Dakar
Cuntanın Ağustos 2020'de Mali'de başa geçmesiyle esmeye süregelen darbe rüzgarının sonuç durağı Burkina Faso oldu.
Burkina Faso'da asker yönetime el koyduBurkina Faso Cumhurbaşkanı Kabore istifa ettiAA muhabirleri, uzmanlara, Fransa'dan bağımsızlığını kazanılmış olduğu 1960'dan buyana 7 defa darbe yaşanmış bulunan Burkina Faso'daki sonuç darbenin nedenlerini ve alana tesirini sordu.
Malili arsıulusal münasebat uzmanı Daouda Kinda, darbenin arkasındaki en ehemmiyetli nedenin asayiş problemi bulunduğunu belirterek ilkin kasımda yaşanmış bulunan ve 49 askerin hayatını yitirdiği yıldırı saldırısından sonraları Cumhurbaşkanı Roch Christian Kabore'nin terörle uğraş dair köşeye sıkıştığını söyledi.
Kinda, halkın da terörle mücadelenin düzeleceği umuduyla darbeye dayanak noktası bulunduğunu vurgulayarak "2012'de de Burkina Faso'da bire ortak gerekçelerle ortak darbe olmuştu ancak darbe, ülkedeki asayiş problemininin kötüleşmesini engelleyemedi." dedi.
Batı Afrika'da darbe ve cunta hükümetlerine desteğin değişik arttığına dikkati çekici Kinda, şu ifadeleri kullandı:
"Afrika'daki 'demokrasilerde' halkların esamesi okunmaz. Afrika'da demokratlık yolsuzluğa en dobra kılıftır, ayrıca yolsuzluğun eş anlamlısıdır. Devletle ilgilendiren en küçük işinizde fark nice yolsuzluğa tanık olursunuz. Tüm bunlar halkın gözünde demokrasiyi sembolize ediyor. Dolayısıyla bu mevzuda ağır istifham işaretleri ve itimat kaybı başlıyor. Mevcut yönetimlerden umudunu kesen halkın darbeye ve cuntaya desteği de artıyor."
"Özel yetiştirilmiş askerler savaş alanı namına iktidarda"
Kinda, 10 yılı hayli süredir Sahel'deki asayiş problemininin çözülmediğini belirterek bunun peşinde askere bulunan emniyetsizlik yattığını dile getirerek, şu şekilde bitmeme etti:
"Bölge devletlerinde genel anlamda hükümetler ordudan katı hazzetmez ve çelimli ortak kargaşa istemez. Çünkü çelimli ordu, darbe ihtimalini artırır. O sebeple orduya asgari takım ve insanoğlu deposu sağlanır. Bu da Sahel kabilinden ortak coğrafyada terörle mücadelede muvaffakiyetsizlik demek. Unutmamak lazım; Sahel'deki kâffesi belalar da Kaddafi'nin devrilmesinden sonraları başladı. Evet, Kaddafi ihtimal demokrat ortak reis değildi ancak Sahel'in koruyucusuydu. Onun düşüşüyle bölge, yıldırı yuvasına döndü."
Terörle mücadelenin en eleştiri etabında tecrübeli askerlerin diyar yönetimine geçtiğine ayraç fail Kinda, şu ifadeleri kullandı:
"Mali'deki darbeciler, hususi kuvvetler askerleriydi, Gine'de de öyle. Burkina Faso'da da görüyoruz ki; cunta önderi sonuç aşama eğitilmiş ortak asker. Bu genişliğinde eğitilmiş ve hususi yetiştirilmiş askerler cephede kazanmak namına yönetime geçiyor. Birçok mevzuyla ilgileniyor, devir ve erke harcıyor. Ama onlara gerçek cephede gerekseme var.
