İstanbul
ABD'de güzeşte hafta açıklayan verilere göre, orak ayı ayında yüzdelik 8,5 küsurat salname enflasyon, ağustosta yüzdelik 8,3'e gerilemesine rağmen yüzdelik 8,1 düzeyinde olan piyasa beklentilerini aştı.
Verinin arkası esna Fed'in federal fonlama payı politikasına başladığı 1990'lardan buyana evvela kere 100 baz puanlık ürem artırımına gideceği ihtimali fiyatlanmaya başlanırken, faizlerde minimum 75 baz puanlık artışa kesme gözüyle bakılıyor.
Halihazırda servet piyasasındaki fiyatlamalarda, Fed'in 75 ve 100 baz puanlık ürem artırımı ihtimali sırayla yüzdelik 82 ve yüzdelik 18 düzeyinde bulunuyor. Bankanın hâlâ evvela 25 baz puanlık ürem artırımına gitmesi hâlâ muhtemel tanıdık doğacak ayki toplantısı düşüncesince ise 50 baz puana yüzdelik 35,2 ve 75 baz puana yüzdelik 54,5 belki veriliyor.
Hafta süresince özellikle Avrupa ve Çin kazanmak az daha açıklayan verilerin, büyümenin çelim kaybettiğine ayraç etmesi durgunluk endişelerini de deli dolu tutarken, arsıulusal itibar derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, küresel ekonomiye bağlı 2022 yılı repo beklentisini yüzdelik 2,9'dan 2,4'e düşürdü. Dünya Bankası da erdemli enflasyona huzur özek bankalarının senkronik adına faizleri artırmasının 2023'te küresel durgunluk riskini güçlendirdiğini bildirdi.
Bu gelişmelerle güzeşte hafta süresince küresel hisse piyasalarında oynaklığın erdemli seyrettiği ve satışların arttığı gözlenirken, değiştirme piyasalarından da depar belgesi yaşandı. Resesyon riski ve dolar talebinin enerjisini koruması ile altının ons fiyatı da yüzdelik 2,4 bedel kaybederek 1.675,5 dolardan kapandı.
ABD'de doğacak haftanın gündemi Fed
ABD'de güzeşte hafta enflasyonist endişelerin çoğalması ve makroekonomik verilerin alengir sinyaller vermesi ile piyasalarda riziko iştahı bağan seyretti.
Beklentilerin üstünde mevrut mal şişkinliği verilerinin arkası esna açıklayan Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), düşüşünü 2'nci taban taşıyarak ağustosta maaş yüzdelik 0,1 gerilerken, salname bazda da yüzdelik 8,7 ile tahminlerin altında kaldı. Ülkede perişan satışlar ağustosta maaş yüzdelik 0,3 ile piyasa beklentilerinin tersine yükseldi.
Haftalık avarelik başvuruları da 213 binle 5'inci haftasında da azalış kaydetti. Söz konusu fazlalık verilere rağmen ABD'de endüstri üretimi ağustosta maaş yüzdelik 0,2 artsa da beklentilerin altında kaldı. New York Fed ile Philadelphia Fed'in imalat endeksleri de endüstri sektöründe daralmanın sürdüğüne ayraç etti.
Açıklanan data ve gelişmelerle New York borsasında güzeşte hafta oynaklığın erdemli seyrettiği görülürken, endekslerde haftalık bazda sayı farkı yüzdelik 4,6 azalış yaşandı. Geçen hafta genelinde Dow Jones endeksi yüzdelik 4,13, Nasdaq endeksi yüzdelik 5,48 ve S&P 500 endeksi yüzdelik 4,08 bedel kaybetti.
ABD'nin 10 salname değiştirme faizi güzeşte haftaya başladığı yüzdelik 3,30 seviyelerinden yükselişe geçerek yüzdelik 3,45'ten kapandı. Dolar endeksi ise mal şişkinliği verilerinin arkası esna yüzdelik 1,6'lık yükselişle 110'u sınav ederken, haftanın ikinci yarısından sonradan ufki birlikte tempo seyrederek 109,8'de dengelendi.
