Başbakan Hamduk'un istifası sonra Sudan'da siyasal ipham sürüyor

Hartum

Sudan'da sahn pahalılığı protestolarının kararı namına 11 Nisan 2019'daki askeri müdahalenin arkası sıra oluşan boşlukta asker, kendilerinin yöneteceği 2 salname müşterek intikal devri isterken Aralık 2018 devrimi ile galibiyet naraları atan protestocuların mümessili taharri memuru polis koalisyon hükûmeti hükûmeti Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) ise siviller idaresinde 4 salname müşterek sürece girilmesinde ısrar etti.

Asker ve siviller arasındaki 4 ay devam eden krizin sonlandırılması düşüncesince 39 ay sürmesi öngörülen kuma intikal yönetimini başlatacak Anayasal Bildiri Anlaşması, degaje müşterek arsıulusal katılımla 17 Ağustos 2019'da imzalandı.

ÖDBG'nin seçtiği Başbakan Abdullah Hamduk, 21 Ağustos 2019'da kasem etti ve 5 Eylül'de intikal sürecinin evvel hükümetini kurdu.

Hamduk, barışın sağlanması, emektar rejimin bayrak isimlerinin yargılanması, yasalı reformlar yapılması, mutluluk kurumlarının, kaza ve ordunun baştan yapılandırılması ve kazançlı durumun iyileştirilmesini, intikal sürecinin en ehemmiyetli ruzname maddeleri ortada sıraladı.

Hükümet, 3 Ekim 2020'de ise ülkedeki silahlı gruplarla Güney Sudan'ın başkenti Cuba'da sulh anlaşması imzaladı.

Barış anlaşmasını imzalayan silahlı grupların yönetime karışma edilmeleri düşüncesince Hamduk, emektar hükümeti feshedip 9 Şubat 2021'de toy kabinesini kurdu.

Hamduk hükümeti, ekonomik, siyasi, dini ve maşeri reformlara imza atsa da askerin müdahaleleri, kazançlı gerekçeler ve koalisyon hükûmeti hükûmeti içindeki düşün ayrılıkları dolayısıyla kalburüstü olunamadı.

Özellikle hükümetin ordunun baştan yapılandırılması ve dünyalık varlıklarının maliyeye aktarılması kabil teşebbüslerle askerin aracısız amaç alındığı ağırbaşlı suçlamalar kudret ortaklığını çalışarak sona erdirdi.

25 Ekim askeri müdahalesi

Ordu ile taharri memuru polis hile ortada kudret savaşı ve gerçek düşün ayrılıkları yaşanması kararı asker, 25 Ekim 2021'de yönetime el koyarak dehşet eritme duyuru etti, hükümeti feshetti, Başbakan Hamduk karışma onlarca siyasetçiyi ve aktivisti gözaltına aldı.

Günlerce ev hapsinde kesirler Başbakan Hamduk'a müzakere yasağı getirildi.

Askerin anlaşmalara uymaması, biricik cepheli kararlar alması ve asayiş güçlerinin taharri memuru polis hile arzu fail barışçıl göstericilere dirlik orantısız kuvvet kullanımı, intikal yönetiminin askeri ve taharri memuru polis kanadı ortada tamamıyla anlaşmazlık konusu oldu.

Yönetim krizini sona erdirmek bunun şeklinde 21 Kasım'da Ordu Komutanı Abdulfettah El Burhan ile uygulayımcı hükümeti kurması düşüncesince görevine iadeli edilen Hamduk ortada politik barışma imzalandı.

Askeri vuruş ve politik anlaşmaya tepkime gösterenler, hükümetin ağız ağıza sivillere devredilmesi isteğiyle yurt genelinde müddetsiz gösteriler başlattı.

Göstericiler, askerin kışlaya dönmesini ve birlik taharri memuru polis müşterek hile arzu ederken ordu, bulunan şekliyle gösterilerin politik çözüme ulama sağlamayacağını ve Temmuz 2023'te seçimle ve tamamı Sudan'ın uzlaşısıyla iş başına doğacak hükümet kurulana derece kudret ortağı olmayı sürdüreceğini belirtti.

Sudan'da ordunun yönetime el koyduğu 25 Ekim'den buyana taharri memuru polis hile isteğiyle planlı gıcırtı gösterilerinde asayiş güçlerinin müdahalesi kararı 57 insan yaşamını kaybetti.

Hamduk, politik krizin çözülememesi dolayısıyla istifa etti

Tabandaki rahatsızlık, arsıulusal camianın beklentileri, askerin baskıları, aylardır devam eden kitlesel protestolar ve sonunda politik anlaşmadan da ürün alınamaması ilişkin Hamduk, boşluk ayının ürün günlerinde istifa sinyalleri verdi.

Sudan Başbakanı, intikal sürecinin askeri ve taharri memuru polis bileşenleri arasındaki uzlaşma çabalarına karşın politik krizin çözülememesi dolayısıyla 2 Ocak 2022'de görevinden istifa ettiğini bildirdi.

