Pekin
BM İnsan Hakları Konseyi'nin (BMİHK) 50'ci oturumunda, Hollanda'nın BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Paul Bekkers kabilinden maruz kuma açıklamada, BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet'nin, Sincan'daki insan haklarının niteliğine ilişikli hazırladığı, ertelenen raporun birlikte an önceki yayınlanmasının beklendiği bildirildi.
Üye devletlerin Sincan'daki insan hakları niteliğine ilişikli koyu kaygılarının sürdüğü tamlanan açıklamada, "Kapsamlı araştırmalara ilgilendiren epey sayıda inanılır rapor, 1 milyonu epey insanoğlunun tadı şekilde gözaltında tutulduğuna ayraç ediyor. Dahası, Uygurların ve öbür ekalliyet personellerinin münteşir elektronik takibe ve ayrımcı uygulamalara maruz kaldığı, Uygur kültürü ile kült ve liberalizm özgürlüğü karışma esas hak ve özgürlükler üstünde epey kısıtlamaların olduğuna ilişikli istihbarat var." ifadeleri kullanıldı.
47 dünya namına meydana getirilen açıklamada, "İşkence ve öbür adamlık dışı, acımasızca ve yerici muamelat ve cezalandırma, güçlükle kısırlaştırma, eşeysel ve cinsiyete mebni şiddet, güçlükle çalıştırma ve evlatların anne babalarından güçlükle ayrıldığına ilişikli haberlere ilişikli de kaygılarımızı bildiriyoruz." ifadelerine arazi verildi.
Pekin yönetimine bu konudaki endişelere hemen cevap vermesi çağrısı meydana getirilen açıklamada, "Çin'i hukukun üstünlüğüne ilişikli kalmaya, insan haklarının korunması üstüne millî ve arsıulusal hukuktan meydana gelen yükümlülüklerini namına getirmeye, BM Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesini imzalamaya çağırıyoruz." değerlendirmesi arazi aldı.
BM üyesi ülkeler, Çin hükümetinden, BM İnsan Hakları Konseyi'nin hususi Prosedürler mekanizması karışma hepsi hür gözlemcilere Sincan'a manalı ve mâniasız ulaşım sağlaması, Irk Ayrımının Sonlandırılması Komitesinin (CERD) Ağustos 2018'de Sincan mevzusundaki önerilerini namına getirmesi ve o vakitten beri dile getirilen endişelere cevap vermesi istem edildi.
Ülkeler, Sincan'daki insan hakları vaziyeti zımnında öbür üyelere, "sığınmacıları reddetme etmeme" kuralını uygulamasını tavsiye verdi.
Bachelet'e Sincan tutanağı sorusu
Öte taraftan BM üyeleri, İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet'in mayısta Çin'e icra ettiği görüşme ve Sincan'daki temaslarıyla ilişik hâlâ ayrıntılı bilim sağlamasını, görüşme esnasında makbul kısıtlamalara, akım serbestisi ve taharri memuru polis maşer temsilcilerine erişimine müteveccih engellere ilişikli ayrıntılı gözlemlerini aktarması istendi.
Ülkeler ayrıca, Bachelet'in BMİHK'nin 48'nci oturumunda duyurduğu, Sincan'daki insan haklarının niteliğine ilişikli ertelenen raporun birlikte an önceki yayınlanmasını beklediklerini belirterek, raporun yayınına ilişikli takvimin açıklanmasını istem etti.
BM İnsan Hakları Ofisi, 8 Mart'ta BM İnsan Hakları Konseyinin 48'inci oturumunda Pekin yönetimi ile BM heyetinin alanı görüşme etmesi üstüne anlaştıklarını duyurmuştu. Çin tarafının ziyarete, raporun ertelenmesi koşuluyla müsaade verdiği doğacak sürülmüştü.
Sincan'daki insan hakları ihlallerine ilişikli iddialar
Çin, akıbet senelerde Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Uygur Türkleri ve öbür ekalliyet mensuplarını amaç meydan dizgesel hak ihlallerine ilişikli iddialar zımnında arsıulusal kamuoyunda eleştirilere amaç oluyor.
Türkiye'nin de arazi almış olduğu BM üyesi 43 ülke, 21 Ekim 2021'de New York'ta planlı BM İnsan Hakları Komitesi Toplantısı'nda icra ettikleri kuma açıklamada, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde 1 milyondan birlikte tomar ferdin "yeniden terbiye merkezi" ismi maruz politik kamplarda alıkonulmasından, işkence, çirkin muamele, adamlık dışı ve yerici cezalandırma, güçlükle kısırlaştırma, eşeysel hız ve evlatları ailelerinden bölme kabilinden münteşir ve dizgesel insan hakları ihlallerine maruz kalmasından duydukları endişeyi dile getirmişti.
Açıklamada, alanda kült ve liberalizm özgürlüğü ile seyahat, güruh ve anlatım özgürlükleri üstünde engellemeler bulunmuş olduğu ve münteşir geçer not elektronik takip teknolojilerinin orantısız biçimde Uygurları ve öbür ekalliyet mensuplarını amaç almış olduğu belirtilmişti.
Pekin yönetiminin hukukun üstünlüğü ilkesine ve insan haklarını esirgeme mevzusundaki millî ve arsıulusal yükümlülüklerine uyması gerektiği vurgulanan açıklamada, "Çin'e BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri ve ofisi de karışma hür gözlemcilere Sincan'a hızlı, manalı ve başıboş ulaşım ölçü çağrısı yapıyoruz." ifadelerine arazi verilmişti.
Çin yönetimi, Sincan'da birçok dinlenme kampı bulunduğuna, buralarda birçok ferdin tutulduğuna ve bahis konusu kişilerden ne kadarının toplumsal yaşama döndüğüne ilişikli bilim vermezken, öz belirlediği beş altı kampın biraz ecnebi dış ilişkiler uzmanı ve matbuat personeli kabilinden azda olsa görülmesine müsaade vermişti.
Zorla çalıştırma
Öte taraftan epey sayıda Uygur Türkü'nün bölgedeki fabrikalarda güçlükle çalıştırıldığı kanıt edilmiş, Sincan'daki birtakımı işletmeler, "zorla çalıştırma" eliyle istihsal yapıldığı iddialarının gayesi olmuştu.
ABD Kongresi, Aralık 2021'de Çin'in Uygur Özerk Bölgesi'nde Uygur Türkleri ile öbür budunsal ve dini azınlıkların güçlükle çalıştırılması eliyle ürettiği malların ABD'ye ithalatının yasaklanmasını öngören yasayı ikrar etmişti.
Washington yönetimi, iddialara madde bulunan işletmelere ve onlarla etkin şirketlere müeyyide kararları almıştı.
Pekin yönetiminin sözcüleri ise güçlükle çalıştırma iddialarını "Çin-karşıtı güçler kabilinden uydurulmuş yalanlar" şekilde nitelemiş; ülkedeki insan hakları durumunun gerçeğe karşıt şekilde karalanmaya çalışıldığını savunmuştu.