Gelecek hafta ABD'de Fed'in perşembe günkü ürem kararının birlikte salı ev başlangıçları, çarşamba ikinci el ev satışları, perşembe haftalık avarelik başvuruları ve cuma namazı imalat endüstri ve görev sahası Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verileri izlem edilecek.
Fed Başkanı Jerome Powell'ın ürem kararının arkası esna yapacağı konuşmada, bankanın doğacak çevrim servet politikası stratejisi kendisince ipuçları aranacak.
Avrupa'da erke krizi derinleşiyor
Avrupa tarafında güzeşte hafta yatırımcı fiyatlamalarına istikamet sağlayan esas etmen gine erke krizi ve küsurat durgunluk riski oldu.
Bu kapsamda uygulanması planlanan tedbirler yakından izlem edilirken, Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerin, çarpıcılık ve tabii taş yağı lambası yağı fiyatlarındaki artışa huzur alınacak önlemleri mülaki gelişmek az daha 30 Eylül'de Brüksel'de baştan yılgı toplanacağı bildirildi.
Artan çarpıcılık ve tabii taş yağı lambası yağı tutarları zımnında sektörde çalışkanlık yayınlayan şirketlere müteveccih arttırma vergiyi de havi tedbirler ise durgunluk kaygılarının derinleşmesine illet oldu.
Öte taraftan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, enerjide bildirme güvenliği düşüncesince Rus erke firması Rosneft'in Alman taraf kuruluşu Rosneft Almanya’ya kayyum atanmasından sonradan Doğu Alman eyaletlerinde 1 bilyon avrodan aşkın envestisman yapılacağını bildirdi.
Alman hükümetinin, Almanya'nın en şişman Rus gazı ithalatçısı Uniper'in kamulaştırılmasını değerlendirdiği olup bitenleri ise firmanın hisselerinde yüzdelik 18'den aşkın bedel yitirilmesine illet oldu.
Makroekonomi data tarafında ise Almanya'da açıklayan ZEW Ekonomik Beklenti Endeksi eylülde kötüleşmeye ayraç ederken, Avro Bölgesi’nde ağustosta salname mal şişkinliği yüzdelik 9,1'le üstün dereceli seviyeye yükseldi.
Bu gelişmelerle Avrupa borsalarında güzeşte hafta satıcılı birlikte tempo izlenirken, haftalık bazda Almanya'da DAX endeksi yüzdelik 2,65, Franca'da CAC 40 endeksi yüzdelik 2,17 ve İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzdelik 1,56 bedel kaybetti. Avro/dolar paritesi 0,99-1,02 bandında akıntı etmiş olduğu haftayı yüzdelik 0,3 düşüşle 1,0016'dan tamamladı.
Gelecek hafta Avrupa'da İngiltere Merkez Bankası (BoE) ürem kararının birlikte Avro Bölgesi'nde mahveden güvenlik endeksi ile imalat endüstri ve görev sahası PMI, Almanya'da ÜFE verileri izlem edilecek. BoE'nin yüzdelik 1,75 düzeyinde olan siyasa faizini, 50 baz puanlık artırımla yüzdelik 2,25'e yükseltmesi beklenirken, değişmeyen metninde, doğacak devirde bankanın ne denli şahinleşeceği sorusuna cevap aranacak.
Asya'da ruzname Çin ekonomisindeki yavaşlama ve güçsüz Japon yeni
Asya genelinde, Çin'de ekonomiye müteveccih endişeler ve Japonya'da güçsüz yen profili gündemi çalışır etmeye bitmeme etti.
Geçen hafta genelinde Asya'da ekopolitik ruzname de derin geçerken, ABD'nin Çin'in muhtemel Tayvan işgalini engel kazanmak düşüncesince birlikte müeyyide paketini değerlendirdiği haberlerinin birlikte Rus ve Çinli liderlerin meydana getirdiği müzakere yakından izlem edildi. Haftanın sonuç haset Amerika borsalarında iş gören Çin şirketlerini denetleyecek heyetin Hong Kong'a gideceği olup bitenleri de uygulayım bilimi hisselerinde sansasyonel oldu.
Çin Merkez Bankası'nın (PBoC) servet politikasını gevşetme adımlarına açıklık vererek 1 salname siyasa ürem oranını (MLF) yüzdelik 2,75 düzeyinde bırakması da öne çıkan gelişmeler ortada toprak aldı.