Hamduk istifa konuşmasında, politik krize eritme hatırlamak düşüncesince tamamı taraflarla görüştüğünü fakat kavram alamadığını belirterek, bulunan krizin politik müşterek buhran olmakla bu arada kazançlı ve içtimai yaşamın tamamı yanlarını kapsayacak şümullü müşterek buhran olma uğrunda ilerlediğini savundu.

Lidersiz, müstakbel vadetmeyen ve çoğunluğunu gençlerin oluşturduğu gösteriler, el erki bekleyenleri birlik namına gönül tokluğu etmiyor.

Göstericiler ve onların arkasındaki politik ve taharri memuru polis gruplar ve koalisyonlar da askerin gidip taharri memuru polis yönetime geçilmesi haricinde çecik şu anne derece elle tutulur müşterek düşün ve plan sunabilmiş değil.

Askeri karışma karşıtı gösterilerin 73 gündür sürdüğü ülkede, ordunun Hamduk'a ardıl arayışları ise sürüyor.

Kulislerde, emektar Maliye Bakanı İbrahim El Bedevi ile 25 Ekim'de feshedilen hükümetin Maliye Bakanı Cibril İbrahim adları başvekillik düşüncesince zikrediliyor.

Askerin seçimlere derece fariza meydana getirecek muvakkat ve yetkileri hudutlu hükümet modelini değerlendirdiği belirtiliyor.

"Askerin önündeki seçenekler; muvakkat hükümet kurması yahut seçimlere gitmesi"

Sudani gazetesi yazarı ve emektar Genel Yayın Yönetmeni Abdülhamid Avad, AA muhabirine meydana getirdiği açıklamada, "Hamduk'un istifası, tamamı olasılıkların kapısını açıyor ve yassı dumanlı bulunduğu düşüncesince kimesne istikbal günlerde nasıl biteceğini kestiremiyor." dedi.

Hamduk'un, Burhan ile politik anlaşmayı imzalamasının sorumluluk bulunduğunu öne devam eden Avad, "Zamanlaması haricinde başbakanın istifasının aslında akıllıcasına olduğuna inanıyorum. Bu adım, askeri bileşenin hali elan çok arama etmesine illet olacak. Askerin önündeki seçenekler; muvakkat hükümet kurması yahut seçimlere gitmesi." ifadelerini kullandı.

Avad, gelişigüzel güzeşte güneş kesirler protestoların askeri iktidarı istifaya yahut en azından ödünleme vermeye zecir ihtimalinin de tercihler dahilinde olduğuna ayraç etti.

"Sudan, baştan yaptırımlar ve izolasyonlara dönebilir"

Hadase gazetesi yazarı Ömer Faruk'a göre, Hamduk'un kadrosu ve tabanıyla danışma etmeden askerle biricik cepheli politik mutabakatı imzalaması istifasına kere açtı.

Faruk, "Ülkede işler elan çok istikrarsızlığa akıllıcasına ilerliyor. Sonraki çatışma, Burhan liderliğindeki cıvıl cıvıl ile ahali ortada olacak. Burhan, protestoları kuvvet kullanımıyla bastırmaya çalışırsa Sudan, arsıulusal yaptırımlara ve izolasyona dönebilir." değerlendirmesinde bulundu.

Burhan'ın protestoları bastırmada kalburüstü olma olasılığını güçsüz gördüğünü tamlayan Faruk, "Çünkü protestoların anne sevimsiz güçleri güre rical ve kadınlardır. Bu insanlar, bunun şahıs gelecekleri olduğuna ve hemen demokratik müşterek ülkede olacağına inandıkları düşüncesince onları yenmek şu anda imkansız." ifadelerini kullandı.

“Hamduk askerle anlaşarak darbenin parçası oldu”

Hartum Basın Yayın Kurulu Başkanı Yusuf Hamed, Hamduk'un istifasının yöntem sahnesinde ehemmiyetli müşterek tesiri olmadığını belirterek, kendisinin Burhan ile politik anlaşmayı imzalayarak 25 Ekim darbesinin müşterek parçası bulunduğunu söyledi.

Hamduk'un çıkmaz hareketinin uğrunda ve demokratik yönetimi destekleyen arsıulusal maşer karşısında askeri bileşen düşüncesince müşterek gerelti vazifesi gördüğünü korumak için çaba sarfeden Hamed, "Ayrılmasıyla bu gerelti ortadan kalktı ve bundan sonra yüzleşme aracısız ahali ve cıvıl cıvıl ortada olacaktır." niteleyerek konuştu.

Ordu ve ahali arasındaki denklemin, emektar diyet çeşidinden "şeytanlaştırılan" ve ehemmiyetli müşterek etmen bulunan politik güçlerden mahrum bulunduğunu tabir fail Hamed, ilkin de ÖDBG'nin halkın isteklerini ve ülkenin istikrarını sağlayıcı politik müşterek balans tekvin etmek düşüncesince harekete geçmesi icap ettiğini kaydetti.