle balık avladıklarını belirtti.

Belh vilayetinin Şor Tepe ilçesi sakini, 36 yaşındaki Abdul Gafur Mergen, 15 senedir nehirde balıkçılık yaptığını ve balık satarak ailesini geçindirdiğini söyledi.

Çalışacağı elan akıllıca müşterek iş bulunmadığı düşüncesince bu mesleği sürdürdüğünü dile getiren Mergen, yaz şita demeden değme gündüz ava çıktığını ve bazısı eyyam eli yersiz döndüğünü kaydetti.

Mergen, "Avladığımız balıkları köydeki dükkanlara ucuzdan satıyoruz ve onlar da bu balıkları iri kentlere gönderiyor." dedi.

Ceyhun Nehri'nin en içimli ve fiyatlı balığının, sıradan neşriyat balığı bulunduğunu tamlayan Mergen, bu balığın kilogramını 9 dolardan sattıklarını tabir etti.

Mergen, nehirde 5 ve 6 cins balık bulunduğunu ve en ehven balığın kilo fiyatının 3 dolar bulunduğunu söyledi.

Afganistan'ın Özbekistan sınırında mevcut Tokoy köyü sakini, 28 yaşındaki Muhammed Yakup Aşçı da 10 senedir ailesinin geçimini iletmek düşüncesince balıkçılık yaptığını anlattı.

Tekneyi eş satın alıyorlar

Aşçı, hesaplı durumlarının yegâne başlarına satın almaya yetmediğine ayraç ederek, "Bu sebeple 4 yada 5 ad eş alıyor, ava da bu arada gidiyoruz. Her gündüz de ağabey balık takılmıyor. Bazen de eve yersiz dönüyoruz." niteleyerek konuştu.

25 senedir balıkçılıkla uğraşan 48 yaşındaki Aşur Kuli, 8 evladı bulunduğunu ve ailesinin geçimini balıkçılıkla sağladığını söyledi.

Ceyhun Nehri'nde balıkların mart ve nisanda elan aşırı bulunduğunu özetleyen Kuli, "Bu aylarda günce 80 ve 100 kilo balık avlıyoruz. Ama şu an şita mevsimi bulunduğu düşüncesince sert balık olmuyor. Yapacak ayrıksı işimiz bulunmadığı düşüncesince gine de az da olsa avladıklarımızı satarak evi geçindiriyoruz." niteleyerek konuştu.

Kuli, köyde meydana getirilen tekneleri 300 ve 400 dolardan, ağları ise kısaca 500 dolardan satın aldıklarını belirtti.

Yaşadıkları Dağgüzer köyündeki Türkmenlerin çoğunun balıkçılık yaptığını, bundan dolayı her insanın sabahleyin karanlığında av düşüncesince Ceyhun Nehri'ne koştuğunu kail Kuli, Ceyhun Nehri kıyısında canlı Türkmenlerin en iri problemininin nehirde oluşan aşınım kararı değme sene yüzlerce dönüm arsalarını kaybetmesi bulunduğunu da laflarına ekledi.

Amu Derya

Ceyhun Nehri yerine da bildik Amu Derya, Orta Asya'nın en derinlemesine nehirlerinden biri. Yaklaşık 2 bin 540 kilometre uzunluğundaki nehrin kıyılarında müşterek vakitler beri çoğu kez Türkmenler yaşıyor.

Afganistan genelinde rakamları kısaca 3 milyon bulunan Türkmenler balıkçılıkla, çiftçilik, hayvancılık ve ticaretle uğraşıyor.

Amu Derya kıyısında canlı Türkmenler, değme sene nehirde oluşan aşınım kararı yüzlerce dönümlük arsalarını ve ayrıca konutlarını kaybediyor.