Malatya
Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğünün yardımıyla 2018 senesinde şehrin 9 kazasından 75 üreticiye şıralık, kurutmalık ve karadut çeşitlerinden 3 bin 109 dut fidanı verildi.
Proje kapsamında dikilen dutların 5 sene süresince takip edeni ile istihsal evresindeki hastalıkların çözümü dair emek vermek yapıldı.
Bu sene ise Arguvan ilçesinde 4 üreticiye 100 dekar bölgede Bakanlığın yüzdelik 75 bağış yardımıyla metres dut bahçesi kuruldu.
İl Tarım ve Orman Müdürü Tahir Macit, AA muhabirine, şehirde kayısı, kiraz, elma kabil meyvelerin birlikte dut üretimimin de yapıldığını söyledi.
Geçmişte şehirde ipekböcekçiliği benzeri dut yetiştirildiğini hatırlatan Macit, hâlâ sonraları meyvesinin besin gayeli tüketildiğini aktardı.
Kentteki dutun hem anadan görme yöntemlerle bununla beraber sanayideki tesislerde işlenerek türlü ürünlere dönüştürüldüğünü özetleyen Macit, "Malatya, Türkiye'de ehemmiyetli pekmez üreticilerinden biri. Sanayide uygulayım bilimi kullanılarak imal edilen pekmezimiz var. Kentin ekonomisi kayısıya dayalı. Biz iklime ilgili riskleri azaltmak, mahsul çeşitliliğini yükseltmek benzeri türlü mahsulat yetiştiriyoruz. Kayısının yetişmediği tuman çukuru bulunan alanlara ayrımlı türden hasılat ve öbür ekincilik ürünlerini deniyoruz." niteleyerek konuştu.
"İlkbahar geç donlarından etkilenmeyen ürünlere yöneldik"
"Don çukuru" niteleyerek ifade ettikleri ve kayısının konuşu veriminin olmadığı alanlara dut fidanı ekimi yapılması düşüncesince çiftçilere dayanak noktası verdiklerini aktaran Macit, şöyleki bitmeme etti:
"3-5 yılda ortak tarımsal tuman meydana geliyor. Bazı bölgelerimizde 3 sene tuman oluyor, 1 sene sarıerik tutuyor ve konuşu mahsul sağlanamıyor. Biz de bahar geç donlarından etkilenmeyen ürünlere yöneldik. Dut değme sene derneşik hasılat veren, hasadı biraz defa meydana getirilen ürün. Dut ağustos ayına denli hasılat vermeye bitmeme eder. "
"2020 senesinde 44 ülkeye, 5 milyon dolarlık mobilyasız dut ihracı yapıldı"
Dut ve dut ürünlerinin iklim dışına satıldığına da dikkati çekici Macit, "Kentten 2020 senesinde 44 ülkeye 5 milyon dolarlık mobilyasız dut ihracı yapıldı. Kentte imal edilen dut ehliyetli gelmiyor. İhracatçılarımız yöre illerden de imal edilen dutları hem sanayide işliyor bununla beraber ihraç ediyor. Dut ihracatında Malatya ehemmiyetli merkez. dışsatım arttıkça, çiftçiler dünyalık kazandıkça ruhsuz arazilerde dut bahçeleri kurmaya bitmeme edeceğiz. Dut yer seçiciliği yok yetkin ortak bitki, tarımsal çıkar yol atılmıyor. Kentte yayılmış ortak rahatsızlığı ve zararlısı yok." dedi.
"Karlı olursa ağız ağıza mobilyasız dut üreteceğim"
Proje Koordinatörü Ziraat Mühendisi Badin Kılıç ise Arguvan ilçesine ilişkin Karababa köyünde 50 dekara, kaymakamlık genelinde ise toplamda 100 dekara dut fidanı dikiminin yapıldığını söyledi.
Çiftçi Mehmet Emin Karaaslan da önceki senelerde arazisine yemlik ve buğday ektiğini ve mahsul alamadığını belirtti.
İl Tarım ve Orman Müdürlüğünde icra ettiği görüşmeler sonucunda dut ekmeye değişmeyen verdiğini aktaran Karaaslan, "İlk ürünlerden pekmez üretmeyi, hâlâ sonraları da mobilyasız dut yapmayı planlıyorum. Kuru dut hâlâ karlı olursa ağız ağıza mobilyasız dut üreteceğim." ifadesini kullandı.