Rize
Rize Ticaret Borsası (RTB) Başkanı Mehmet Erdoğan, AA muhabirine, Ulusal Çay Konseyi ile baş başa üç senedir sürdürdükleri düzentileme kararında Rize çayının coğrafi işaret vesikası almaya adalet kazandığını söyledi.
Coğrafi işaret değerlendirmek talip kuruluşların başvurma etmeye başladığını tamlayan Erdoğan, denetimin RTB koordinatörlüğünde Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize Tarım ve Orman Müdürlüğü, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası ve Ulusal Çay Konseyi temsilcilerince gerçekleştireceğini aktardı.
Yapılacak çalışmalarda Rize çayının kendine başmaklık tat, koku, nitelik ve aromasının inceleneceğini vurgulayan Erdoğan, coğrafi etmenler ile baş başa türap miktarı, mecmu kül, su ekstraktı, selüloz, kafein, gönen ve demine bakılarak standartlara akıllıca mamüllerin coğrafi işaretli adına satışa sunulabileceğini anlattı.
Erdoğan, coğrafi işaretli Rize çayının dip bakır renkte olması gerektiğini, tel ve çay sapı içermemesi, deminin dip al ve kırmızımtırak sureta olması icap ettiğini bildirdi.
Çayın ak pak olması icap ettiğini de vurgulayan Erdoğan, burukluğun damakta hissedilmesinin ehemmiyetli olduğunu, çay tadımcılarının bu bölgede çalışmalarını sürdürdüklerini belirtti.
Erdoğan, coğrafi işaretin kalitede artışa hastalık olacağının altını çizerek "Coğrafi işaret henüz nitelikli ürünün vatandaşa ulaşmasına olanak verecek. Türk çayının umumi anlamdaki algısını hem Türkiye'de hem ülke haricinde değiştirecek. Asıl ülke haricinde yapacağımız ihracatta coğrafi göstergesi istimal maksadımız var. Yurt haricinde coğrafi işaret katılması düşüncesince de çalışmalarımızı başlattık." dedi.
Türkiye'de çayın yüzdelik 70'inin Rize'de üretildiğine dikkati çekici Erdoğan şunları kaydetti:
"Coğrafi işaretin buna akıllıca olacağını fikren süreci tamamladık. Şu anda beş altı şirket coğrafi göstergesi değerlendirmek düşüncesince taleplerini ilettiler. Bunlardan nezdinde tanesine kabil verildi, diğerlerinin emek harcamaları bitmeme ediyor. Kurmuş olduğumuz ekip, alıntı bölgelerinde ve fabrikalarda incelemelerini yapmış olup mukteza koşulları sağlayanlarda belgelendirmeyi yapıyor. Yaklaşık adına Türkiye pazarı adına baktığımızda coğrafi işaretli mamüllerin yüzdelik 10 kabil nezdinde pazarı oluşturması öngörülüyor fakat bunu vatandaşa vasıl henüz nitelikli nezdinde mahsul adına düşünebiliriz. Önümüzdeki ocak-şubat aylarında coğrafi işaretli Rize çayı tüketicilere çıkacak."
Erdoğan, Türkiye'de ayrışık fuarlarda coğrafi işaretli çay düşüncesince taleplerin oluşmaya başladığını belirterek "Birkaç şirket var. Coğrafi işaretli mahsul satışı düşüncesince talepte bulundular. Biz bu ürünü satacak yereldeki firmalarımıza yönlendiriyoruz. Çok iyi nezdinde idrak emek harcaması olacak." niteleyerek konuştu.
Coğrafi işaretli ürünlerde çayın ekstrakt değerinin 30 olacağını tabir fail Erdoğan, "Suya sabık içki miktarının artırılmasının, kalitenin artırılması anlamına geldiğini söyleyebiliriz. Daha bağan nitelikli ürünlere coğrafi işaret alınamaz. Kalite bozulmaz. Birinci bardak ile bininci bardak ortada nezdinde ayırt görülmez. Böylece nitelik de sağlanmış olur." dedi.
Rize çayının özellikleri
Çay Araştırma Merkezi Müdürü Selçuk Azman ise coğrafi işaret dönemini başka bölgelerle Rize çayının içiş özellikleri, coğrafi etmenleri cezaevi uğrunda bulundurarak yürüttüklerini söyledi.
Ürünün niteliklerini özetleyen Azman, "Rize çayının en tipik ayrıcalığı ak pak olması ve deminin etli olmasıdır. Diğer alanlarda imal edilen çaylar henüz yumuşaktır. Özellikle Türk halkı dolgun, dili çekici burukluktaki çayı istiyor. Bu da Rize çayını işaret ediyor. Uzman olanlar bu farkları ferah ferah anlayabilir. Özellikle bizim bünyemizde eğitimlerde çay tadımcıları bu bölgede hararetli eğitimler aldı." ifadesini kullandı.
