İstanbul
Küresel enerji arzına bağlı endişeler artmaya bitmeme ediyor.
Yeni sima koronavirüs (Kovid-19) salgını sonrası toptan ekonomilerde muhtelif teessürat başlangıç gösterirken, tedbir zincirindeki kırılmalar ve mal fiyatlarının üstün dereceli seviyelere ulaşmasıyla oluşan şişkinlik endişesine "enerji arzının doğacak devirde ehliyetsiz kalabileceği" korkusu eklendi.
Avrupa ve Asya'da enerji arzı, gündemin anne maddelerinden birisi olmaya bitmeme ediyor. Çin'de amme şirketlerine ne pahasına olursa olsun enerji güvenliğinin sağlanması ve bu mevzuda tedbir derdi yaşanmaması emri verilirken, Avrupa'da gaz vadelileri eylülde yüzdelik 90,2 artışla 97,8 avroya çıktı.
Söz konusu gelişmelerin halihazırda efdal seyreden toptan şişkinlik baskılarını desteklemesi ve evren ekonomilerini şimdi dayanıklı birlikte konuma sürüklemesinden fikir ediliyor.
Ak Yatırım Araştırma Müdürü hür Veysel Hatipoğlu, AA muhabirine meydana getirdiği açıklamada, nice ferdin dikkatini dünkü çekmiş bulunmasına rağmen toptan enerji krizinin gerçekte düşünüldüğü derece dünkü olmadığını söyledi.
Yükselen yeşil/temiz enerji algısının sabık sene yer yağı fiyatlarının da eksiye gitmesiyle bazısı ıvır zıvır yer yağı şirketlerinin iktisadi nedenlerle hile dışı kalmasına faktör bulunduğunu aktaran Hatipoğlu, yer yağı devlerinin envestisman masrafları düşüncesince ayırdıkları bütçeleri 2020'de yüzdelik 30-50 azalttıklarını tabir etti.
Hatipoğlu, envestisman masrafları yapılamamasının kuruluşların büyüyememesine ve üretimin artmamasına, ürün adına da insanın kalan enerji ihtiyacına yanıt enerji çıktısının cümle genelinde talebi karşılamamasına menşe bulunduğunu anlattı.
Bu noktada güneş, yel ve su tabanlı enerji kaynaklarındaki artışın dirlik iddia adına sunulabileceğini tamlayan Hatipoğlu, "Ne efsus ki bu parlak enerji kaynaklarından elde edilmiş çıktı, enerji ihtiyacını karşılamaya yetmiyor. Bu sebeple elektrik üreticilerinin kabak maddesi kömür, gaz ve yer yağı ürünleri adına kalıyor." dedi.
"Zayıf stoklar ağırbaşlı birlikte riziko oluşturuyor"
Özgür Veysel Hatipoğlu, Avrupa devletlerinde mekân bilincinin arttığını ve dizel yakıtın andıran gelecekte yasaklanmasına vasıl önlemler alındığını, buna rağmen elektrik üreticilerinin karbon mahrukat talebinin etraflıca seneler bitmeme edecek denli göründüğünü söyledi.
Hatipoğlu, boyuna kalan elektrik enerjisi ihtiyacının, enerji tahavvül çemberinde anadan görme enerji kaynaklarına bulunan ilginin artmasına menşe bulunduğunu fakat yer yağı üretimindeki kota ve kalan istem zımnında yer yağı stoklarının ürün zamanların en az seviyelerinde bulunduğunu kaydetti.
Doğal gaz stoklarının da benzeşim halde senenin bu zamanına layıkıyla ürün yılların en az seviyesinde bulunduğunu aktaran Hatipoğlu, "Önümüzdeki şita aylarında istinas gereksinimi zımnında artacak gaz isteklerine yanıt güçsüz stoklar ağırbaşlı birlikte riziko oluşturuyor." dedi.
"Enflasyon, anlaşılan Fed'in organize ettiği derece iare olmayacak"
Ak Yatırım Araştırma Müdürü Hatipoğlu, bahis konusu gelişmelerin fiyatlamalara bulunan etkisine bakılınca muhtelif toptan ve yerli borsalarda muamelat gören gaz fiyatlarının rekorlar kırdığının gözlemlendiğine ayraç ederek, hassaten Norveç piyasasında canlı adına geçer not elektrik kontratlarının ürün aylarda çabucak yükseldiğini gördüklerini söyledi.
Petrol tarafında da fiyatların Kovid-19 salgını sonrası zamanın en efdal seviyelerinde bulunduğunu tamlayan Hatipoğlu, şunları kaydetti:
"Petrol fiyatlamalarındaki aşırılık iri birlikte ihtimalle beş altı hafta zarfında törpülenecek ve birlikte hacim arka çekme olacaktır. Özellikle 4 Ekim'deki Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) toplantısında Suudi Arabistan'ın, hassaten Amerika kazanmak bu şeklinde muhtelif devletlerin istihsal kotasının artırılması yönündeki çağrıları dikkate alması kararı birlikte istihsal artışı gelirse ilkin arka çekme petrolde olacaktır. Ancak sanmayalım ki bu iş bu halde çözümlenecek. Ortada, şimdi ilkin de bahsettiğim gibi, az şimdi 1 senedir çelimsiz doğranan çoğalma var. Bu sebeple arz sorunun bitmeme ettiğini görebiliriz. Bu da lüzum istemez enerji fiyatlarının yukarıda kalmasına menşe olacaktır. Sonuçta ise Amerika Merkez Bankası'nın (Fed) tabir etmiş olduğu iare şişkinlik konusu, anlaşılan onların organize ettiği derece iare olmayacaktır."
Vadeli enerji kontratlarında ise sektörün şimdi ilkin bahsetmiş olduğu törpülenmeden sonradan baştan alış anlamında pozisyonların arttığını görmenin mucize olamayacağını tabir fail Hatipoğlu, bu manada anadan görme pay yatırımcısının borsa envestisman fonları (BYF) dair kendisini geliştirerek yakın dünkü fiyatlama davranışlarına dirlik mücehhez olmasının hayır olacağını söyledi.
