New York
ABD'nin en ünlü sismologlarından "Deprem Kadın" lakaplı, California'dan Dr. Lucy Jones ve tektonik hareketler uzmanı Georgia Üniversitesi Skidaway Oşinografi Enstitüsü Direktörü Profesör Clark Alexander, Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlere müteallik AA'ya değerlendirmelerde bulundu.
Doğu Anadolu kırık hattının, California'daki San Andreas kırık hattına aşırı benzeyen, "doğrultu atımlı" amudi müşterek kırık hattı bulunduğunu tamlayan Jones, "Bu da sarsıntının kişilere aşırı yaklaşan biçimde Dünya yüzeyinin yakınına denli salındığı, şu demek oluyor ki insanların, gayrı nice devinim kabilinden çok, sarsıntının kaynağına elan yaklaşan konumlandığı anlamına dirimlik ve bu yüzden yeterli kırık boyunca, hakkıyla aşırı faziletli seviyelerde tezelzül görebilirsiniz." dedi.
Jones, Türkiye'de evvel depremden sonradan yaşanmış bulunan ikinci iri depremin de aşırı olmadığını düşündüğünü belirterek benzeri hallerde tanıdık dümdar şokların anne şoktan elan iri olmasının ayrımsız dağılımın müşterek parçası bulunduğunu ve iri fayların bu biçimde cereyan ettiğini anlatım etti.
Türkiye'deki depremin uzun müteallik de Jones, "Yaklaşık 17 kilometre derinlikte başladı fakat yüzeye akıllıcasına parçalandı. Yani onun hakkıyla 17 kilometrede bulunduğunu düşünmeyin, ora ile Dünya yüzeyi arasındaki alandaydı. Bu sığ müşterek devinim yerine benimseme edilir." dedi.
Jones, 7,8 büyüklüğünde depremin karakteristik yerine dünyada yılda birkaç kere görüldüğünü fakat bunların çoğu kez yoğun tabakalarda yahut kullanıcılarını aşırı etkilemeyen ırak noktalarda meydana geldiğini söyledi.
İnsanların iri kırık hatlarına yaklaşan olmasının depremlerde iri yıkıma biçim açtığına dikkati çekici Jones, şu biçimde bitmeme etti:
"Türkiye'nin California kabilinden Uluslararası Yapı Kanunu'na uyduğunu ve birlik mühendislere ehil bulunduğunu söyleyebilirim. Burada, ABD'de, onlarla çalıştım. Onlar arsıulusal devinim mühendisliği camiasının ayrılmaz müşterek parçası. Dolayısıyla Türkiye'nin ABD’de ehil olduğumuzdan değişik kodları yahut değişik mühendisleri yer aldığı söylenemez. Ancak kıyıcı müşterek tasarıma ehil olmanız, kıyıcı müşterek binaya ehil olduğunuz anlamına gelmiyor. Binaların olmasını dilediğiniz kabilinden olmamasının da türlü nedenleri vardır."
Eski binaların esbak yapılış kanunlarına uyarınca dikildiğine ayraç fail Jones, bu mevzuda ikinci probleminin da acemi yapılış kanunlarının domestik makamlarca denetlenmesi ve uygulanmasının ehemmiyetli bulunduğunun altını çizdi.
Jones, Kahramanmaraş merkezli depremlerin giderek azalacak dümdar sallantılar haricinde ayrıksı kırık hatlarında hararetli depremlere illet olma riskinin aşırı az bulunduğunu düşündüğünü laflarına ekledi.
"Fayın şekli ve bulunmuş yer aldığı devinim sistemi düşüncesince enikonu iri müşterek depremdi"
Profesör Clark Alexander da California'da depremlere bildik yerine büyüdüğünü belirterek Türkiye'deki Doğu Anadolu kırık hattı için, "Bu tektonik kuvvetler milyonlarca senedir aktif, zımnında bu mevcud kırık sistemleri mahsus ayrımsız çeşit devir dilimlerinde depremler üretmektedir." dedi.
Alexander, "Eğer bu depremi dünyanın gayrı yerlerindeki gayrı depremlerle karşılaştırırsanız, iri fakat sertliği itibarıyla banko nazirsiz değil." biçiminde konuştu.
Türkiye'deki depremin şiddetinin kırık hattında meydana mevrut parçalanmaya müteallik bulunduğunu vurgulayan Alexander, "Yani bu, fayın şekli ve yer aldığı devinim sistemi düşüncesince enikonu iri müşterek depremdi." ifadesini kullandı.
Alexander, bu çeşit depremlere elan dayanabilen acemi yapılış standartlarına da ilgi edilmesi icap ettiğinin altını çizerek "Gelecekte ayrıksı olayların da olacağını biliyoruz ve kendimizi hazırlamalıyız. Bunların ne devir olacağını kestirim edemeyiz fakat bu depremleri yaşanabilir geçirmek düşüncesince aksiyon kaydedebiliriz." dedi.
