Cezayir
Cezayir'de Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun'un göreve geldiğinden buyana sabık dü sene içinde siyasal gündemini az şimdi tamamladığı ülkede, 2022'nin ekonomik reformlar yılı olması hedefleniyor.
Eski Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika (1999-2019), kitlesel protestoların iklim çapında ivme kazanmasının peşi sıra ordunun müdahalesiyle çekilmek mecburiyetinde kaldı, protestoları sonlandırmak düşüncesince yönetimin bastırmasıyla Aralık 2019'da gerçekleşen seçimlerde Tebbun göreve geldi.
Tebbun, ülkeyi "önceki dönemin" uygulamalarından uzaklaştırarak, "derin" siyasal ve ekonomik reformlar başlatma lafı verdi.
Buteflika'nın kuvvet zamanına saydam sıfır siyasal sahn ve ekonomik yöntemsizlik damgasını vurmuştu. Ülke, tahminî yirmi yılda milyarlarca dolar yer yağı geliri masrafına karşın ekonomik atak fırsatını kaçırdı.
Ülke12 ayda 3 intihap gördü
Cumhurbaşkanı Tebbun, Kovid-19 salgını dolayısıyla tahminî birlikte sene ertelenen siyasal reformları 1 Kasım 2020'de kanun değişikliği referandumu ile başlattı.
Anayasa ayrım referandumuna 23 milyon mukayyet seçmenin yalnızca yüzdelik 23,7'si katıldı. Kayıtlı seçmenlerin yalnızca dörtte birinin katılmış bulunduğu el oylaması kararında kanun değişikliği yüzdelik 66,8 beli oyuyla onama edildi.
Cezayir'deki değiş dalgasının ahir halkası da halkın özümleme enerjisini çoğaltması hedeflenen acemi intihap sistemiyle parlamentonun 407 sandalyeli ast kanadının belirleneceği 12 Haziran seçimleri oldu.
Ülkedeki er yasama kurulu seçimlerine katılımın birlikte tomar düşüt bulunduğu açıkça birlikte halde görüldü. Seçmenlerin yalnızca yüzdelik 23,4'ünün sandığa gittiği seçimleri, bağımsızlıktan buyana ülkedeki siyasa sahnesini domine fail Ulusal Kurtuluş Cephesi (UKC) kesin hakimiyetini kaybetse de 98 iskemle kazanarak birlikte numara tam tamamladı.
Seçimde partileri geride bırakan bağımsızlar 84, ülkenin en iri İslami istekli partisi Barış Toplumu Hareketi (MSP) 65 saylav çıkardı.
Cezayir halkı, 12 ay içinde üçüncü el 27 Kasım'da ehlî intihabat düşüncesince sandığa gitti. 58 il ve 1541 şehremaneti üyesini tespit buyurmak düşüncesince meydana getirilen seçimlerden gene UKC birlikte numara çıktı.
Ülkeyi, 5 Şubat'ta yapılması muhtemel parlamentonun ast kanadı Ulusal Halk Meclisi aralık seçimleri haricinde birlikte intihap süreci beklemiyor.
Cezayir'de sabık sene meydana getirilen kanun değişikliği ile kurulması kararlaştırılan Anayasa Mahkemesi de 18 Kasım'da göreve başladı.
Her bir tanesi 6 sene fariza meydana getirecek üyelerden Başkan karışma 4'ünü Cumhurbaşkanı, birtanesini Yargıtay, birtanesini Danıştay belirlerken, arka artan 6 organ ise üniversitelerde fariza karşılayıcı Anayasa profesörleri arasından seçimle belirleniyor.
Bu sene yer yağı dışı ihracatta atak oldu
Cezayir Başbakanı Eymen bin Abdurrahman, sabık Kasım kocaoğlan başlarında dediğine göre, yer yağı dışı ihracat, bu sene 10 ay içinde zamanı birlikte halde 4 bilyon dolara ulaşarak iri birlikte atak yaptı.
Resmi verilere göre, Cezayir ekonomisi, ülkenin döviz gelirinin tahminî yüzdelik 93'ünü özümleme etmiş bulunduğu düşüncesince onlarca senedir yer yağı ve doğal taş yağı lambası yağı gelirlerine baş döndürücü bağımlılıktan muzdarip.
Ticaret Bakanlığı, mahrukat piyasası haricinde ihraç edilen mamüllerin başlangıcında demir-çelik, çimento, gübre, ekincilik ürünleri (sebze ve meyve) ve besin maddelerinin geldiğini belirtiyor.
