Bakü
Azerbaycan'da 20 Ocak 1990'da Sovyet ordusunun Bakü ve gayrı vilayetlerde eş ve bebek fark etmeden meydana getirdiği katliamın kurbanları anılıyor.
Tarihe "Kanlı Ocak" adıyla sabık katliamın acısı, aradan sabık 32 yıla karşın topu topu Azerbaycanlıların kalbinde tazeliğini koruyor. Azerbaycan'da bire birlikte sürede birlikte alplık destanı namına da hafızalara kazınan Kanlı Ocak olayları, 70 sene idame eden Sovyet esaretinden sonraları bağımsızlığın kazanılmasında ehemmiyetli dönüm noktası namına da ikrar ediliyor.
Kanlı Ocak olayları, Sovyetler Birliği'nin çöküşünü hızlandırdı, Azerbaycanlılarda istiklal duygusunu alevlendirdi. Olayların temelinde ise Dağlık Karabağ problemi bulunuyordu.
Ermeniler 1980'li yılların sonlarında, Dağlık Karabağ'ın Azerbaycan'dan koparılması düşüncesince faaliyetlerini arttırmıştır ve Aralık 1989'da Ermenistan Sovyet Cumhuriyeti Yüksek Konseyi, Dağlık Karabağ'ın Ermenistan'la birleştirilmesi anlamında değişmeyen aldı.
Azerbaycanlılar bu neticesinde tepkiyle karşıladı ve Bakü'de beniz binlerce ferdin katılmış olduğu mitingler düzenlendi. Halk, Ermenilerin küsurat arazi isteklerine ve Sovyet yönetimine tepkilerini belirtmek düşüncesince Bakü'nün Azadlık Meydanı'na akış etti.
Aralıksız bitmeme fail mitingler Sovyet yönetimini rahatsız etti ve Bakü'ye er gönderilmesi anlamında değişmeyen alındı. Halk ise şehrin antre yollarını ve Bakü'deki askeri birliklerin önünü kapattı.
İlk evvel 19 Ocak 1990'da Sovyet istihbaratı kabilinden Azerbaycan televizyonunun erke sağlayıcısı patlatıldı. Akşam saatlerinde ise 26 bin yabanlık Sovyet ordusu zırhlı araçlarla 5 yönden Bakü'ye girdi.
Sovyet ordusu silahsız sivillere kurşun yağdırarak kente ulaştı
Sovyet ordusu, onları engellemeye etkin silahsız sivillere kurşun yağdırarak kente ulaştı. Tanklar ve ciddi zırhlı vasıtalar şahısların üstlerine sürüldü, ambulanslara ve geçici otobüslerine acı açıldı. O akşam Bakü'de 130 çıplak yaşamını kaybetti.
Sovyet ordusu, katliamını Neftçala ve Lenkeran kabil gayrı vilayetlerde de sürdürdü ve hep 147 Azerbaycanlı çıplak 20 Ocak katliamının kurbanı oldu. Olaylarda 744 insan yaralandı, tahminî 400 insan Sovyet ordusu kabilinden gözaltına alındı.
Bakü'de Sovyet yönetimi kabilinden dehşet çözüm anons edilmesine ve şehrin ağız ağıza Sovyet ordusu kabilinden arama dibine alınmasına karşın ahali gine sokaklara baskı ve şehitlerin defnedilmesi düşüncesince düzentileme başlatıldı.
Şehitler, 31 Mart 1918'de Ermenilerin saldırıları neticesinde yaşamını kaybeden Azerbaycanlıların defnedildiği, hâlâ sonraları Sovyet devrinde otopark yeri durumuna getirilen Dağüstü Park'ta defnedildi. Cenazeler Azadlık Meydanı'nda toplandı ve buradan şahısların omzunda, hâlâ sonraları Şehitler Hıyabanı adı maruz şehitliğe getirilerek taraf yana defnedildi. Cenazelere tahminî 1 milyon insan haremlik etti.
Kanlı Ocak katliamı, Azerbaycanlıların Sovyet yönetimine itimatını ağız ağıza sarstı ve ülkenin istiklaline revan proses başladı.
Azerbaycanlılar 32 senedir değme 20 Ocak'ta, ellerinde 20 Ocak kurbanlarının simgesi durumuna mevrut karanfillerle şehitliğe akış ediyor, istiklal ateşini yakanlara minnettarlığını gösteriyor.
