Ankara
Ankara Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü araştırmacıları, Dünya'dan 1336 erke yılı uzaklıktaki Kepler-451 koşa şimal sisteminde dü gezegen keşfetti.
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölüm Başkanı ve Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selim Osman Selam, ayrımsız bölümden araştırı görevlisi Ekrem Murat Esmer, Doç. Dr. hür Baştürk ve Prof. Dr. Selim Osman Selam ile İstanbul Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümünden Doktor Öğretim Üyesi Sinan Aliş çeşidinden meydana gelen ve etkili müşterek arsıulusal dergide piyasaya sürülen keşif, Türkiye kaynaklı ikinci gezegen keşfi adına bilgi evveliyatına geçti.
Prof. Dr. Selim Osman Selam, dü acemi gezegen keşfine bağlı açıklamayı AA muhabirine yaptı.
Keşif düşüncesince Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi'nde mevcut 80 santim dirayetli Prof. Dr. Berahitdin Albayrak teleskobu ve İstanbul Üniversitesi Gözlemevi'nin Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ulupınar Gözlemevi Yerleşkesi'nde mevcut 60 santim dirayetli teleskobu ile koşa yıldızın erke takdir gözlemlerinin yapıldığını özetleyen Selam, bunun yanı esna Kepler ve TESS feza teleskoplarının elde etmiş bulunduğu gözlemlerin de kullanıldığını ve koşa yıldızın beğenilme zamanlarının çözümleme edildiğini bildirdi.
"Bu gözlemlerimizle Kepler-451 sisteminde hâlâ ilkin keşfedilmiş bulunan müşterek gezegene arttırma adına Jüpiter boyutlarında dü dev gezegenin hâlâ varlığını keşfetmiş olduk." bilgisini paylaşan Selam, şu şekilde bitmeme etti:
"Bu sistemde tanıdık tutulmaların zamanındaki değişimler kullanılarak gezegenlerin keşifleri gerçekleştirildi. Yapılan çalışmada hep üç gezegen barındıran bu sistemin azimli yörüngelerde dolandıkları da belirleme edildi. Çift yıldızlar çevresinde gezegen bulma işi az buçuk sıkıca müşterek iştir. Dünya literatürüne bakılacak olursa koşa yıldızlar çevresinde gezegen keşfi Türkiye'den önceki kere yapılıyor. Ayrıca Türkiye'den önceki gezegen keşfi de Ankara Üniversitesine aitti, böylecene ikinci gezegen keşfi de gene Ankara Üniversitesinde işlenmiş oldu.
Çift yıldızlar etrafındaki 21. ve 22. gezegeni Türk araştırmacılar bulduğundan uzayda bu manada keşfi meydana getirilen gezegen sayısı 22'ye çıktı. Gezegenlerden birisi Jüpiter'in hacminin tahminî adına 1,5 katı, başkası de dü katına yakın. Gaz devi gezegenler bulunduğu düşüncesince bu gezegenlerde sahn olma ihtimali yok. Yörünge sürelerini de hesapladık. Keşfedilen gezegenlerden müşterek tanesinin koşa şimal sistemi etrafındaki mahrek dönemi, şu demek oluyor ki müşterek yılı 43 günde, başkası ise müşterek yılı 1800 günde tamamlıyor."
Bilim dünyasında acemi coşku yarattı
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölüm Başkanı ve Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selim Osman Selam, Kepler-451 koşa şimal sisteminin tahminî 29 bin 300 santigrat satıh sıcaklığına cemaat altcüce çeşidi müşterek şimal ile 2580 santigrat satıh sıcaklığındaki cüce çeşidi apayrı müşterek yıldızdan oluştuğunu belirterek, "Ayrıca, Kepler-451, Kepler-47'den sonradan çevresinde ikiden aşkın gezegen keşfedilen ikinci koşa şimal sistemi olmuştur." dedi.
Çift şimal sisteminin bileşenlerinden birinin müşterek manada yaşamının sonuna mevrut müşterek şimal bulunduğunu ve hoppadak yunak çekirdeğinin bulunduğunu tamlayan Selam, "Bu cins şimal sistemlerinin çevresinde gezegen bulmuş olmak, bu işlerin teorisi ve tekâmül emekleri açısından da enteresan müşterek vesile sunuyor. Çünkü umumi adına bu cins cisimlerin çevresinde esasen katı de gezegen beklenmiyor. Bu manada da enteresan ve bilgi dünyasında coşku yaratıcı müşterek sezinleme adına gerçekleşti." diyerek konuştu.
TÜBİTAK çeşidinden Doç. Dr. hür Baştürk yürütücülüğünde sürdürülen "Zamanlama Yöntemiyle Ötegezegen Keşfi" başlıklı 1001 AR-GE Projesi kapsamında desteklenen çalışmanın ayrımsız sürede doktora talebesi araştırı görevlisi Ekrem Murat Esmer'in doktora çabuk emek harcaması kapsamında yapıldığını aktaran Selam, "Kepler-451 sistemindeki gezegenlerin keşfinin açıklanmış bulunduğu ilmî makale, Oxford Üniversitesi Yayınları çeşidinden basılan ve alanın en prestijli dergilerinden birisi bulunan "Monthly Notices of the Royal Astronomical Society" dergisinde yayınlandı."
Yeni gezegenlerin isimleri kurallara uyarınca verildi
Çalışma kapsamında ayrımsız koşa şimal sisteminde başlangıçta keşfi işlenmiş gayrı gezegenin mahrek sürecinin ise 406 çağ adına güncellendiğini anlatım fail Selam, Türk astronomlarca keşfedilen bu acemi gezegenlerin ise sistemde 2015 senesinde keşfedilen gezegene benzeşim kütlede bulunduğunu söyledi.
Prof. Dr. Selim Osman Selam, Kepler-451 koşa sisteminde keşfedilen dü acemi gezegenle baş başa toplamda bu üç gezegen, arsıulusal isimlendirme kurallarına uyarınca "Kepler451b", "Kepler451c" ve "Kepler451d" isimleri ile gök bilimi toplumunun kuma ötegezegen kataloğunda (exoplanet.eu) yerlerini aldığını bildirdi.
Türk astronomların gezegen keşfine bağlı makaleye "DOI: https://doi.org/10.1093/mnras/stac357" ve "arXiv:https://arxiv.org/abs/2202.02118" umumi ağ adreslerinden ulaşılabiliyor.