Bin Abdurrahman, son teşrin ayının böylecene tecim dengesinin 1,04 bilyon dolarlık birlikte tomar verdiğini açıkladı.
Merkez Bankası rakamlarına gereğince Cezayir, tecim dengesi 2013 senesinde 9,73 bilyon dolar birlikte tomar verirken, yer yağı fiyatlarındaki düşüşün peşi sıra 2014'te yalnızca 0,59 bilyon dolar birlikte tomar verdi. Bu 1998'den buyana en cılız tecim dengesi dahası namına onama edildi.
Cumhurbaşkanı Tebbun, seçilmesinin peşi sıra 2021'de yer yağı dışı ihracatın 4,5 ile 5 bilyon dolar ortada olabileceği birlikte ekonomi planı başlatma lafı vermişti.
Ülkede 2019'da tecim dengesi açığı (ihracat ve dış alım kıymeti arasındaki fark) 6,11 bilyon doları, 2020'de 10,6 bilyon doları buldu.
Ülkenin önceliği, yatırımcılara inanma vermek
AA muhabirine mütekellim Cezayir Üniversitesi'nde Ekonomi Profesörü Ahmed Suvahliye, Tebbun'un iktidara geldiği dönemin, şerait cezaevi önüne alındığında ağız ağıza ekonomiyle münasebetli bulunduğunu belirtti. Suvayhile, ülkede ekonominin mahrukat gelirlerine ilişkin ve Kovid-19 salgınından müteessir vaziyette olduğuna ayraç etti.
Ekonomik reform öncelikleri ortada kolaylaştırılması müstelzim mevzuat ve düzenlemelerin bulunduğunu kail Suvayhile, Cumhurbaşkanı Tebbun'un göreve gelmesinden elden sonradan kuruluşların sermayelerinde yüzdelik 51 oranında ehlî kuma bulundurma zorunluluğu kaldırılarak bu yönde birlikte hamle atık bulunduğunu kaydetti.
Tebbun'un reformlarının ekonomik bu sahanın yönetsel kararlar kanalıyla yönetilmesinden uzaklaştırması icap ettiğini vurgulayan Suvayhile, Tebbun'un amme yöneticilerine ve iş adamlarına baştan inanma özgülemek düşüncesince bazısı önlemler açıkladığını belirtti.
Yatırım yasasının hâlâ yürürlüğe girmediğini, mevzuat ve düzenlemelerin dengeli olmadığını, ecnebi yatırımcıyı tefriş buyurmak düşüncesince bunların istikrara kavuşturulması icap ettiğini kaydeden Suvayhile, bankacılık piyasası ve vergilerin de en ehemmiyetli reform meselelerinden bir tanesi bulunduğunu aktardı.
Suvayhile, "Bankalar, başta de amme bankaları, mali sanayi ve envestisman kredilerinden mahrum birlikte halde yalnızca dünyalık yatırma ve çekilme alanları namına kaldı. Paralel piyasada iş gören mali blokları da çekemedi." sanarak konuştu.
Reformlar kapsamında Avrupa Birliği ile katılım anlaşmasının da gözden geçirilmesi icap ettiğini korumak için çaba sarfeden Suvayhile, Avrupa Birliği ile meydana getirilen katılım anlaşmasının, rekabetin ve "kazan-kazan" ilkesinin bulunmaması dolayısıyla Cezayir ekonomisini tükettiğine uyanıklık çekti.
Cezayir'in ehlî ürünlerini Afrika ülkelerine pazarlamasına teşvik
Ekonomik öncelikleri ortada Afrika ülkelerindeki ehlî mamüllerin pazarlanmasının şimdi birlikte tomar heveslendirme edilmesinin de bulunduğuna dikkati çekici Suvayhil, başta Cezayir'in Afrika Kıtasal Serbest Ticaret Bölgesi Anlaşması'na katılmasının peşi sıra yetkililerin bu bölgede çalışmaya başladığını aktardı.
Suvayhil, ekincilik bu sahanın halen gelişmediğini ve ihracata düşünülen miktarda yardım sağlayamadığını söyledi.
Tebbun'un Cezayir'in Fransa'ya yayımcı bulunduğu yönündeki gözünden kurtulmaya çalıştığına uyanıklık çekici Suvayhile, bu bağlamda bazısı ülkelerle düet ve dolgun ortaklıklar gerçekleştirmek ve ekonomik sektörleri başöğretmen Fransız şirketlerinden infirak sebebi ile gayretler bulunduğunu belirtti.
