İstanbul
"Büyük Dönüşüm: Küresel Değişimin İtici Güçleri" ana temasıyla 10-11 Kasım'da İstanbul'da planlı 13. Boğaziçi Zirvesi'ne eklenmiş olan Arap araştırman ve gazeteciler, dünyadaki değişimler gölgesinde Türkiye ile Arap devletleri arasındaki yakınlaşmanın önemini AA'ya değerlendirdi.
Katarlı araştırman gazeteci Cabir el-Haremi, Rusya'nın 24 Şubat 2022 tarihinde Ukrayna'ya müteveccih başlatmış olduğu savaşın dünyada herkesi acıttığını söyledi.
Rusya'nın Ukrayna'ya açmış olduğu savaşın, hayattaki ağdalı vaziyeti şimdi da içerisinden çıkılmaz bir vaziyete getirdiğine ayraç fail Haremi, "Bu savaş, Orta Doğu'da da şimdi müşterek tomar akse ve acılara faktör oldu. Ukrayna-Rusya savaşının yansımaları tükenmiş değil, bunun yansımaları Arap alanına geldi." dedi.
Orta Doğu'da Suriye, Filistin, Yemen ve Libya hassaten kazanmak az daha nice krizin bitmeme ettiğini dile getiren Haremi, zımnında Ukrayna-Rusya savaşının gelmesiyle beraberce buralardaki krizlerin içerisinden çıkılmaz bir vaziyete geldiğini aktardı.
Günümüz dünyasında olabilecek rastgele müşterek akse yahut savaşın makul müşterek coğrafyayı etkilemekle kalmadığının altını çizen Haremi, bu yüzden Ukrayna'daki savaşın ayrıksı bölgelere taşınmaması düşüncesince şimdi müşterek tomar arsıulusal çabalara gerekseme duyulduğunu söyledi.
Türkiye'nin Ukrayna-Rusya savaşının önüne devrolmak yahut en azından etkilerini kısıntı mevzusundaki çabalarıyla değerli olduğuna dikkati çekici Haremi, "Türkiye'nin, evren ülkelerine hububat sevkiyatı alternatifini açan anlaşmayla besin güvenliği dair üstlendiği iri görevi ölçüm etmeden geçmemek lazım." ifadelerini kullandı.
"Türkiye ile Arapların yakınlaşması Orta Doğu'ya emniyet ve balans getirir"
Türkiye ile Arap devletleri arasındaki ilişkilere de yer veren Katarlı araştırman edip Haremi, şunları kaydetti:
"Aslında Türkiye ile Arapların yakınlaşmasına en aşırı eksikli olduğumuz müşterek dönemden geçiyoruz. Çünkü Türkiye ile rastgele müşterek Arap ülkesi arasındaki müspet müşterek gelişimin alelacele Orta Doğu'da yansımalarına şahitlik ediliyor."
Orta Doğu'nun bundan böyle aşırı taraflı krizlerden yorulduğunu dile getiren Haremi, laflarını şöyleki sürdürdü:
"Güçlü müşterek Türkiye, Arap dünyasının dayanağı oluyor, ayrımsız sürede Arap devletleri de Türkiye düşüncesince iyice önemlidir. Bu sebeple Türkiye ile Arap devletleri ortada mesafeleri metres ve şimdi aşırı teşrikimesai köprülerinin kurulması gerekiyor. Zaten Türkiye ile Arap memleketlerini birleştiren mevzular çoğunlukta ve ayrımlı memul mevzular iyice azdır. Sonuç nedeni ile Türkiye ile Arapların yakınlaşması Orta Doğu'ya kalkınmanın alternatifini anahtar emniyet ve balans getirir."
"Türkiye ile Arap devletleri arasındaki ilişkiler, Orta Doğu ittifakını vaat ediyor"
Filistinli araştırman gazeteci Halil el-Aseli de Türkiye ile Arap devletleri ortada akıbet aylarda şahitlik ettikleri yakınlaşmanın düş donör bulunduğunu söyledi.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Velid el-Hureyci'nin zirvedeki konuşmasında Türkiye'nin diyalekt politikalarını destekleri anlamına mevrut ifadeler sarfiyat ettiğini aktaran Aseli, "Türkiye ile Arap devletleri ortada akıbet yıllarda inkişaf kaydeden ilişkiler, emektar Arap Birliği Sekreteri Amr Musa'nın da ayraç etmiş olduğu Orta Doğu ittifakının oluşmasını vaat ediyor." dedi.
Dolayısıyla arsıulusal akse ve değişimlerin gölgesindeki zorluklara huzur Türkiye ile Arap devletleri ortada müşterek diyalekt birliğin olabileceğine dikkati çekici Aseli, hakikaten semt ülkelerinin de bundan böyle Türkiye ile mesafeli olmanın kimsenin yararına olmayacağının bilincinde bulunduğunu anlatım etti.
Ukrayna-Rusya mücadelesi bağlamında dünyada aşırı ağır ve aceleci dönüşümlerin olabileceğine, hassaten de erke kabilinden mevzularda Orta Doğu'yu aracısız ilgili gelişmelerin olduğuna ayraç fail Aseli, bu yüzden de Türkiye ile Arap devletleri arasındaki iş birliğinin devir yitirme lüksü olmadığına aksan yaptı.
"Bölgesel yaklaşma Filistin meselesinin yararınadır"
Bölgesel yakınlaşmaların Filistin meselesine de müfit bulunduğunu kail Kudüslü edip Aseli, Türkiye'nin Filistin davasına verdiği gelişigüzel müşterek yardıma Arap devletleri çeşidinden da ehil çıkılmasının iyice ehemmiyet sunma ettiğine aksan yaptı.
Aseli, Türkiye'nin Filistin meselesine müteveccih tutumunun arsıulusal mahfillerde ve diplomaside baştan sona müspet kaldığını hatırlattı.
Arap ülkelerinin akıbet yıllarda Kudüs kenti ve Mescid-i Aksa hassaten kazanmak az daha Filistin davasına müteveccih yükümlülüklerini aldığı kadar hesabına getirmediğine ayraç fail Aseli, zımnında Türkiye ile Arap devletleri arasındaki yakınlaşmanın bu bağlamda düş donör bulunduğunu dile getirdi.
Iraklı araştırman edip İbrahim ez-Zubeydi ise Türkiye ile Arap dünyasının ilişkilerinin dini eksene dayandığına dikkati çekerek, "Türkler menfaatlerini İslam'la tanıştıran Araplara garaz gütmediği kabilinden Araplar da Türkiye'yi o biçimde görüyor." dedi.
Zubeydi, zımnında Türkiye ile Arap ülkelerinin toptan değişimler gölgesinde de iş birliğiyle bölgenin emniyet ve istikrarını korumaktan şek etmediklerini anlatım etti.