Makroekonomik data tarafında Çin'de ağustosta salname bazda endüstri üretimi yüzdelik 4,2 ve perişan satışlar yüzdelik 5,4 artarak beklentileri aştı. Ülkede namus borcu yöneltme problemleri ile savaş fail emlak sektörüne bağlı göstergeler ise bozulmaya bitmeme etti. Japonya'da ise ağustosta salname bazda dış satım yüzdelik 22,1 yükselse de beklentilerin altında kalırken, dış alım yüzdelik 49,9 artarak piyasa tahminlerini aştı. Ülkede orak ayı kocaoğlan endüstri üretimi de salname bazda yüzdelik 2 azalarak güçsüz görünümünü sürdürdü.
Öte taraftan güçsüz yen profiline ilişikli yetkililerin açıklamaları, Japonya Merkez Bankası'ndan (BoJ) direkt engelleme beklentilerini artırırken, Japonya Kabine Baş Sekreteri Matsuno Hirokazu olan döviz hareketleri bitmeme ederse rastgele seçeneği elemeden müstelzim adımları atmaya apiko olduklarını söyledi. BoJ'un döviz alım-satımlarına bağlı ürem payı kontrolü meydana getirdiği olup bitenleri ile dolar/yen paritesi ciddi eşik adına anılan 145 düzeyinden düşüşe geçerek 142,9'da dengelendi.
Bu gelişmelerle güzeşte hafta Asya borsalarında satıcılı birlikte tempo izlenirken, haftalık bazda Çin'de Şanghay birleşik endeksi yüzdelik 4,16, Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzdelik 2,29, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzdelik 3,1, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzdelik 0,06 ve Hindistan'da Sensex endeksi yüzdelik 1,59 bedel kaybetti.
Asya tarafında doğacak hafta BoJ'un ürem kararının birlikte Japonya'da mal şişkinliği verilerinin piyasalara istikamet vermesi bekleniyor. Doğrudan döviz müdahalesi beklentilerinin arttığı birlikte devirde bankanın ultra salpa servet politikasında birlikte değişikliğe gitmeyeceği, fakat güçsüz yen karşısında lafla manipülasyon tonunu sertleştireceği öngörülüyor.
Yurt ortamında gözler TCMB'ye çevrildi
Yurt ortamında bu hafta Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, küresel çapta eksilen riziko iştahının etkisiyle satıcılı birlikte tempo izledi. BIST 50 endeksinde toprak düzlük hisseler düşüncesince 14-16 Eylül zamanında açığa adanmış işlemlerinde fevk hamle kuralı uygulanırken, bankacılık sahası hisselerinde satışların yoğunlaştığı görüldü.
Bu hafta açıklayan verilere göre, endüstri üretimi temmuzda maaş yüzdelik 6,2 gerilerken, salname bazda yüzdelik 2,4 yükseldi. Türkiye'nin akan işlemler hesabı da temmuzda 4 bilyon 10 milyon dolar açıkça verirken, 12 maaş akan açıkça 36 bilyon 585 milyon dolar oldu.
AA Finans'ın anketine eklenmiş olan ekonomistler endüstri üretiminde temmuzda salname yüzdelik 6,8 artma beklerken, akan işlemler dengesinin 3 bilyon 470 milyon dolar açıkça vereceğini kestirim ediyordu.
Öte taraftan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) Piyasa Katılımcıları Anketi'ne göre, Tüketici Fiyat Endeksi'ndeki (TÜFE) artma beklentisi 12 ay sonrası düşüncesince yüzdelik 41,99'dan yüzdelik 36,74'e, 24 ay sonrası düşüncesince de yüzdelik 24,35'ten 20,63'e geriledi.
Bu gelişmelerle BIST 100 endeksi, haftayı yüzdelik 4,09 kayıpla 3.377,33 puandan tamamlarken, dolar/TL haftalık bazda 0,1'lik artışla 18,2555'ten kapandı.
Yurt ortamında doğacak hafta gözler Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) ürem sonucuna çevrilirken, bankanın siyasa faizini yüzdelik 13 düzeyinde bırakması bekleniyor.
