Yöreye ilgilendiren anadan görme kıyafetlerden bulunan ehramın imalinde geçer yünler günlerce yıkanıp saatlerce tokaçlarla dövülüyor. Yünden meydana getirilen anadan görme ehramlar ise 250 sene denli derinlemesine bir müddet içinde giyinilebiliyor.
Erzurumlu ve Bayburtlu bayanların aut örtünmede kullandıkları anadan görme giysilerinden ehramın kabak maddesi bulunan ve dikiminde geçer kucak yünlerinin yıkama devri başladı. Erzurum Olgunlaşma Enstitüsünde memur 15 eli uz belletici eş toy pedagoji bilimi senesinde öğrencilere piramit dikimi eğitimi özgülemek düşüncesince yünleri dikim düşüncesince anık duruma getiriyorlar.
Erzurumlu hanımlar piramit inşası düşüncesince evvel kendisine kucak kırkılma çağında elde edilmiş yünleri su kenarına getiriyor. Daha sonradan devir sebebiyle yünleri kurutuyor. Kurutulan yünler hanımlar çeşidinden tokaçlarla dövülerek yumuşatılıyor. Bir ahir adımda ise akarsuda yıkanan yünler yine kurutulmaya bırakılıyor. Son kendisine derinlemesine sopalarla çırpılan yünler tarandıktan sonradan ip durumuna getirilip piramit imalinde kullanılıyor.
El emeğiyle kült din dokunarak meydana getirilen ehramlar tezgahlarda sonuç vaziyetini aldıktan sonradan satışa çıkartılıyor. Öte taraftan piramit ikişer metreden ve 2 kanattan oluşan bir aut örtüsü kendisine biliniyor. İşin ehli bir dokuyucu tezgahta kısaca 7 günde, 4 metrekare bir ehramı rahat örebiliyor.
“Ehram üretildikten sonradan 250 yılla denli ömrü olabiliyor”
Erzurum Olgunlaşma Enstitüsü Müdürü Fatma Taşbaşı, yünün akarsuda yıkanması icap ettiğini ve tabii dokusunun bozulmaması düşüncesince kimyasallardan ırak tutulması icap ettiğini tabir ederek, “Yeni eğitim-öğretim zamanına tedbir yapıyoruz. Usta öğreticilerimizin ve öğrencilerimizin sene boyu üretecekleri piramit düşüncesince ön icraat bunlar. Yünü ustalarımız demincek akarsuda yıkıyorlar. Birinci misyonumuz ehramı üretirken anadan görme yöntemlerle üretebilmek. Bizim düşüncesince ehemmiyetli bulunan ehramın hem dokusunu bozmamak bununla beraber sürdürülebilir tekstilde ehramın yerini koruyabilmek. Çünkü tabii ortamı haricinde yıkadığımız devir kimyasallara verilen bırakmamız gerekecek, bizde bunu banko istemiyoruz. Geri dönüşümü olabilecek bir yapı olsun istiyoruz. Akarsuyun kenarında yıkanması gerekiyor ki yünün dobra temizlenmesi ve ehramın dokusunu bozmasın. Ehram üretildikten sonradan 250 salname ömürleri olacak” dedi.
“Tezgaha atılacak müddet kısaca 3 haftayı buluyor”
Taşbaşı, yünün yıkanmadan tezgaha gitme süresinin minimum 3 hafta bulunduğunu belirterek, “Ustalarımız akarsuyun yanı sıra yünü tokaçlayarak yıkıyorlar. Yünün yıkandığı devir köpürmesi ve içindeki kirin bir halde gitmesi gerekiyor. Yıkandıktan sonradan yünü kurutacaklar, sonradan gine yıkayacaklar ve sonradan üçüncü kat yıkadıktan sonradan gine kurutacaklar. Sonrasında çırpılacak, taranacak ve ip durumuna getirilecek. Burada 1 hafta yıkama sürecek. Tezgaha atılacak müddet kısaca 3 haftayı buluyor. En birinci sınıf yünü ehramda kullanıyoruz, bir altını kilimde geriye kalanları ise çorap ve denk da kullanıyoruz” biçiminde konuştu.
Sefa Tetik - Şahap Gürler
