Van
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesinde (YYÜ), kuraklıkta zirai üretimin aksamasını engel olmak benzeri akademisyenlerin 20 salname çalışmasıyla, bitkilerin gıda ve su ihtiyacını karşılaması düşüncesince geliştirilen mikorizal fungus (mikrobiyal gübre-mantar) üretimi düşüncesince emek vermek başlatıldı.
YYÜ Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Semra Demir ve ekibi, Tarım ve Orman Bakanlığının desteğiyle, topu topu dünyada bulunduğu üzere Türkiye'de de hararet artışı ve buharlaşmaya ilişkin nice göl, su ve su kaynağının kurumasının zirai üretimdeki aksi etkilerini düşürmek benzeri mikrobiyal gübre projesini yaşama geçirdi.
Bu kapsamda, 20 senedir sürdürülen çalışmalarda rüya sağlayan konkre verilere vasıl Demir, gübrenin patentinin katılması ve dizi üretiminin yapılması düşüncesince Türk Patent ve Marka Kurumuna müracaat yaptı.
Birçok ülkede imal edilen ve ithal edilerek Ege, Akdeniz, İç Anadolu ve Marmara bölgelerinde beğenilen mikrobiyal gübre, buluş belgesi başvurusunun müspet neticelenmesi yerinde Türkiye'de de üretilecek.
Kullanıldığı bölgelerde bitkilerle arazi altında etkileşim sağlayarak verimi artırdığı belirlenen domestik mikrobiyal gübre, kuraklığın dip yaşandığı bölgelerde bitkilere "can suyu" olacak.
Depoladığı su ve gıdaları etrafında eş yaşamış bulunduğu bitkilere daima aktararak gelişimini sağlayıcı gübre ile kuraklığın etkilerinin azaltılarak zirai üretimin artırılması hedefleniyor.
Demir, AA muhabirine, dünyada salgından ahir en şişman problemin global istinas ve buna ilişkin oluşan susuzluk bulunduğunu söyledi.
Kuraklığın ekosistemin haricinde nüfus bilimsel ve zirai nice dokunaklı değişiklikleri de yanında getireceğine ayraç fail Demir, Van Gölü havzasının da bu global değişimden etkilendiğini tabir etti.
Küresel ısınmanın zirai üretimdeki aksi etkilerini düşürmek düşüncesince emek vermek başlattıklarını tamlayan Demir, "Tarımsal alandaki susuzluk aşırı ağırbaşlı boyutlarda. Tarımın eğer olmazsa imkânsız bileşeni sudur. Kısıtlı şartlarda yetiştiricilik yapılıyorsa da hem hayvanca bununla birlikte nebati istihsal düşüncesince suyumuz yetersiz. Mevcut suyu konuşu kullanacak birtakım argümanları yaşamımıza yerleştireceğiz. Biz de bu aşamada 20 senedir eş emek vermek yapıyoruz." dedi.
"Bitkinin kısıtlanmış şartlarda yaşamasına araştırma görevlisi oluyor"
Mikorizal fungus denilen mikroorganizma-mantarın başta kuraklığın dip yaşandığı bölgelerde bitkilere sahn verdiğini özetleyen Demir, şunları kaydetti:
"Mantarlar çoğu kez insanoğlu açısından dokuncalı aktif yerine nitelendirilir. Ancak bizim çalıştığımız mikroorganizma, nebat kökleriyle eş neşeli ve bitkinin alamadığı gıda ve suyu sağlıyor. Bu mikroorganizma, toprakta nebat kökünün ulaşamadığı bölgelere derece inerek en tabandaki suyu alıp bitkiye veriyor. Kurak koşullarda, suyun bulunmadığı durumlarda, bitkinin ruhsal gerilim koşullarında hâlâ dayanabilen olmasını sağlıyor. Kısacası bitkinin kısıtlanmış şartlarda yaşamasına araştırma görevlisi oluyor."
Demir, sürdürülebilir ekincilik kapsamı içinde aşırı ehemmiyetli eş bileşene eş bulunan bu mikrobiyal gübrenin dünya haricinde ince uyanıklık gördüğünü aktardı.
"Su ekonomisine aşırı ehemmiyetli tesiri olacak"
Türkiye'de hâlâ domestik mikrobiyal gübrenin olmadığını fakat meydana getirilen çalışmayla buna önderlik edeceklerini vurgulayan Demir, şöyleki bitmeme etti.
"Türkiye'de mikorizal fungus muhtevalı mikrobiyal gübreler ithal edilmektedir. Bu mikrobiyal gübrelerin cıvıltı ve bulanıklık testleri Türk Standartları Enstitüsü (TSE) kabilinden hemen bizim laboratuvarımızda yaptırılmaktadır. Söz konusu çözümleme neticelerini Tarım ve Orman Bakanlığı ve TSE'ye gönderiyoruz. Bu manada da ehemmiyetli eş fariza üstleniyoruz. Fakat en şişman arzumuz özlük ürünümüzü çiftçilerimizin hizmetine sunmak. Mikorizal mikrobiyal gübre ürününün geliştirilmesine imkân sağlayan projemiz TÜBİTAK'tan dayanaklık etmek aldı. İnşallah en endamsız vakitte sıra işi evresini başlatıp mahsul elde ika sürecine gireriz."
Demir, en endamsız müddette üreticilere mikrobiyal gübrelerin kullanıldığı fideleri dağıtmayı hedeflediklerini belirterek, "Bu gübrenin su ekonomisine aşırı ehemmiyetli tesiri olacak. Çünkü suyu ambarlama faaliyeti görüyor. Depoladığı suyu da bitkiye veriyor. Bu balans müthiş. İyi eş su yönetimiyle de bu mahsul zirai kuraklığa eş rüya ışığı olacak." dedi.