Öte taraftan ortak de bu seçkin askerler, kargaşa zarfında de azınlığı oluşturuyor. Yani ortak değişmeyen alırken, mecburen ordudaki çokluk gruplarla akım etmeleri gerek. Bu gidiş da öz içlerinde ortak rakiplik ortaya çıkıyor. Bu da ordunun zarfında cunta yönetimine erinç apayrı ortak darbe riski doğuruyor ki Mali'de bunu yaşadık."
Kinda, Sahel kabilinden iyice güç ortak coğrafyada terörle mücadelede Türkiye'nin tecrübelerinden yararlanmak icap ettiğini de söyledi.
"Cuntanın terörle elan devimsel uğraş edeceği güvence değil"
Cornell Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Görevlisi Dr. Oumar Ba da Burkina Faso'da darbeye asayiş açığı, yıldırı saldırıları, asker kayıpları ve Kabore'nin bu sorunları çözmekteki başarısızlığının illet bulunduğunu söyledi.
Ba, Batı Afrika'da darbelerin ve darbecilerin de değişik popülerleştiğine dikkati çekerek "Darbeler dair ortak kartopu etkisinden konuşmak mümkün. Sonuçta Burkina Fasolular, Mali ve Gine'de yaşananları gördü. Sahel'de çırçıplak hükümetlerin beklentileri karşılayamamış olması karşısında ordunun iktidara gelmesine küsurat pop (hatta popülist) ortak dayanak noktası var." değerlendirmesinde bulundu.
Bu yardıma rağmen ordunun halkın beklentisini karşılayamayacağına inandığını kaydeden Ba, anayasal düzeni deviren askere erinç baştan sona davranışlarında ölçülü olunması icap ettiğini belirtti.
Ba, "Kabore neyle suçlama edilirse edilsin bu darbe banko demokraside ortak gerilemedir. Üstelik cuntanın terörle elan devimsel uğraş edeceği de güvence değil. Mali örneğinde de bunu gördük. Askerin yerinin riyaset koltuğu değil savaş alanı bulunduğunu düşünüyorum. İnsanlar da bunu er ve ya geç ortak devir anlayacak." sanarak konuştu.
"Batı Afrika'da darbe salgını giriş gösterdi"
Batı Afrika'daki darbeler ilişkin devimsel İstanbul Ticaret Üniversitesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümünden Dr. Murat Yiğit de kıtada en giriş döndürücü darbenin Batı Afrika'da yapıldığının altını çizerek "Batı Afrika'da darbe salgını giriş gösterdi." dedi.
Mali ve Gine'de meydana getirilen darbelerin arkası sıra antiemperyalist söylemlerin elan giriş döndürücü ilkin çıktığını kaydeden Yiğit, bu devletlerde darbe sonrası süreçte Fransa karşıtı politikaların gündeme geldiğini ve asayiş dalında da Rusya'yla ortak yakınlaşmanın görüldüğünü söyledi.
Yiğit, "Darbe karşıcı askerler evvel namına asayiş konusunu masaya yatırıyor. Eylemlerde, Fransa karşıtı çarpıcı sözler var. Bu 3 ülkede de darbelerde benzeri ortak antiemperyalist söyleyiş var." ifadesini kullandı.
Çin'in ekonomi, Rusya'nın ise asayiş dalında yaşanmış bulunan boşluğu imla mücahede gösterdiğini belirtin Yiğit, Batı Afrika'da yaşananlardan Türkiye'nin birtakımı dersler çıkarması icap ettiğini söyledi.
Türkiye'nin kıtadaki insanca yardımlar dalında gösterdiği çabayla dünya malı gösterdiğine yer veren Yiğit, kazançlı bölgede atılmış adımların ve şişman yatırımların mihman olabilmesi düşüncesince bu ülkelerle asayiş dalında teşrikimesai yapılmasının kayıt bulunduğunu vurguladı.
Yiğit, eskiden (eski cumhurbaşkanı) Thomas Sankara döneminden çevre Burkina Faso'da askere erinç ortak itimat bulunduğunu belirterek darbelerin bu devletlerde toy darbelere de bap araladığını kaydetti.
