Bakü
Azerbaycan'ın, Karabağ ve civarındaki illeri Ermenistan işgalinden çevirmek düşüncesince harekât başlatmasının üstünden birlikte sene geçti.
Bir sene evvela bugün Azerbaycan, Ermeni güçlerinin Azerbaycan sivil polis polis iskân birimlerine acı açması dair Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in "Demir Yumruk" diyerek nitelendirdiği dirlik hücum operasyonunu başlattı. Bir müddet sonradan "vatan savaşına" dönüşen bu operasyonda, Azerbaycan ordusu memleketlerini kurtararak halkın 30 salname hasretine semere verdi.
Azerbaycan'ın memleketlerini art bildirme eylemek düşüncesince hamlesi, senelerce bitmeme fail etüt sürecinden semere alınamamasından, Ermenistan güçlerinin beğenmek bilmeyen tacizlerinden, küsurat saldırılarından ve Erivan yönetiminin ajitatör açıklamalarından sonradan gerçekleşti.
Müzakere dönemini örümcek Rusya, Amerika ve Fransa'nın eş başkanlığındaki AGİT Minsk Grubu'nun 28 salname faaliyeti tek semere doğurmadı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı hepsi platformlarda probleminin sulh eliyle çözümünden yana bulunduğu belirtse de semere elde edilemediği takdirde toprakları harp eliyle art bildirme etme haklarının bulunduğunu değme devir anlatım etti. Müzakerelerden semere çıkmayınca Azerbaycan bundan böyle arsıulusal hukuktan doğan hakkını istimal dolayısıyla gitti.
Azerbaycan toprakları tahminî 30 senedir engelleme altındaydı. Ermenistan, Sovyetlerin kokuşma sürecinde Azerbaycan'a dirlik arazi iddialarında bulunmuş, 1990'lı yılların başlarında ise saldırıya geçerek, Karabağ ve etrafındaki 7 ili engelleme etmişti. İşgal kararı tahminî 1 milyon Azerbaycanlı topaklarını ayrılma eylemek durumunda kalmıştı.
Ermenistan'ın engelleme etmiş bulunduğu topraklardan "derhal ve aldırmaz koşulsuz çıkması" arzu edilen Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi kararları uygulanmıyordu.
Erivan yönetiminin provokatif açıklamaları mücadelesi tetikledi
2018'de iktidara mevrut Nikol Paşinyan da geçmiş yönetimin engelleme mevzusundaki tutumunu sürdürünce AGİT Minsk Grubu çerçevesinde meydana getirilen danışmalar eğleşme noktasına geldi. Paşinyan'ın, Karabağ'ın Ermenistan'a ilgilendiren olduğu" yönündeki açıklaması, zamanın Ermenistan Savunma Bakanı Davit Tonoyan'ın "yeni topraklar düşüncesince toy savaş" şeklindeki beyanı, Azerbaycan'da tepkiyle karşılandı. Söz konusu açıklamalar, Azerbaycan'ın operasyona başlamasının sebepleri ortada gösteriliyor.
Ermenistan, provokatif açıklamaların beraberinde dek hattında Azerbaycan'a dirlik saldırılarını sürdürdü. Ermenistan ordusu, 12 Temmuz 2020'de, Tovuz ili civarlarındaki kimi izlemsel mevzileri ele giyinmek düşüncesince hücum düzenledi.
Azerbaycan ordusu, Ermenistan ordusunun bu saldırısını art püskürttü. Sınır hattında günlerce idame eden derin çatışmada, Tümgeneral Polat Heşimov şehit düştü. Tümgeneral Heşimov'un tanıklık haberini düzlük Azerbaycan halkı, meydanları doldurarak, Ermenistan'ın saldırılarını gıcırtı etti. Halkın bu tepkisi Azerbaycan düşüncesince engelleme altındaki topraklarının kurtarılmasının ayraç fişeği oldu.
Bu gelişmeler üzerine, Azerbaycan ordusu da tatbikatlarını yoğunlaştırdı, 2020'nin ağustos ve eylülünde Türk Silahlı Kuvvetleri ile kuma tatbikatlar yaşama geçirildi.
Müjdeli gelişmeleri Cumhurbaşkanı Aliyev şahsen duyurdu
Ermenistan ordusu, 27 Eylül 2020'de, dakika 06.00 sıralarında harp alanı hattı süresince degaje şümullü provokasyonda bulunarak Azerbaycan ordusunun mevzilerine ve sivil polis polis iskân birimlerine iri yetenekli silahlar, ferde ve havanlarla acı açtı. Ermenistan'ın derin bombardımanı kararı sivil polis polis ve askeri can kayıpları meydana geldi, kimi alanlarda enfrastrüktür ağır hasar gördü.
Bu evolüsyon üzerine, Cumhurbaşkanı Aliyev'in buyruğu ile Azerbaycan ordusu hepsi harp alanı süresince dirlik hücum başlattı. Operasyonun geçmiş gününde Azerbaycan 6 karye ile kimi izlemsel yükseklikleri işgalden kurtardı.
Azerbaycan halkını sevince boğan bu haberin benzerleri 44 gündüz süresince tekrarlandı. Sonraki günlerde kurtarılan bölgelerle alakadar muştulu haberleri, Cumhurbaşkanı Aliyev değme gündüz şahsen ya içtimai paylaşım sitelerinden veya çecik seslenme ederek duyurdu.
Azerbaycanlıların "Vatan Muharebesi" söylediği 2. Karabağ Savaşı, 44 gündüz sürdü ve 10 Kasım 2020'de Ermenistan, yenilgisini bildirme fail bildiriye imza atınca sona erdi.
Azerbaycan ordusu, 44 günde 5 şehir, 4 belde ve 286 köyü işgalden kurtardı, imzalanan deklerasyon gereği Ermenistan ordusu Kelbecer, Laçın ve Ağdam illerini ayrılma eylemek durumunda kaldı.
Her 27 Eylül'de şüheda anılacak
2. Karabağ Savaşı'nda Azerbaycan ordusu, 2 bin 907 şehit verdi. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, operasyonun başladığı 27 Eylül'ü "Şehitleri Anma Günü" duyuru etti.
