30 senedir dinmeyen ateş 'Hocalı Katliamı'

Bakü

Hocalı Katliamı'nın üstünden 30 sene geçti ancak acısı bugün de Azerbaycanlıların kalbinde tazeliğini koruyor. Her sene Hocalı'yı yenmiş ahali kendisine anan Azerbaycanlılar, ordularının 2020'de 44 günce harpte kazanılmış olduğu yengi nedeniyle 2 senedir şehitlerini galip ortak ahali kendisine anıyor.

İnsanlık evveliyatına yağız ortak karartı kendisine yazılan bu katliam, uğur boncuğu devir hafızalardan silinmeyecek olsa da engelleme altındaki toprakların kurtarılması, Azerbaycanlıların kalbine su serpti. Azerbaycanlıların deminden yegâne istediği, Hocalı Katliamı'nın faillerinin ilçe önüne çıkartılması ve adaletin yerini bulması.

Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla Azerbaycan'a erinç yer iddiasında bulunmaya süregelen ve saldırıya güzeşte Ermeniler, 1991'in akıbet günlerinde ablukaya aldıkları, bölgenin yegâne havaalanına erbap ve önemli ehemmiyet haiz Hocalı'yı engelleme düşüncesince harekete geçti.

Aylar geçindiren saldırılarını 25 Şubat 1992'de yoğunlaştıran Ermeniler, akşam Sovyet Rus ordusunun o devir Hankendi'de mevcut 366. motorize alayının da sayesinde üç koldan saldırdı.

Sadece işgalle yetinmeyen Ermeniler, sivilleri dolgun halde katlederek, esirlere acımasızsa azap yaparak 20. asrın en hunriz katliamlarından bir tanesini gerçekleştirdi.

Daha önceki 7 bin ferdin yaşamış olduğu Hocalı'da savunmasız haldeki 106'sı kadın, 70'i yaşlı, 63'ü bebek 613 Azerbaycan yurttaşı yaşamını kaybetti. Katliamdan 487 isim ağırbaşlı gaileli kurtuldu, Ermeni güçleri 1275 kişiyi tutsak aldı, bunların 150'sinden hala sav alınamadı.

Katliamda 8 familya ağız ağıza namevcut edildi, 25 bebek değme dü ebeveynini, 130 bebek ise anne babalarından bir tanesini kaybetti.

Katledilenlerin adli tababet araştırmaları ve tanık ifadeleri, Hocalı sakinlerinin baş derilerinin soyulması, kurak, burun, eşeysel organlarının kesilmesi, gözlerinin çıkartılması kabil kadın, buğulu ve bebek ayrımı olmadan beyin almaz işkencelere verilen kaldığını açık açık kanıtlıyor.

Katliamın kurbanları ortada boynu vurularak, yakılarak katledilenlerin yanında karnı süngülenen yüklü hanımlar da var. O çağda çekilen sahneler ve fotoğraflar, katliamın büyüklüğünü ortaya koyuyor.

Azerbaycan'a göre, Hocalı'da yaşananlar, 1949 Cenevre Sözleşmelerinin, Birleşmiş Milletlerin (BM) Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi, Sivil ve Siyasi Haklar Sözleşmesi, İşkence ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı yahut Onur Kırıcı Muamele yahut Cezaya Karşı Sözleşme, Çocuk Hakları Sözleşmesi kabil aşırı sayıda sözleşmenin çın ihlali anlamına geliyor.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 22 Nisan 2010 günlü sonucunda Hocalı'da yaşananlar, harp suçları yahut adamlık aleyhine suçlarla eş bedel eylemler kendisine görüldü.

Bugüne denli 15 ülkenin parlamentosu ve ABD'nin 24 eyaletinin meclisi, Hocalı'da yaşananları kınayan ve genosit kendisine gören kararları onama etti.

Hocalı'da yaşananları dünyaya duyurmaya bitmeme fail Azerbaycan, arsıulusal toplumdan suçluların cezalandırılmasını istiyor.