İstanbul
Arap başkentlerinden meydana getirilen açıklamalarda arsıulusal topluma ve mebni taraflara "sağduyu, gerginliği azaltma, barışçıl yollarla uzlaşıya varma, diyalog ve müzakerelerle alanda asayiş ve istikrarı baştan sağlama, devletlerin bağımsızlığı ve arazi bütünlüğüne uyma etme" çağrısı ön plana çıktı.
Kiev'de katar istasyonu yöreleri füzeyle vurulduBM, 1 milyondan çok mültecinin Ukrayna'dan bitişik devletlere geçtiğini duyurduÇin, BM Genel Kurulundaki Ukrayna oylamasında değişken oy kullandıMoody's Rusya'nın emniyet notunu düşürdüAncak Arap coğrafyasındaki hükümetlerin bu söyleyiş birliğinin tersine Arap sokakları Ukrayna-Rusya cenginde ikiye bölündü. Çoğunluk Ukrayna'nın egemenliğini ve bağımsızlığını savunmaktan yana müşterek davranış seyrederken az da olsa toplumsal iletişim araçları platformlarında Rusya'nın bahis konusu askeri müdahalesini destekleyenler de yalan konusu.
Atılan bombalar, yanan evler, korkma ve panikle ölümden kaçmaya etkin şahısların görüntüleri Irak ve Lübnan'daki aut istilalarda Libya, Yemen ve Suriye'deki iç savaşlarda benzeri sahnelere kanıt bulunan Arap halklarını içten etkiledi.
Batılı devletlerin ve Rusya'nın müttefiklerine yaklaşımı
ABD ve NATO'nun Ukrayna'yı bekâr bıraktığına bağlı söylemler ve Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy'nin "Rus ordusunun 24 Şubat'ta başlatmış bulunduğu saldırılarla mücadelede ülkesinin yegâne başına bırakıldığı" yönündeki açıklamaları Arap sokağında enli eko buldu.
Batı'nın Ukrayna dair sergilediği bu tutum, Arap halklarında "devletlerin zat kabiliyetlerini düz yazı etmesi, bağımsızlığını garanti dibine alması ve aut saldırılardan sakınmak düşüncesince ecnebi güçlere güvenmemesi gerektiği" noktasında çelimli müşterek fikir oluşturdu.
Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısına icap dayanaklık etmek versin icap dirlik çıksın Arap dünyası "Batı ve ABD'nin, Rusya kabil çelimli müşterek devletin saldırısına uğrayan müşterek bağlaşık ülkeyi bekâr bıraktığı" noktasında hemfikir.
Buna mukabil Rusya, Batı'nın topu topu eleştirilerine mukabil Suriye'deki Esed diyetine verdiği kabil müttefiklerine desteğini sürdürüyor.
Suriye'ye 2015 senesinde askeri müdahalede bulunan Rusya Devlet Başkanı Vladamir Putin, silahlı mukabil gruplara dirlik yürüttüğü 4 salname savaşın arkası sıra düşüşü an meselesi iken Esed diyetinin devrilmesini karışma noktasında ehemmiyetli müşterek gösteriş oynadı.
Putin'in 21 Şubat'ta Ukrayna'nın doğusundaki Rusya yanlısı ayrılıkçı Donbas ile Lugansk'taki güya yönetimleri tanıdığını açıklamasının arkası sıra da Esed, Rus liderin kararını desteğini tabir ederek Donbas ile Lugansk'ı tanıdığını duyurdu.
Arap ülkelerinin önde mevrut isimlerinin Ukrayna-Rusya savaşına bağlı toplumsal medyada bitirdikleri açıklamalarda Rusya'nın Suriye'deki rolünü hatırlatmaları dikkati çekiyor. Söz konusu paylaşımlarda, Rusya'nın Suriye'de oynadığı rolün çatışmaların uzamasına, sivillerin ölümüne ve yerlerinden edilmesine ve şehirlerin yıkılmasına bozukluk bulunduğu tabir ediliyor.
Arap seçkinleri başkaca Rusya'nın Libya'da da hükûmet merkezi Trablus'u ele nakil girişimlerinde namına iane etmesi düşüncesince "Wagner" yüklü askerlerini devreye sokarak ülkenin doğusundaki silahlı güçlerin önderi Halife Hafter'in yanı sıra arsa aldığını; 2011'den buyana bitmeme fail çatışmaları sona erdirecek politik hal dönemini aksattığını hatırlatıyor.
Lübnan yönetiminde Ukrayna-Rusya çatlağı
Bazı Arap vatanlarında ise idare süresince Ukrayna-Rusya mücadelesi dair değişik sesler yükseldi.
