Kabil
ABD öncülüğündeki NATO güçlerinin 31 Ağustos 2021 bakımından ülkeden ayrılması ve Taliban'ın baştan Afganistan yönetimini devralmasıyla bu arada doğranan arsıulusal yardımlar ülkedeki kıtlık ve sefaletin boyutlarını şiddetlendiriyor.
Birleşmiş Milletler (BM) raporlarına göre, ülkenin ½ si besin temininde külfet yaşarken, iklim genelinde şart ortak banak nan alabilmek düşüncesince çocuklarını harcamak talip ailelerin sayısı artıyor.
Herat valilik merkezine kısaca 20 kilometre mesafedeki Şehr-i Sebz bölgesi sakini, 30 yaşındaki Şiringül Musazey de yaşamış olduğu iktisadi sorunları AA muhabirine anlattı.
Şehr-i Sebz'de, sonuç 3-4 senedir ağırlaşan susuzluk ve Taliban ile geçmiş hükümet arasındaki çatışmalar zımnında Badgis, Farah, Gor denli mekân vilayetlerden Herat'a barhana geçirmek mecburiyetinde kesirler binlerce ad yaşıyor. Şiringül Musazey ve ailesi de bu kişilerden.
Musazey, kocasından kesirler 1500 dolarlık borcu ödeyemezse, 5 yaşındaki kızı Saliha'yı özgülemek mecburiyetinde kalacak.
Çadırda dirim savaşı veriyor
Kocası, 5 kız ve 2 eş çocuğuyla 3 sene evveli Badgis'ten bu köye barhana fail Musazey, şu an ailesi ile soğuğa gönül rahatlığı dayanıksız, yağmurda su alan, ısınamayan ortak tane delik ortak çadırda yaşama tutunma savaşı veriyor.
Anne ve evlatları gece olduğunda yatarken dolgun yorganlar altında donma tehlikesini atlatmaya çalışıyor.
Musazey, "Akşamları iklim aşırı ilgisiz oluyor. Ellerim, kollarım da ağrıyor. Hastayım ve üşüyorum." dedi.
Kaldıkları çadırda kabullenmek düşüncesince kullanabilecekleri ortak soba bile sıfır ailenin şart az daha uğur boncuğu şeyi yok. Genellikle, çay ve mobilyasız ekmekle nemalanmak mecburiyetinde kesirler ailenin aş damı eşyası olarak, birer tulum ve çaydanlık, dü termos, beş altı bardak, debbağ ve tas bulunuyor.
"Bugün ne yediniz?" sorusuna Musazey, "Çay ve beş altı zerre mobilyasız ekmek. Dün de komşuların getirmiş olduğu beş altı kumpir yedik. Yiyecek apayrı ortak şeyimiz yok. Bize iane edilmesini istiyoruz." cevabını verdi.
Anne ve kollar en sonuç ne devir akıllıca ak ortak aşındırmak yediklerini bile hatırlamıyor.
Uyuşturucu bağımlısı benzeri evi vazgeçme etti
Eşi Gulamsehi'nin narkotik bağımlısı olduğunu, menfaatlerini vazgeçme ettiğini ve onu en sonuç 8 ay evveli gördüğünü kail Şiringül Musazey, Badgis'te yaşarken kocasının, ortak tanıdığı bulunan Han Hazret'ten, 1500 dolar (150 bin afgani) namus borcu aldığını ve bunu ödeyecek maddesel durumunun olmadığını söyledi.
Kocasının almış olduğu namus borcu dünyalık ile ne yaptığını bilmediğini tamlayan Musazey, ortamında bulunmuş olduğu vaziyeti şöyleki anlattı:
"Ya dünyalık ödeyerek yahut çocuğumuzu vererek borcumuzu ödememiz lazım. Ailece kıtlık içerisindeyiz. Bize iane edecek halde bulunan ortak akrabamız da yok. Herkes yoksul. Mecbur, borcum düşüncesince çocuğumu vereceğim. Kimse bizlere iane etmiyor. Ya kızımı satacağım yahut borcuma cevap onu vereceğim."
Alacaklı, Saliha'yı 12 yaşındaki oğlu ile evermek istiyor
Alacaklı Han Hazret (35) de ayrımsız biçimde 3 sene evveli Badgis'ten bu köye barhana edenlerden. Hazret, Badgis'te ilkin maddesel durumunun dobra bulunduğunu ve Gulamsehi'ye gereksinimlerini karşılaması düşüncesince 150 bin afgani namus borcu verdiğini söyledi.
Hazret, şu an kendisinin de yoksullaştığını ve geçimini sağlayamadığını kaydederek, ya borcun ödenmesini yahut Saliha'yı buna cevap 12 yaşındaki oğlu ile evermek istediğini belirtti.
Kız evlatları ıvır zıvır yaşta satılıyor
Açlık ve sefaletin pençesinde ölüm kalım savaşı veren Afgan ailelerde, eş kollar genel anlamda kentte pabuç boyacılığı, çöplerden plastik ve kağıt kaydetme denli işlerde fiilen evlerine az da olsa dünyalık getirebiliyor. Ancak bazısı aileler, kız evlatları eve maddesel ulama sağlayamadığı düşüncesince onları "elden çıkarmak" istiyor. Bu nedenle, ıvır zıvır kızların evlendirilme şartıyla satılması iklim genelinde sık sık tanıdık ortak durum.
Satın düzlük eşhas kızların 11-12 yaşına gelinceye derece ailesiyle kalmasına müsaade verebiliyor. Kızlar, bu hoşnutluk eriştiklerinde de düzlük eşhas ile yahut onların evlatları ile evlendirilmek mecburiyetinde bırakılıyor.
Afganistan ekonomisi zamanı yıkılış yaşıyor
Taliban’ın 15 Ağustos’ta Afganistan yönetimini devralmasının arkası sıra bu ülkeye müteveccih devam eden yardımlar kesildi.
Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Amerika Merkez Bankası Afganistan’ın arsıulusal fonlara erişimini kesmişti.
Özellikle güzeşte yazları küsurat çatışmalar ve muvazenesizlik zımnında çetin eyyam nâkil Afganistan’da, bahis konusu yardımların kesilmesi ile iklim ekonomisi içerisinden çıkılamaz ortak çözüm aldı.
Afganistan’da işsizlik, fakirlik ve kıtlık alarm donör seviyelere ulaştı.
BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Afganistan'da aceleci besin güvensizliği ile gönül rahatlığı karşıya kesirler ad sayısının minimum 18,8 milyon bulunduğunu ve bu sayının şita aylarında 22,8 milyona yükselmesinin beklendiğini duyurmuştu.
