İstanbul
Senegal Cumhurbaşkanı Macky Sall ve Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa'nın peşi sıra cemaziyelevvel Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed'in de düzeltme yapılmasını istediği Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinde (BMGK), almış olduğu kararlarla kıtadaki elden hoppadak değme krize engelleme edebiliyor.
Veto hakkına eş 5 ülkenin hevesleri doğrultusunda müdahaleler ve ambargolarla karşılaşan Afrika ülkeleri, zat sorunları düşüncesince imal edilen çözümün de parçası olmayı arzu ediyor.
Birleşmiş Milletlerdeki (BM) en şişman diyalekt gruba eş bulunan ve 54 ülkeyi ortamında barındıran Afrika Grubu, tamamı BM üyelerinin tahminî yüzdelik 28'ini dokuma ediyor ve konseyde veto hakkına eş minimum 2 koltuğa eş peyda geçirmek istiyor.
Son günlerde meydana getirilen çağrıların peşi sıra AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Addis Ababa Üniversitesi Barış ve Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü (IPSS) Direktörü Yonas Adaye Adeto, şu anki durumun "yeni birlikte müstemlekecilik biçimi" bulunduğunu ve Konseyde çabuk reforma gerekseme duyulduğunu söyledi.
Kıtadaki çatışmaların "siyahların" değil "beyazların" anlaşmazlığı üstüne çıktığına dikkati çekici Adeto başkaca Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kalın pıtrak meydana getirdiği "dünya beşten büyüktür" çağrısının tamamı dünyada önemli birlikte anlaşma kurulmasına önderlik ettiğini belirtti.
"Bütün zooloji eşittir gücün birileri henüz eşittir"
BMGK'nin "adil" ve "kapsayıcı" olmadığına aksan işleyen Adeto, bulunan boyut düşüncesince George Orwell'in Hayvan Çiftliği eserindeki "Bütün zooloji eşittir gücün birileri henüz eşittir." cümlesini hatırlattı.
Yapıdaki değme devletin denktaş haklara eş olması icap ettiğini gücün bazılarının ayrımlı iş gördüğünü dile getiren Adeto, BMGK’nin bu nedenle çabuk reforma gerekseme duyduğunu kaydetti.
BMGK'deki değiş talebinin yalnızca liderlerin değil tamamı Afrika'nın talebi bulunduğunu tamlayan Adeto, tamamı Afrikalıların Afrika’nın sorunlarının Afrikalılar aracılığıyla çözülmesi gerektiğine inandığını söyledi.
Adeto, "Afrika'daki sorunlara Afrika'nın yokluğunda değişmeyen verilmemesi dair hacısı hocası mutabık. Afrika, BMGK'nin birlikte parçası peyda geçirmek zorunda." dedi.
Etiyopya ordusunun ayrımlı ülkelerdeki BM sulh güçlerine meydana getirdiği katkıya atıfta bulunan Adeto, Afrika'nın dünyada oynadığı devim bilimi gösteriş dolayısıyla "daimi koltuğu" doğruluk ettiğini vurguladı.
Adeto, Afrika'nın Türkiye, Çin yahut Rusya kabilinden ahi devletlerin desteği ile sürekli koltuğu alması icap ettiğinin altını çizerek, Afrika Birliği temelinde veya bileşik Afrika yerine sürekli temsilciliğin olabileceğini anlatım etti.
"Afrika'yı baştan müstemlekeleştirmek istiyorlar"
Kıtadaki değme birlikte çatışmanın temelinin müstemlekecilik geçmişine derece uzandığını dikkata çekici Adeto, Kenyalı edip Ali Mazrui'nin "Her yağız çatışması ortamında alkan birlikte kökene sahiptir." değerlendirmesini paylaştı.
Etiyopya'daki bulunan çatışmanın da bunun birlikte örneği bulunduğunu korumak için çaba sarfeden Adeto, Amerika yönetiminin Etiyopya kabilinden yıldırı örgütü yerine bildirme edilen Tigray Halk Kurtuluş Cephesini kullanarak ülkeyi ele geçirmeyi amaçladığını anlatım etti.
Afrika'nın kukla hükümetler aracılığıyla baştan sömürgeleştirilmesinin istendiği fikrini encam devam eden Adeto, "Etiyopya'yı arama geçirmek erişmek Afrika'nın baştan sömürgeleşmesinin başlangıcı demek." niteleyerek konuştu.
"Dünya beşten büyüktür" düşüncesi birlikte ittifaka kez açıyor
Adeto, "Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 'dünya beşten büyüktür' düşüncesi banko boydak banko doğru. Bu, bizlere bire birlikte sürede global manada ve başta Afrika-Türkiye ortada önemli birlikte anlaşma kurduruyor." dedi.
Bu fikrin "bencil" değil "diğerkam" birlikte düşünüm bulunduğunu kaydeden Adeto, Erdoğan’ın ortaya koyduğu yaklaşımın Etiyopyalılar kabilinden şişman uyanıklık gördüğünü söyledi.
Adeto, "Bu dünya, içerisinde bulunan 8 bilyon kişiye ilgili birlikte yer, kendisini seçilmiş, ferişte veya oğan yerine görenlere değil. Bizler Allah'a aitiz." dedi.
Tek cepheli yaklaşımların bildirme edilmemesi icap ettiğini kail Adeto, bu nedenle Erdoğan'ın düzeltme çağrısının peşinde durulması icap ettiğini kaydetti.