Lübnan'da Dışişleri Bakanlığı "Rusya'nın Ukrayna topraklarına saldırısını kınayıp askeri operasyonun ivedilikle sonlandırılması, askeri güçlerin art çekilmesi ve diyaloğa art dönülmesi" çağrısında bulunurken, Hizbullah ise henüz değişken müşterek davranış sergiledi.
Hizbullah mebus İbrahim el-Musevi, kaba üslubu dolayısıyla Dışişleri Bakanlığının tutumunu eleştirdi. Musevi, toplumsal medyada tartışmalara ve bölünmelere kere açan bu çeşit durumların Lübnan'ın çıkarına olmadığını savundu.
Lübnan'da Hizbullah'ın müttefiki hür Yurtsever Hareketi Partisi Başkanı Cibran Basil de Lübnan Dışişleri Bakanlığının açıklamasının partilerinin tutumunu yansıtmadığını belirtti.
Çıkar dengesine mebni pozisyon
Genel şekilde Arap vatanlarında toplumsal medyadaki paylaşımlara ve gelecek mevrut adların tutumlarına bakılınca Arapların Ukrayna-Rusya cenginde menfaat dengelerine mebni konum belirlenmesine müteveccih müşterek davranış benimsedikleri söylenebilir.
ABD'nin tutumunun ardından, Washington'un müttefiki kimi Arap ülkelerine ilgilendiren müşterek paradigma peyk kanalı, Ukrayna'daki savaşın neticeleri noktasında Rusya'yı suçlayıcı, sivil polis polis kayıplara odaklanan ve Rus askeri operasyonuna dirlik görüşler tamlayan yayınlar etme çabasına girdi.
Arap sokağının tutumu
Arap sokağında ABD'nin, müttefiki bulunan devletleri savunmayacağı ve aut tehlikelere yahut arsıulusal güçlerin saldırılarına sunulan kalması yerinde asayiş şemsiyesi olmayacağı görüşü hakim.
Arap halklarının ekseriyeti bulunan vaziyete devletlerin rastgele müşterek aut hücum karşısında egemenliğini ve bağımsızlığını savunması açısından bakıyor ve Rus ordusuyla dirlik karşıya mevrut Ukrayna ve halkının yanı sıra arsa alıyor.
Buna mukabil bilhassa Esed diyeti destekçileri ve "Direniş Ekseni" bilhassa kazanmak neredeyse Rusya'ya açıkça desteklerini bildirme fail müşterek nabız de yalan konusu. Bu kesim; Suriye şehirlerinde şişman yıkımlara, savaşın tarafı sıfır on binlerce sivilin yaşamını kaybetmesine, Rus bombardımanı dolayısıyla milyonlarca insanoğlunun yerinden bulunmasına kere açan Putin'e Esed diyetinin yanı sıra durduğu düşüncesince "borçlu" olduklarını tabir ediyor.
Arap sokağında minimum çarpıcı üçüncü eğilime gelince; ABD'nin müttefiki bulunan Ukrayna ordusunun yüzbinlerce Iraklının ölümüne kere açan 2003'teki işgale katılmış bulunduğu hatırlatılarak bulunan harpte Kiev yahut Moskova'nın yanı sıra arsa alınmaması gerektiği şeklinde. Bu grup, bire müşterek sürede Rus güçlerinin, Suriye'de perhiz güçlerinin kontrolünde sıfır alanlarda sivilleri amaç almaya bitmeme ettiğine dikkati çekiyor.
Savaşın, erke ve besin tutarları üstündeki yansımaları
Arap devletleri ve halklarının, Ukrayna-Rusya savaşının toptan piyasalarda erke ve besin tutarları üstündeki yansımalarından da etkilenmesi bekleniyor.
Çatışma alanından coğrafi şekilde ırak olmalarına mukabil kimi Arap ülkelerinde, Rus saldırısının besin güvenliğine bulunan yansımaları, krizlerden muzdarip bu devletlerde hükümet ve halklar düşüncesince müşterek ide kaynağı. Savaşın ilerlemesi ile erke ve hububat arzı üstündeki bu el henüz komplike bir hale gelebilir.
Arap ülkelerinin çoğunun, savaşın canlı tarafları Rusya ve Amerika ile kimi birtakım ortaklığa yahut ittifaka yaklaşan güzel ilişkilere cemaat olması, hükümetleri, pozisyonlarını belirlemede yan kazanmak yahut Washington ve Moskova ile istikrarlı ilişkileri dayanaklık etmek kazanmak dair henüz davranışlarında ölçülü bir hale getiriyor.
